Ο αμφιλεγόμενος βαθύπλουτος επιχειρηματίας και πρώην επικεφαλής της κυβέρνησης θέλει να επιστρέψει στην εξουσία στην Τσεχική Δημοκρατία, στις εκλογές της Παρασκευής.

Άλλοτε εμφανίζεται με ένα φαρδύ πλεκτό πουλόβερ, άλλοτε με ένα μαύρο φούτερ με τα αρχικά του AB, άλλοτε με ένα μπλουζάκι που γράφει: "Τσεχική Δημοκρατία, όλα για σένα". Ή: "Τσεχική Δημοκρατία - ενάντια στην πράσινη τρέλα". Όχι ρούχα σχεδιαστών, μόνο τζιν και αθλητικά παπούτσια. Ή παπούτσια από ψεύτικο δέρμα. Σπάνια στέκεται σε μια μεγάλη σκηνή κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Συχνά, μιλάει απευθείας σε μια ομάδα ανθρώπων ή από την επιφάνεια του οχήματος της προεκλογικής του εκστρατείας, μισό μέτρο πάνω από το έδαφος. Υπογράφει αυτόγραφα, σφίγγει τα χέρια, γελάει και αφήνει τους ανθρώπους να βγάζουν selfies, εμφανιζόμενος όλο και πιο χαρούμενος όσο διαρκεί η συζήτηση:

Αντρέι Μπάμπις, 71 ετών, δισεκατομμυριούχος, λαϊκιστής, αμφιλεγόμενος πρώην επικεφαλής της κυβέρνησης της Τσεχικής Δημοκρατίας. Ένας άνθρωπος που έχει συγκριθεί με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, τον πρώην επικεφαλής της ιταλικής κυβέρνησης Σίλβιο Μπερλουσκόνι ή τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν. Αλλά που στην πραγματικότητα αντιπροσωπεύει τη δική του, τσεχική εκδοχή του λαϊκισμού. Πιθανότατα θα γίνει ξανά επικεφαλής της κυβέρνησης μετά τις εκλογές της Βουλής των Αντιπροσώπων στις 3 και 4 Οκτωβρίου 2025. Το κόμμα του, το ANO, είναι πιθανό να κερδίσει τις εκλογές με μεγάλη διαφορά.

Μέρος του Κατεστημένου

Όταν μιλάει ο Αντρέι Μπάμπις, οι ομιλίες του συνήθως στρέφονται εναντίον "του συστήματος" και των "διεφθαρμένων πολιτικών". Το πολιτικό κατεστημένο, λέει, είναι ανίκανο, γραφειοκρατικό και αναποτελεσματικό. Αγνοεί τον λαό και μοιράζει τις κυβερνητικές θέσεις. Ψεύδεται, εξαπατά και σπαταλά χρήματα. Αυτός, ο Μπάμπις, από την άλλη πλευρά, διοικεί το κράτος σαν εταιρεία. Η επιτυχία του ως επιχειρηματίας τον δικαιώνει. Και αυτός, ο Μπάμπις, ακούει τους πολίτες, καθαρίζει τη χώρα για λογαριασμό τους και τους βοηθά να ζήσουν καλά και με αξιοπρέπεια.

Αν και ο δισεκατομμυριούχος παρουσιάζεται με το φούτερ του ως περιθωριακός επαναστάτης και στις ομιλίες του ως εκπρόσωπος των φτωχών και των καταπιεσμένων, ο ίδιος υπήρξε μέρος του κατεστημένου σε όλη του τη ζωή. Γεννημένος στη Σλοβακία, μεγάλωσε υπό το κομμουνιστικό καθεστώς σε μια οικογένεια που ανήκε στην νομενκλατούρα. Ο πατέρας του ήταν αξιωματούχος εξωτερικού εμπορίου και ο Μπάμπις έζησε για ένα διάστημα στην Ελβετία και τη Γαλλία. Αφού αποφοίτησε από το λύκειο στη Γενεύη, σπούδασε οικονομικά στην Μπρατισλάβα και στη συνέχεια εργάστηκε στο εξωτερικό εμπόριο, συμπεριλαμβανομένου του Μαρόκου.

Μυστηριώδης Άνοδος

Η ακόμη μυστηριώδης άνοδός του για να γίνει ένας από τους πλουσιότερους πολίτες της Τσεχικής Δημοκρατίας ξεκίνησε την "άγρια ??δεκαετία του ενενήντα": Το 1995, έγινε ιδιοκτήτης της γεωργικής και χημικής εταιρείας χαρτοφυλακίου Agrofert, την οποία προηγουμένως διηύθυνε ως διευθυντής. Ο Μπάμπις διαδίδει διάφορες εκδοχές για το πώς έγινε η εξαγορά - αυτό που έχουν κοινό είναι ότι είναι ασαφείς και απίθανες. Η Agrofert κατέχει πλέον περίπου 250 εταιρείες παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης της γερμανικής SKW και των βιομηχανικών αρτοποιείων Lieken και WIBAGE.

Η περιουσία του Μπάμπις εκτιμάται σήμερα σε περίπου τρεισήμισι δισεκατομμύρια δολάρια. Σύμφωνα με τις δικές του δηλώσεις, ήταν οι υποτιθέμενα αφόρητες συνθήκες στην Τσεχική Δημοκρατία που οδήγησαν τον δισεκατομμυριούχο στην πολιτική - διαφθορά, γραφειοκρατία και έλλειψη μεταρρυθμίσεων. Το 2011, ίδρυσε το κίνημα ANO, το ακρωνύμιο για το "Κίνημα Δυσαρεστημένων Πολιτών" και επίσης η τσεχική λέξη για το "ναι". Έκτοτε, το κύριο σύνθημα του ANO είναι: "Ναι, τα πράγματα θα βελτιωθούν!"

Η Υπόθεση "Φωλιά του Πελαργού"

Οι ψηφοφόροι του έδωσαν την ευκαιρία. Ο ηγέτης του ANO διετέλεσε Υπουργός Οικονομικών από το 2014 έως το 2017 και Πρωθυπουργός της Τσεχικής Δημοκρατίας από το 2017 έως το 2021. Αντί να καθαρίσει το χάος, ο Μπάμπις έφερε στη χώρα ατελείωτες συζητήσεις για τις δικές του απάτες και σκάνδαλα διαφθοράς.

Η Υπόθεση "Φωλιά του Πελαργού" είναι συμβολική γι' αυτό. Αφορά ένα θέρετρο ευεξίας κοντά στην Πράγα, για το οποίο ο Μπάμπις εισέπραξε επιδοτήσεις της ΕΕ χρησιμοποιώντας ένα δόλιο τέχνασμα - αποσπώντας επίσημα προσωρινά μια εταιρεία από την αυτοκρατορία του Agrofert για να την καταστήσει επιλέξιμη για επιδότηση. Η υπόθεση "Φωλιά του Πελαργού" βρίσκεται υπό διερεύνηση για σχεδόν μια δεκαετία, με επανειλημμένες αποφάσεις. Τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους, ένα δικαστήριο της Πράγας διέταξε την επανέναρξη ολόκληρης της υπόθεσης. Εν τω μεταξύ, η υπόθεση κλιμακώθηκε σε οικογενειακή τραγωδία - ο Μπάμπις προφανώς είχε χρησιμοποιήσει το όνομα του γιου του για νομικά κόλπα εν αγνοία του. Όταν ο Αντρέι Μπάμπις Τζούνιορ κατηγόρησε τον πατέρα του ότι τον απήγαγε για να τον εμποδίσει να καταθέσει ενώπιον των ανακριτών, ο πατέρας αντέτεινε δημόσια ότι ο γιος του ήταν ψυχικά άρρωστος.

Σταθερά στα πρωτοσέλιδα

Η υπόθεση "Φωλιά του Πελαργού" ήταν μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Ο Μπάμπις έχει γίνει πρωτοσέλιδο εδώ και χρόνια λόγω συγκρούσεων συμφερόντων, φερόμενων σκανδάλων φοροδιαφυγής και διαφθοράς, χειραγώγησης των μέσων ενημέρωσης και του παρελθόντος του στην κομμουνιστική Τσεχοσλοβακική Υπηρεσία Κρατικής Ασφάλειας. Μετέφερε την εταιρεία χαρτοφυλακίου Agrofert σε μια εταιρεία trust το 2017.

Ένα δικαστήριο αργότερα διαπίστωσε ότι με αυτόν τον τρόπο είχε αποκρύψει την ιδιοκτησία του. Ο Μπάμπις αναγκάστηκε να πουλήσει τις εταιρείες μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένης της MAFRA, ενός από τους σημαντικότερους τσεχικούς ομίλους μέσων ενημέρωσης, το 2023 λόγω νόμου περί σύγκρουσης συμφερόντων. Όπως όλοι οι λαϊκιστές, υποκινεί εδώ και καιρό μίσος κατά των μεταναστών και, πιο πρόσφατα, κατά των Ουκρανών προσφύγων πολέμου - αλλά ο ίδιος απασχολεί πολυάριθμους εργαζόμενους από χώρες εκτός ΕΕ, όπως το Βιετνάμ και την Ουκρανία συχνά υπό απάνθρωπες συνθήκες.

Τεράστιος εγωισμός

Σε αντίθεση με τον φίλο του Βίκτορ Όρμπαν, ο Μπάμπις δεν είναι ορκισμένος εχθρός της Ευρωπαϊκής Ένωσης - χρειάζεται την ΕΕ για την εταιρική του αυτοκρατορία. Δεν είναι επίσης φερέφωνο του Βλαντιμίρ Πούτιν, αλλά όταν πρόκειται για στρατιωτική υποστήριξη προς την Ουκρανία, την απορρίπτει: "Είμαι διπλωμάτης, όχι στρατιώτης". Ίσως απλώς επιδιώκει την ασυλία που θα απολάμβανε ως επικεφαλής της κυβέρνησης, ώστε να μην χρειάζεται να εμφανιστεί σε ανακρίσεις και στο δικαστήριο. Είναι η εύκαμπτη, λένε ορισμένοι παρατηρητές, οπορτουνιστική εκδοχή ενός λαϊκιστή. Ένας ανήσυχος άνθρωπος με τεράστιο εγώ. Ο Μπάμπις είπε κάποτε ότι σπάνια κοιμάται και "πρέπει πάντα να κάνει κάτι". Και ότι στην πραγματικότητα μετανιώνει που ασχολήθηκε με την πολιτική. Αλλά ο λαός της Τσεχικής Δημοκρατίας τον χρειάζεται, λέει ο Μπάμπις, και δεν μπορεί να τον απογοητεύσει.

Επιμέλεια: Κώστας Αργυρός

Πηγή: Deutsche Welle�