Του Κώστα Ράπτη

Ποιος προκαλεί ποιον; Τα ρωσικά drones, τα οποία η Πολωνία γνωστοποίησε ότι κατέρριψε χθες Τετάρτη εντός του εναέριου χώρου της, έθεσαν σε συναγερμό την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη και οδήγησαν κατόπιν αιτήματος της Βαρσοβίας σε ενεργοποίηση του άρθρου 4 του καταστατικού χάρτη του ΝΑΤΟ (το οποίο επιβάλλει επείγουσα διαβούλευση των συμμάχων σε υψηλό επίπεδο, χωρίς πάντως να προοικονομεί στρατιωτική δράση).

Η παραβίαση του πολωνικού εναέριου χώρου ήταν "απόλυτα απερίσκεπτη", και επικίνδυνη, "είτε ήταν σκόπιμη είτε όχι", δήλωσε χαρακτηριστικά ο γενικός γραμματέας της Ατλαντικής Συμμαχίας Μαρκ Ρούτε, προσθέτοντας ότι δεν έχει ακόμη πραγματοποιηθεί πλήρης αξιολόγηση του περιστατικού. Ο ίδιος κάλεσε τον Πούτιν να σταματήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία και διαβεβαίωσε: "Είμαστε σε εγρήγορση και ότι θα υπερασπιστούμε κάθε σπιθαμή του εδάφους του ΝΑΤΟ".

Η φρασεολογία του πλέον αρμόδιου προσώπου από ατλαντικής πλευράς παραπέμπει ταυτοχρόνως σε "αγέρωχη" επικοινωνιακή στάση, αλλά και έμμεση υποβάθμιση επί της ουσίας των πραγματικών περιστατικών.

Η ρωσική πλευρά, πάλι, ταυτοχρόνως αποποιείται κάθε ευθύνη (υποστηρίζοντας ότι τα drones της που επιχειρούσαν στην δυτική Ουκρανία έπληξαν όλους τους στόχους της, άρα δεν παρέκκλιναν ούτε κατά λάθος) και υπαινίσσεται "σκηνοθεσία", εφόσον αναφέρει ότι οι πτητικές συσκευές της δεν έχουν εμβέλεια μεγαλύτερη των 700 χιλιομέτρων.

Δεν αποκλείεται δε και η εκδοχή η εκτροπή των ρωσικών drones να αποτελεί μία "επιτυχία" (που όμως δεν θα διεκδικηθεί ανοικτά) των νατοϊκών δυνάμεων, οφειλόμενη σε ενίσχυση των κινήσεων ηλεκτρονικού πολέμου (jamming) γύρω από τον ρωσικό θύλακα του Καλίνινγκραντ.

Σε κάθε περίπτωση, τόσο η Μόσχα όσο και η Δύση έχουν κάθε λόγο να "τεστάρουν" τα αντανακλαστικά της αντίπαλης πλευράς, με κινήσεις κλιμάκωσης, που όμως (σε μια ενδιαφέρουσα αντίφαση εν τοις όροις) την φαντάζονται ελέγξιμη. Ο όρος "αυτοεκπληρούμενη προφητεία" δεν δείχνει να απασχολεί ιδιαιτέρως τους ιθύνοντες.

Η συγκυρία είναι λεπτή. Η κατάρριψη των ρωσικών drones έρχεται εν μέσω κοινών ασκήσεων του ΝΑΤΟ που εμπλέκουν 30.000 Πολωνούς στρατιώτες, ενώ επίκεινται στις 12-15 Σεπτεμβρίου οι ασκήσεις Zapad 2025 της Ρωσίας και της Λευκορωσίας πλάι στα πολωνικά σύνορα.

Άλλωστε, το περιστατικό της Τετάρτης είναι το τρίτο κατά σειρά το οποίο ξεσηκώνει τις καταγγελίες των ευρωπαϊκών ηγεσιών μέσα σε λίγα 24ωρα, μετά από την καταγγελλόμενη παρεμβολή στο σήμα GPS του τζετ της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ενώ αυτή πραγματοποιούσε πτήση προς το Πλόβντιβ της Βουλγαρίας, αλλά και τον βομβαρδισμό για πρώτη φορά κτηρίου της ουκρανικής κυβέρνησης στο Κίεβο. (Πάντως, οι απορίες ως προς τα πραγματικά δεδομένα είναι αρκετές, διότι αφενός η βουλγαρική κυβέρνηση δεν επιβεβαίωσε την εκδοχή της φον ντερ Λάιεν, αφετέρου διότι η αρχική αναφορά του δημάρχου Κιέβου ήθελε το κυβερνητικό κτήριο να πλήττεται από τα συντρίμμια ρωσικού πυραύλου, ο οποίος ανασχέθηκε επιτυχώς από ουκρανικής πλευράς).

Επί της ουσίας, η οικοδομούμενη ένταση λειτουργεί ενισχυτικά προς τις συζητήσεις μεταξύ των ατλαντικών συμμάχων για πιθανή δημιουργία ζώνης απαγόρευσης πτήσεων, στο πλαίσιο των εξεταζόμενων εγγυήσεων ασφαλείας προς την Ουκρανία.

Δεν λείπει και η εσωτερική πολωνική διάσταση, καθώς η χώρα του Ντόναλντ Τουσκ βρίσκεται εν μέσω θηριώδους προγράμματος επανεξοπλισμού της. Επιπλέον, ο προσκείμενος στην αντιπολίτευση μέχρι πρότινος πρόεδρος της χώρας Αντρζέι Ντούντα έσπευσε να καταγγείλει ότι και τον Νοέμβριο του 2022 όταν ουκρανικό βλήμα αεράμυνας έπληξε πολωνικό χωριό σκοτώνοντας έναν άμαχο, ο Ουκρανός ομόλογός του Βολοντίμιρ Ζελένσκι τον πίεσε να ισχυρισθεί ότι επρόκειτο για ρωσικό πύραυλο. "Οποιοσδήποτε ηγέτης ενός έθνους σε μια κατάσταση όπως αυτή της Ουκρανίας θα ήθελε ολόκληρο το ΝΑΤΟ να πολεμήσει στο πλευρό του" σχολίασε ο ηγέτης της πολωνικής δεξιάς.

Αν πάντως το μέγα ζητούμενο είναι να επηρεασθεί ο Ντόναλντ Τραμπ, εν μέσω των άκαρπων ανοιγμάτων του προς τον Πούτιν, η αρχική έκφραση απορίας του Αμερικανού προέδρου μέσω Truth Social δεν προοιωνίζεται βιασύνη από μέρους του. Η δε τηλεφωνική του επικοινωνία με τον Εμανουέλ Μακρόν αφιερώθηκε όχι μόνο στις ουκρανικές εξελίξεις, αλλά και στην ισραηλινή επιδρομή στο Κατάρ. Η τελευταία καταδεικνύει ότι ο ένοικος του Λευκού Οίκου είναι "φορτωμένος" με παράλληλες προκλήσεις που περισπούν.