Σε αδιέξοδο φαίνεται να βρίσκεται ο Ντόναλντ Τραμπ όσον αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία, και όχι λόγω έλλειψης προσπάθειας.

Έχει μιλήσει με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στο τηλέφωνο τουλάχιστον επτά φορές από την αρχή του έτους, έστειλε τον ειδικό απεσταλμένο του Στιβ Γουίτκοφ να συναντήσει τον Ρώσο ηγέτη πέντε φορές και οργάνωσε μια πολυτελή Σύνοδο Κορυφής με κόκκινο χαλί στην Αλάσκα, όλα, όμως, χωρίς αποτέλεσμα, σύμφωνα με το Politico.

Τώρα, φαίνεται ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ συνειδητοποίησε καθυστερημένα ότι οι προσπάθειές του δεν οδήγησαν πουθενά εξαιτίας του ίδιου του Πούτιν. Κατά τη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών την περασμένη εβδομάδα, ο Τραμπ εξέφρασε τελικά την απογοήτευσή του, κάνοντας μια ανάρτηση στο Truth Social στην οποία τόνισε χαρακτηριστικά ότι η Ρωσία είναι μια "χάρτινη τίγρης" και ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να ανακτήσει όλα τα εδάφη που κατέκτησε η Ρωσία.

Φυσικά, μένει να δούμε αν ο Τραμπ είναι διατεθειμένος να υποστηρίξει αυτές τις ασυνήθιστα σκληρές δηλώσεις με πραγματικά μέτρα. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, οι προσπάθειές του να εξασφαλίσει κατάπαυση του πυρός έχουν κάνει την ειρήνη πιο μακρινή προοπτική. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, για οποιονδήποτε λόγο, ο Τραμπ δεν είναι καθόλου διατεθειμένος να ασκήσει οποιαδήποτε πίεση στη Ρωσία.

Η λήψη μέτρων κλιμάκωσης μπορεί να είναι ο μόνος δρόμος

Όπως ακούστηκε να λέει στον Εμανουέλ Μακρόν στο Λευκό Οίκο, ο Τραμπ πιστεύει ότι ο Πούτιν θέλει να κάνει μια συμφωνία μαζί του. Και παρόλο που δεν είναι διατεθειμένος να ασκήσει πίεση στον Πούτιν, η λήψη μέτρων κλιμάκωσης μπορεί να είναι ο μόνος τρόπος για να συμβεί αυτό.

Αντί να προσελκύσει τη Μόσχα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, η απροθυμία του Τραμπ έχει μόνο ενθαρρύνει τον Πούτιν, καθώς δεν βλέπει κανένα κίνδυνο αντιποίνων. Ο Πούτιν ακολουθεί ουσιαστικά το ρητό του Βλαντιμίρ Λένιν: "Δοκιμάζεις με τις ξιφολόγχες: αν βρεις χυλό, πιέζεις. Αν βρεις ατσάλι, υποχωρείς".

Και στον Τραμπ, ο Πούτιν βρήκε έναν αδύναμο αντίπαλο.

Μόλις πρόσφατα, η επιφυλακτικότητα του Αμερικανού προέδρου ήταν εμφανής στην αμφίβολη αντίδρασή του στην παραβίαση του εναερίου χώρου της Πολωνίας, σύμμαχου του ΝΑΤΟ, από τη Ρωσία με τουλάχιστον 20 drones, λέγοντας ότι "μπορεί να ήταν λάθος", παρά τις ισχυρές ενδείξεις για το αντίθετο. Ακόμη και όταν ζήτησε από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ να καταρρίψουν τα ρωσικά αεροσκάφη που παραβίαζαν τον εναέριο χώρο τους κατά τη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, εξακολουθούσε να αμφισβητεί αν τα drones πάνω από τη Δανία ήταν ρωσικά.

Αν η Μόσχα δοκιμάζει την αντίδραση του Τραμπ, σίγουρα πρέπει να είναι ικανοποιημένη.

Σε πολλές περιπτώσεις, έχει απειλήσει με κυρώσεις κατά της Ρωσίας, αλλά αυτές οι απειλές αποδείχθηκαν κενές. Οι προθεσμίες έληξαν χωρίς συνέπειες και ο Πούτιν ήταν επιδέξιος στο να ρίχνει στον Τραμπ ένα κόκαλο αρκετά ζουμερό για να αποφύγει την τιμωρία — αν και χωρίς πραγματικό περιεχόμενο.

Τώρα, ο Τραμπ εξαρτά τις νέες κυρώσεις και δασμούς κατά της Ρωσίας από την παύση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου από την Ουγγαρία και τη Σλοβακία. Ωστόσο, ενώ αυτό μπορεί να ενισχύσει τη στάση της Ευρώπης απέναντι στη Ρωσία, μοιάζει περισσότερο με έναν αντιπερισπασμό για να αποφύγει ο Τραμπ να προχωρήσει σε νέες κυρώσεις. 

Σε όλα αυτά, η Μόσχα έχει, φυσικά, αντιληφθεί πώς ο ηγέτης των ΗΠΑ αποφεύγει να ασκήσει οποιαδήποτε πραγματική πίεση. Είναι το είδος της αδυναμίας που το Κρεμλίνο απεχθάνεται και ταυτόχρονα είναι ειδικό στο να εκμεταλλεύεται. Το ερώτημα είναι αν η νέα επιθετική στάση του Τραμπ είναι απλώς ρητορική.

Ο Πούτιν, από την πλευρά του, δεν δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για κατάπαυση του πυρός καθώς θεωρεί ότι οι δυνάμεις του καταστρέφουν αργά αλλά σταθερά τις άμυνες της Ουκρανίας και ότι η υποστήριξη της Δύσης προς το Κίεβο θα μειωθεί με την πάροδο του χρόνου.

Επιπλέον, πιστεύει ότι η Ρωσία θα επιτύχει τελικά τους στόχους της στο πεδίο της μάχης - παρά το υψηλό κόστος σε ανθρώπινο δυναμικό και υλικό. Και αν πρέπει να γίνει κάποια συμφωνία, πιστεύει ότι όσο περισσότερο αντέξει, τόσο καλύτεροι θα είναι οι όροι.

Κλιμάκωση του πολέμου από τη Ρωσία

Έτσι, χωρίς καμία πραγματική προοπτική πίεσης από τις ΗΠΑ, έχει προχωρήσει σε σημαντική κλιμάκωση του πολέμου: Από τον Μάιο, η Ρωσία εξαπέλυσε αρκετές μαζικές επιθέσεις με drones και πυραύλους στο Κίεβο και σε άλλες ουκρανικές πόλεις. Τις τελευταίες εβδομάδες, η Μόσχα στοχεύει "κέντρα λήψης αποφάσεων" και δεν ενδιαφέρεται πλέον για το αν οι ξένες πρεσβείες θα υποστούν ζημιές από τις επιθέσεις. Στη συνέχεια, στις 7 Σεπτεμβρίου, η Ρωσία πραγματοποίησε τη μεγαλύτερη επίθεση στο Κίεβο μέχρι σήμερα με πάνω από 800 drones, συμπεριλαμβανομένης μιας επίθεσης στο κτίριο του Υπουργικού Συμβουλίου.

Ο μόνος τρόπος για να δείξει ο Τραμπ ότι είναι σοβαρός σχετικά με την κατάπαυση του πυρός, είναι να ασκήσει, τελικά, πίεση στη Ρωσία, ώστε να αιφνιδιάσει τη Μόσχα και να την αναγκάσει να αλλάξει τακτική. Δηλαδή, ο Πούτιν πρέπει να καταλάβει ότι έχει περισσότερα να κερδίσει από την κατάπαυση του πυρός, παρά από τον πόλεμο. Και με αυτή την κλιμάκωση, ο Τραμπ θα μπορούσε να επιτύχει την αποκλιμάκωση.
 
Η Δύση θα μπορούσε να το επιτύχει αυτό επιβάλλοντας σκληρές κυρώσεις -ιδίως δευτερεύουσες κυρώσεις- στις εξαγωγές ενέργειας και στον ρωσικό σκιώδη στόλο, καθώς και κατάσχοντας τα 300 δισ. ευρώ σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.

Στη συνέχεια, η στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία θα πρέπει να αυξηθεί τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά. Η χώρα χρειάζεται δυνατότητες βαθιάς επίθεσης και το πράσινο φως για να τις χρησιμοποιήσει εναντίον στρατιωτικών στόχων στη Ρωσία.

Στη συνέχεια, αξιοποιώντας το έργο που έχει επιτελεστεί στον τομέα των εγγυήσεων ασφάλειας, η Ευρώπη και οι ΗΠΑ θα πρέπει να αναλάβουν από κοινού τη στρατηγική πρωτοβουλία και να αναπτύξουν μια επιχείρηση αεροπορικής αστυνόμευσης στη δυτική Ουκρανία -ακόμη και πριν από την κατάπαυση του πυρός.

Μια τέτοια επιχείρηση θα πρέπει να ενσωματωθεί στην αεροπορική άμυνα της Ουκρανίας, βοηθώντας στην υπεράσπισή της από τις μαζικές επιθέσεις με drones και πυραύλους της Ρωσίας. Τα χερσαία συστήματα αεροπορικής άμυνας σε χώρες της πρώτης γραμμής, όπως η Πολωνία και η Ρουμανία, θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την αναχαίτιση ρωσικών drones και πυραύλων πάνω από την Ουκρανία, πριν φτάσουν στον εναέριο χώρο των συμμάχων του ΝΑΤΟ -η εισβολή στον εναέριο χώρο της Πολωνίας δείχνει πόσο πολύ πρέπει το ΝΑΤΟ να ενισχύσει τις δυνατότητές του στην καταπολέμηση των drones, αν θέλει να αποτρέψει με αξιοπιστία τη Ρωσία.

Τέλος, οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ θα πρέπει να στείλουν στρατεύματα στην Ουκρανία σε μη πολεμικούς υποστηρικτικούς ρόλους, όπως εκπαίδευση, πληροφοριών και logistics, κάτι που θα δείξει ότι είναι έτοιμοι να αναλάβουν μεγαλύτερο ρίσκο.

Τέτοια μέτρα θα έστελναν ένα ισχυρό μήνυμα στη Μόσχα ότι οι ΗΠΑ και η Ευρώπη είναι έτοιμες να αυξήσουν την πίεση στη Ρωσία -και αυτό μπορεί να είναι αρκετό για να ωθήσει τον Πούτιν προς μια εκεχειρία.