Του Κώστα Ράπτη

Συμφωνίες κατάπαυσης του πυρός η Λωρίδα της Γάζας έχει ξαναδεί στο παρελθόν – και δη στην τελευταία αιματηρή διετία. Λ.χ. τη συμφωνία που ίσχυσε από τις 19 Ιανουαρίου μέχρι τις 18 Μαρτίου και οδήγησε σε οκτώ γύρους ανταλλαγής Ισραηλινών ομήρων και Παλαιστινίων κρατουμένων, μέχρι να τερματισθεί μονομερώς από το Ισραήλ.

Αλλά και ειρηνευτικές συμφωνίες με στόχο την επίλυση του παλαιστινιακού ζητήματος έχουν επανειλημμένα έρθει στο προσκήνιο. Η ίδια η ύπαρξη της Παλαιστινιακής Αρχής οφείλεται στην κυριότερη από αυτές: τη "διαδικασία του Όσλο”, η οποία διόλου τυχαία συνέπεσε με την εντατικοποίηση του εποικισμού και κατακερματισμού των κατεχομένων εδαφών, προσφέροντας στο Ισραήλ μια δεκαετία σχετικής ηρεμίας, ώστε να αντιστρέψει τη διπλωματική απονομιμοποίησή του και να ενσωματώσει ένα εκατομμύριο νέους πολίτες, προερχόμενους από την πρώην Σοβιετική Ένωση.

Το σχέδιο που παρουσίασαν από κοινού οι Ντόναλντ Τραμπ και Βενιαμίν Νετανιάχου είναι ασαφές εάν εντάσσεται στην πρώτη ή τη δεύτερη κατηγορία: προβλέπει ρυθμίσεις εκτεινόμενες σε απροσδιόριστο χρονικό ορίζοντα, που θα αλλάξουν τη μορφή της Λωρίδας της Γάζας, χωρίς αναφορά σε μία τελική προοπτική, τουλάχιστον συμβατή με τη διεθνή συναίνεση, όπως αυτή αποτυπώνεται λ.χ. στις αποφάσεις του Διεθνούς Δικαστηρίου και της Γενικής Συνέλευσης για τερματισμό της κατοχής και του αποκλεισμού και προώθηση μιας "λύσης δύο κρατών”.

Για την ακρίβεια, μια τέτοια προοπτική απομακρύνεται ακόμη περισσότερο, στον βαθμό που κατά το σχέδιο Τραμπ η τύχη της Γάζας αποσυνδέεται από αυτήν της Δυτικής Όχθης του Ιορδάνη, ενώ αποσιωπάται το θεμέλιο μιας μόνιμης λύσης, ήτοι το δικαίωμα των Παλαιστινίων στην αυτοδιάθεση.

Εν ολίγοις, προτείνεται για άλλη μία φορά ένα μεταβατικό καθεστώς που… δεν μεταβαίνει πουθενά, αλλά που περισσότερο από κάθε άλλη φορά συνδυάζει στοιχεία αρεστά στο διεθνές ακροατήριο με στοιχεία που αποτελούν αυτοσχεδιασμούς κραυγαλέα αντιφάσκοντες προς τη διεθνή νομιμότητα – όπως η δημιουργία (ερήμην του ΟΗΕ, αλλά με "φύλλο συκής” που αυτός θα κληθεί να παράσχει εκ των υστέρων) μιας νεοαποικιακής αρχής, λειτουργούσας σε νομικό κενό, υπό ένα πάνελ διεθνών επιχειρηματιών. Το ότι για πρόεδρός της προορίζεται ο Τόνι Μπλερ, θυμίζει ήδη σε πολλούς την προπολεμική "βρετανική εντολή” επί της Παλαιστίνης – και στους λιγότερο ενήμερους ιστορικά τα πιο πρόσφατα πεπραγμένα του πρώην πρωθυπουργού της Αλβιώνος κατά την δυσώνυμη εισβολή στο Ιράκ.

Το όραμα του Ντόναλντ Τραμπ για δημιουργία μιας "Ριβιέρας επί της Μεσογείου” υπό αμερικανική διαχείριση, αντί να σοκάρει πια, επανέρχεται σε πιο ευπρόσωπη συσκευασία (καθότι δεν προϋποθέτει τον συνολικό και αναγκαστικό εκτοπισμό των Παλαιστινίων της Γάζας), προοριζόμενο να γίνει ασμένως δεκτό από τους έτοιμους από καιρό γι’ αυτό και πιθανότατα να απορριφθεί από τη Χαμάς, δικαιολογώντας την όποια αιματηρή συνέχεια.

Οι άξιες του ονόματος συμφωνίες κατάπαυσης του πυρός ή ειρήνευσης συνάπτονται μεταξύ όλων των εμπλεκομένων – οτιδήποτε άλλο αποτελεί τελεσίγραφο. Και η Χαμάς δεν έχει κίνητρα να προσφέρει στο τραπέζι της διπλωματίας ό,τι δεν έχει ακόμη κατακτηθεί στο πεδίο της μάχης. Ούτε να στερηθεί τα όπλα της και το "διαπραγματευτικό χαρτί” των ομήρων, με αντάλλαγμα ασαφείς και δίχως δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα υποσχέσεις απόσυρσης του ισραηλινού στρατού, συναρτημένες προς την πορεία "αποριζοσπαστικοποίησης” (πόθεν πιστοποιούμενης;) της Λωρίδας της Γάζας.

Στην πραγματικότητα, κύριος στόχος του Ντόναλντ Τραμπ ήταν να αποκρούσει τις πιέσεις της διεθνούς κοινής γνώμης (συμπεριλαμβανομένης όλο και περισσότερο και της αμερικανικής) μπροστά στη συνεχιζόμενη ανθρωποσφαγή και να αποκαταστήσει τις σχέσεις του αφενός με τους περιφερειακούς συμμάχους του (αραβικές μοναρχίες, Πακιστάν κ.τ.λ.), μετά και την ισραηλινή επιδρομή επί καταριανού εδάφους, αφετέρου με τις δυτικές κυβερνήσεις, οι οποίες (για την προστασία της δικής τους εικόνας πρωτίστως) προέβησαν το τελευταίο διάστημα στην αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους. Ο δε Νετανιάχου επείγεται να αφαιρέσει το "αγκάθι” που του δημιουργεί στο εσωτερικό του μέτωπο η διαιώνιση της τραγωδίας των ομήρων.

Να υποσημειωθεί ότι το σχέδιο Τραμπ μέχρι τώρα συναντά την εκκωφαντική σιωπή Ρωσίας και Κίνας, τη διφορούμενη υποδοχή του από την Τουρκία και το Πακιστάν (που κολακεύουν τον Τραμπ για τις προσπάθειές του, την ώρα που επαναφέρουν τη συζήτηση στα παλαιστινιακά δίκαια και τη "λύση δύο κρατών”) και την αποδοχή του από την απαξιωμένη και διακαώς αναζητούσα ρόλο Παλαιστινιακή Αρχή.

Δεν θα πρέπει μάλιστα να αποκλεισθεί και το ενδεχόμενο όλη αυτή η κινητικότητα να αποτελεί απλώς θέαμα εκτόνωσης υπό τύπον περισπασμού προς μία παρασκηνιακώς ετοιμαζόμενη νέα πολεμική περιπέτεια σε κάποια άλλη πλευρά του κόσμου, λ.χ. τη Βενεζουέλα ή (πιθανότερο) το Ιράν.

Όπως γνωρίζουμε, επί των ημερών του Τραμπ τα πάντα είναι επιφαινόμενο. Και τα φαινόμενα απατούν.