Το τελευταίο διάστημα ολοένα και περισσότερα αεροδρόμια της Ευρώπης αντιμετωπίζουν προβλήματα με παραβιάσεις του εναέριου χώρου τους από drones. Ιδίως στη Δανία οι υπερπτήσεις drones παρακώλυσαν τη λειτουργία αεροδρομίων στην Κοπεγχάγη, το Όλμποργκ, το Έσμπιεγκ, το Σόντερμποργκ και του Σκρίντστροπ - το τελευταίο, όπως και το Όλμποργκ, χρησιμοποιούνται και από τη Βασιλική Πολεμική Αεροπορία της Δανίας.

Ο Δανός υπουργός Άμυνας, Τρουλς Λουντ Πόουλσεν, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι "όλα δείχνουν πως πρόκειται για έργο επαγγελματιών", προσθέτοντας ότι "σίγουρα δεν φαίνεται για σύμπτωση. Το πρόβλημα μοιάζει συστηματικό" - εξ ου και μπορεί να γίνει λόγος για "υβριδική επίθεση". Ο δε υπουργός Δικαιοσύνης Πέτερ Χούμελγκορντ προσέθεσε ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί κανένα σενάριο σχετικά με την ταυτότητα των δραστών.

Παρ’ ότι δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για ρωσική εμπλοκή, οι πρόσφατες παραβιάσεις του εναέριου χώρου κρατών από ρωσικά drones στην ανατολική Ευρώπη κινητοποιήσαν το ΝΑΤΟ, με τον Γενικό Γραμματέα Μαρκ Ρούτε να ανακοινώνει την έναρξη της νέας επιχείρησης "Eastern Sentry” ("Ανατολική Φρουρά") για την προστασία της ανατολικής πτέρυγας της Συμμαχίας.

Πρόβλημα η εύκολη πρόσβαση σε drones

Διάφοροι στρατοί ανά την υφήλιο χρησιμοποιούν μη επανδρωμένα εναέρια πτητικά μέσα ήδη από τη δεκαετία του 1970. Και στη σημερινή εποχή τα drones είναι κομβικής σημασίας για τις ένοπλες δυνάμεις, όπως αποδεικνύεται και τα τελευταία χρόνια στον πόλεμο Ρωσίας - Ουκρανίας. Ωστόσο, όπως εξηγεί ο Ρίτσαρντ Γκιλ, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Drone Defence, δεν έχει απλώς σημειωθεί αλματώδης πρόοδος στις σχετικές τεχνολογίες, αλλά ταυτοχρόνως έχει γίνει και πολύ ευκολότερη η πρόσβαση σε drones.

"Πλέον είναι πολύ πιο εύκολη η απόκτηση και χρήση drones", δηλώνει στην DW ο Γκιλ. "Και η τιμή τους πέφτει συνεχώς. Σήμερα μπορεί κανείς να φτιάξει πράγματα στην αυλή του που πριν από 10 ή 15 χρόνια απαιτούσαν προηγμένες στρατιωτικές δυνατότητες".

Όλα αυτά αποτελούν σοβαρό πρόβλημα – μεταξύ άλλων – και για τα αεροδρόμια, που πρέπει να έχουν υπό αυστηρό έλεγχο του εναέριου χώρου τους. "Οι υπερπτήσεις drones πάνω από αεροδρόμια οδηγούν σε αναστολή της αεροπορικής κίνησης", τονίζει ο Γιόκα Σαβολάινεν από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Αριστείας για την Αντιμετώπιση Υβριδικών Απειλών (Hybrid CoE). "Δεν υπάρχει ανοχή απέναντι στη διακινδύνευση της ασφάλειας των πτήσεων".

Ως εκ τούτου, πέραν των περιπτώσεων που ο χειριστής ενός drone επιδιώκει σκοπίμως να προκαλέσει προβλήματα σε κάποιο αεροδρόμιο, ακόμα και κάποιος που κάνει απλώς το χόμπι του μπορεί κατά λάθος να παρεκκλίνει της πορείας του – και έτσι να προκαλέσει αναβολές και ακυρώσεις πτήσεων.

Περίπλοκη υπόθεση η κατάρριψη των drones

Προφανώς οι υπηρεσίες ασφαλείας έχουν τη δυνατότητα να καταρρίψουν τα drones. Συχνά όμως είναι αδύνατο να ξεχωρίσουν από απόσταση εάν ένα drone είναι στρατιωτικό ή ψυχαγωγικό – και τελικά αυτό έχει χαθεί από το οπτικό πεδίο, προτού διαπιστωθεί το εάν πράγματι αποτελεί απειλή ή όχι.

Παράλληλα, "δεν είναι εύκολο να πετύχεις ένα drone με βλήματα, οπότε πρέπει να ρίξεις πάρα πολλά για να έχεις ικανοποιητικές πιθανότητες επιτυχίας", εξηγεί ο Σαβολάινεν. Και τότε, "ακόμα κι αν το πετύχεις, τα περισσότερα βλήματα πέφτουν στο έδαφος μετά τη ρίψη. Γι’ αυτό δεν συνίσταται η κατάρριψη drones [που πετούν] σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, εκτός εάν το εκάστοτε drone θεωρείται άμεση και επικίνδυνη απειλή".

Έτσι, οι κίνδυνοι παράπλευρων απωλειών -συνδυαστικά με το κόστος- καθιστούν την κατάρριψη σχεδόν αδύνατη. Ταυτοχρόνως, όπως προσθέτει ο Γκιλ, εξαιτίας της ταχύτητας με την οποία εξελίσσεται η τεχνολογία των drones, η νομοθεσία μένει πίσω, αφήνοντας έτσι τα αεροδρόμια ευάλωτα σε τέτοιου είδους προβλήματα.

"Δεν διαθέτουν όλα τα αεροδρόμια συστήματα εντοπισμού που μπορούν να καταλάβουν τι ακριβώς συμβαίνει. Συνήθως βασιζόμαστε σε ανθρώπους στο έδαφος, στο προσωπικό ασφαλείας ή στους εργαζόμενους που αναφέρουν ότι είδαν κάτι. Και μετά τι κάνεις; Αν θες για παράδειγμα να καταρρίψεις το drone, ποιος θα το κάνει;", διερωτάται ο Γκιλ. Τα πολιτικά αεροδρόμια δεν έχουν εξάλλου νομικό δικαίωμα να καταρρίπτουν drones.

Τι δυνατότητες άμυνας υπάρχουν;

Σε αντίθεση με τις στρατιωτικές βάσεις τα αμιγώς πολιτικά αεροδρόμια - ιδιαίτερα τα μικρότερα - διαθέτουν περιορισμένα μέσα, ιδίως όσον αφορά στην αποτροπή των drones να εισέλθουν στον εναέριο χώρο τους. Αυτός είναι και ο λόγος που η αναστολή της αεροπορικής κίνησης δραστηριότητας αποτελεί συχνά την πρώτη αντίδραση, μόλις εντοπιστεί κάποιο drone.

Την ίδια στιγμή, παρ' ότι αναπτύσσονται διαρκώς περισσότερες τεχνολογίες άμυνας απέναντι στα drones, η αναβάθμιση των σχετικών συστημάτων είναι κοστοβόρα και απαιτεί συνεχή επικαιροποίηση.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Ryanair, Μάικλ Ο’ Λίρι, έχει προτείνει να καλύπτεται το κόστος από την εκάστοτε αρμόδια κυβέρνηση. "Πρόκειται για ζήτημα εθνικής ασφάλειας. Δεν είναι κάτι που πρέπει να ζητάς να αναλάβουν τα ίδια τα αεροδρόμια", τονίζει.

Η ΕΕ φαίνεται ως έναν βαθμό να συμφωνεί. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε προσφάτως πως η Ευρώπη πρέπει να "χτίσει ένα τείχος για τα drones", προκειμένου να περιορίσει τις σχετικές παραβιάσεις.

Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας "Eastern Flank Watch” Πολωνία, Φινλανδία, Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία θα συνεργαστούν με κοινό στόχο την αμυντική ενίσχυση των ανατολικών συνόρων της Ένωσης. Αν και δεν έχουν γίνει ακόμη γνωστές περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το πρόγραμμα, σύμφωνα με πληροφορίες θα είναι πολύ πιο οικονομικό συγκριτικά με τα σημερινά συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας, τα οποία έχουν σχεδιαστεί για την αντιμετώπιση παραδοσιακών επανδρωμένων αεροσκαφών και πυραύλων.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Πηγή: Deutsche Welle