Η υποστήριξη του ισραηλινού πρωθυπουργού προς το σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ για τη Γάζα έχει ρίσκο: στο εξωτερικό μπορεί να του φέρει πίσω συμμάχους που απομακρύνθηκαν προϊόντος του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα, στο εσωτερικό μπορεί να τον βοηθήσει να αποκαταστήσει την πολιτική του βάση, αλλά απειλεί να ανοίξει πόλεμο με τους ακραίους εταίρους του στον κυβερνητικό συνασπισμό που δεν θέλουν να ακούν ούτε υπαινιγμό για μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος.

Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου παρουσίασε το σχέδιο ως μία από κοινού με τον αμερικανό πρόεδρο προσπάθεια που προωθεί τους στόχους της ισραηλινής κυβέρνησης, ενώ καταφέρνει να μετατοπίσει την διεθνή κατακραυγή για τον πόλεμο στη Χαμάς, η οποία έχει κληθεί να επιλέξει ανάμεσα στην αποδοχή του σχεδίου ή την συνέχιση της πολιορκίας.

Ο Νετανιάχου ποντάρει στο "ειρηνευτικό" σχέδιο για να ανακτήσει πολιτική υποστήριξη εντός του Ισραήλ με τον τερματισμό του πολέμου, την απελευθέρωση όσων ομήρων έχουν παραμείνει στη ζωή και την παράδοση των σορών των υπολοίπων. Αυτό θα ενίσχυε τη θέση του, αφού θα βρεθεί αντιμέτωπος με νέα εκλογική αναμέτρηση σε διάστημα ενός έτους.

Αλλά η αναφορά του σχεδίου σε παλαιστινιακό κράτος είναι πιθανόν να δυσαρεστήσει πολύ τους ακροδεξιούς πολιτικούς του συμμάχους, κυρίως τον Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ και τον Μπεζαλέλ Σμότριχ, εταίρους από τους οποίους εξαρτάται ο ισραηλινός κυβερνητικός συνασπισμός, ο δεξιότερος στη ιστορία του Ισραήλ.

Όλη η πίεση στη Χαμάς

Ο Ναντάβ Στρόιχλερ, πρώην σύμβουλος του Νετανιάχου, δηλώνει ότι η συμφωνία θα ωφελήσει σε κάθε περίπτωση τον ισραηλινό πρωθυπουργό, αφού θα μετατοπίσει την πίεση προς την πλευρά της Χαμάς, αμβλύνοντας παράλληλα τις διεθνείς επικρίσεις κατά του Ισραήλ και αφήνοντας τους πολέμιους του κυβερνητικού συνασπισμού χωρίς εναλλακτική.

"Γι' αυτόν είναι κίνηση ματ. Πολύ ισχυρή κίνηση", σημειώνει, αφού θα του επιτρέψει να προχωρήσει προς την επόμενη εκλογική αναμέτρηση με τους ομήρους απελευθερωμένους και με την προοπτική της καλλιέργειας των σχέσεων με τις αραβικές και τις μουσουλμανικές χώρες αναζωογονημένη μετά τον εκτροχιασμό της διαδικασίας λόγω του πολέμου.

Η πρόταση του Τραμπ, που έτυχε της έγκρισης των ηγετών του αραβικού και του μουσουλμανικού κόσμου, στην πραγματικότητα δεν απαιτεί βραχυπρόθεσμα κάτι από το Ισραήλ.

Αντίθετα, μεταθέτει όλη την πίεση στη Χαμάς απαιτώντας την απελευθέρωση όλων των υπολοίπων ομήρων και την παράδοση του οπλισμού της με αντάλλαγμα την άρση της πολιορκίας της Γάζας.

Ο ισραηλινός στρατός θα παραμείνει στη Γάζα προς το παρόν και θα υποχωρήσει σε θέσεις κοντά στα σύνορα μόνο όταν μία διεθνής στρατιωτική δύναμη θα αναλάβει τον έλεγχο του θύλακα. Ο Νετανιάχου, ο οποίος επέμενε ότι το Ισραήλ πρέπει να διατηρήσει τον συνολικό έλεγχο μετά τον πόλεμο, δήλωσε σήμερα ότι ο ισραηλινός στρατός θα παραμείνει στο μεγαλύτερο μέρος του θύλακα, χωρίς να ορίσει χρονοδιάγραμμα.

Και πολιτική επιβίωση και υπονόμευση του σχεδίου Τραμπ

Ο Μπεζαλέλ Σμότριχ, ηγέτης του κόμματος του Θρησκευτικού Σιωνισμού, έσπευσε μέσω του Χ να ζητήσει την συνέχιση της ισραηλινής πολεμικής εκστρατείας και κατήγγειλε το σχέδιο Τραμπ με το επιχείρημα ότι "θα ανταλλάξει πραγματικά επιτεύγματα επί του πεδίου με πολιτικές ψευδαισθήσεις".

Ο Εραν Λερμάν, πρώην αναπληρωτής σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Ισραήλ, δηλώνει ότι ο Νετανιάχου γνωρίζει ότι η αποδοχή του σχεδίου Τραμπ από τη Χαμάς θα διαλύσει τον κυβερνητικό συνασπισμό. Ομως είναι πιθανό ότι διατηρεί την ελπίδα ότι θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τους ισραηλινούς ψηφοφόρους "από τελείως διαφορετική προοπτική σε σχέση με ό,τι έχει συμβεί τα τελευταία δύο χρόνια". "Δεν είμαι βέβαιος ότι ισχύει, αλλά ξέρετε οι πολιτικοί τείνουν με ευκολία να πιστεύουν σε πράγματα που συμβαδίζουν με τις φιλοδοξίες τους", λέει ο Εραν Λερμάν, αντιπρόεδρος του think tank Jerusalem Institute for Strategy and Security.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε χθες, Τρίτη, από το Democracy Institute (Ιερουσαλήμ), το 66% των Ισραηλινών πιστεύει ότι είναι καιρός να τελειώσει ο πόλεμος. Την ίδια άποψη έχει το 48,5% των δεξιών ψηφοφόρων.

Η ισραηλινή αντιπολίτευση που απαρτίζεται από δεξιά, κεντρώα και αριστερά κόμματα και έχει ζητήσει επίσης τον τερματισμό του πολέμου, επικρίνει το ακροδεξιό ντουέτο των Μπεν-Γκβιρ - Σμότριχ. Πολλά από τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο συμμετοχής σε μελλοντικό συνασπισμό του Νετανιάχου με τους υπερορθόδοξους συμμάχους του, λόγω της άρνησης των υπερορθόδοξων να υπηρετήσουν στρατιωτική θητεία.

Πληροφορημένη πηγή για το θέμα δηλώνει ότι ο Νετανιάχου δεν θα φέρει το σχέδιο Τραμπ στην κυβέρνηση για έγκριση και αντ' αυτού θα ζητήσει από τους υπουργούς να ψηφίσουν μόνο τους όρους για την απελευθέρωση των ομήρων. Το Ισραήλ θα απελευθερώσει από την πλευρά του σε αντάλλαγμα παλαιστίνιους κρατούμενους.

Ο πρώην διπλωμάτης Αλόν Πίνκας προειδοποιεί ότι ο Νετανιάχου πιθανόν να παρατείνει τις διαπραγματεύσεις για θέματα που παραμένουν αμφίσημα, όπως η αποχώρηση του ισραηλινού στρατού, με στόχο την πολιτική του επιβίωση, αλλά και την υπονόμευση του σχεδίου Τραμπ.

Τι μπορεί να αλλάξει την εξίσωση

Το Ισραήλ βρίσκεται αντιμέτωπο με το φάσμα της διεθνούς απομόνωσης. Τις τελευταίες εβδομάδες, ορισμένοι από τους στενότερους συμμάχους του Ισραήλ αναγνώρισαν επισήμως παλαιστινιακό κράτος παρά τις ισραηλινές αντιρρήσεις, ενώ άλλοι επέβαλαν κυρώσεις κατά ισραηλινών υπουργών και εμπάργκο όπλων στο Ισραήλ.

Η Χαμάς από την πλευρά της δεν έχει κανένα διπλωματικό πλεονέκτημα. Μπορεί να αποδεχθεί τους όρους ή να προσπαθήσει να διαπραγματευθεί. Αλλά αυτό εμπεριέχει το ρίσκο εφαρμογής του σχεδίου σε ορισμένες περιοχές τις οποίες δεν ελέγχει πλέον η οργάνωση, ενώ παράλληλα ο Τραμπ θα μπορούσε να δώσει στο Ισραήλ πράσινο φως για να συνεχίσει να πλήττει τη Χαμάς.

Ισραηλινή πηγή δήλωσε ότι ο Νετανιάχου πίεσε για την απάλειψη οποιασδήποτε αναφοράς περί παλαιστινιακού κράτους στο σχέδιο Τραμπ και διευκρίνισε ότι αυτό δεν πρόκειται να γίνει ποτέ.

Το σχέδιο δεν προσφέρει μία ξεκάθαρη πορεία προς την συγκρότηση παλαιστινιακού κράτους. Αντ' αυτού, προβλέπει ότι καθώς η Γάζα θα ανοικοδομείται και αφού εφαρμοσθεί με συνέπεια το παλαιστινιακό πρόγραμμα της Παλαιστινιακής Αρχής, ενδεχομένως "εν τέλει να υπάρξει αξιόπιστος δρόμος προς την παλαιστινιακή αυτοδιάθεση και ίδρυση κράτους, τα οποία αναγνωρίζουμε ως προσδοκίες του παλαιστινιακού λαού".

Η διατύπωση μάλλον θα εξοργίσει πολλούς κυβερνητικούς εταίρους του Νετανιάχου, οι οποίοι είχαν προειδοποιήσει αυστηρά τον Νετανιάχου πριν από την συνάντησή του με τον Τραμπ να μην υπάρξει αναφορά σε παλαιστινιακό κράτος.

Ομως, στο πλευρό του Τραμπ, ο Νετανιάχου δήλωσε ότι το σχέδιο θέτει τις βάσεις για την προώθηση της ειρήνης στη περιοχή και πέραν αυτής, παραπέμποντας στην επιθυμία και των δύο για την αποκατάσταση σχέσεων ανάμεσα στο Ισραήλ και αραβικές και μουσουλμανικές χώρες που δεν το έχουν ακόμη αναγνωρίσει.

Ο Νέβε Γκόρντον του Queen Mary University δηλώνει ότι μάλλον ο Νετανιάχου πιστεύει ότι μπορεί να κερδίσει τις επόμενες εκλογές που είναι προγραμματισμένες για τον Οκτώβριο 2026, αν έχει σε εφαρμογή σχέδιο για την εξομάλυνση των σχέσεων με μία σειρά αραβικών και μουσουλμανικών χωρών.

Αλλά προειδοποιεί ότι ακόμη και μετά την αποδοχή του σχεδίου Τραμπ, ο Νετανιάχου είναι πιθανόν αργότερα να αποσυρθεί και να ρίξει την ευθύνη στη Χαμάς, τακτική που έχει ακολουθήσει κατά το παρελθόν και ενίσχυσε πολιτικά τη θέση του.