Του Γιώργου Σ. Σκορδίλη 

Ανησυχία επικρατεί στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) εν όψει της κρίσιμης συνεδρίασης της Επιτροπής Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC), η οποία θα πραγματοποιηθεί από τις 13 έως τις 17 Οκτωβρίου, με αντικείμενο την υιοθέτηση ενός νέου πλαισίου μείωσης εκπομπών, καθώς εντείνονται οι πιέσεις που ασκούν οι ΗΠΑ στα κράτη-μέλη, απειλώντας με εμπορικούς δασμούς, περιορισμούς θεωρήσεων και λιμενικά τέλη για όσους που υπερψηφίσουν τις ρυθμίσεις.

Ανώνυμοι αξιωματούχοι από χώρες-μέλη του ΙΜΟ και εκπρόσωποι του ναυτιλιακού κλάδου δηλώνουν ότι αποφεύγουν δημόσιες τοποθετήσεις για να μην προκαλέσουν αντιδράσεις από τον Λευκό Οίκο. "Τα κράτη είναι προσεκτικά για να μην κουνήσουν το κόκκινο πανί στον ταύρο", σχολίασε πηγή που συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις, προσθέτοντας ότι υπάρχει ισχυρή βούληση να διατηρηθεί η πρόοδος που έχει σημειωθεί μετά από μια δεκαετία διαβουλεύσεων.

Σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, οι ΗΠΑ "εξετάζουν ενεργά μέτρα" κατά κρατών που θα στηρίξουν το πλαίσιο, ενώ διπλωματικοί κύκλοι αναφέρουν ότι η Ολλανδία έχει δεχθεί άτυπες προειδοποιήσεις να μην υπερψηφίσει τη συμφωνία. Ο ΙΜΟ αρνήθηκε να σχολιάσει, περιοριζόμενος να αναφέρει ότι η επερχόμενη συνεδρίαση αποτελεί "το κατάλληλο βήμα για την έκφραση ανησυχιών".

Το σχέδιο απαιτεί διπλή πλειοψηφία με έγκριση από τα δύο τρίτα των 108 κρατών που έχουν επικυρώσει το Παράρτημα VI της MARPOL (δηλαδή 72 χώρες) και παράλληλα εκπροσώπηση τουλάχιστον του 50% της παγκόσμιας χωρητικότητας. 

Η σημασία λίγων νηολογίων είναι καθοριστική, καθώς Παναμάς, Λιβερία, Νήσοι Μάρσαλ και Χονγκ Κονγκ ελέγχουν περίπου το μισό της παγκόσμιας χωρητικότητας. Δεν έχει διευκρινιστεί εάν οι ΗΠΑ έχουν απειλήσει άμεσα τα μεγάλα αυτά νηολόγια, ωστόσο παραμένει το γεγονός ότι η συγκέντρωση τόσης ισχύος σε μικρά κράτη καθιστά το σύστημα λήψης αποφάσεων ευάλωτο.

Πηγή της ναυτιλιακής βιομηχανίας χαρακτήρισε τις αμερικανικές πιέσεις πιθανό ζήτημα εθνικής ασφάλειας, ενώ υπενθύμισε τις ιστορικές αμερικανικές επεμβάσεις σε Παναμά και Γροιλανδία για να υπογραμμίσει την ένταση της αντιπαράθεσης. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, "αν δεν ανακοπεί η κλιματική αλλαγή, η αποτυχία στον ΙΜΟ δεν θα έχει πρακτικό αντίκτυπο".

Αναλυτές εκτιμούν ότι η πλειοψηφία των δύο τρίτων είναι εφικτή, αλλά το ζητούμενο θα είναι πόσες χώρες θα υποκύψουν στις αμερικανικές πιέσεις ή θα επιλέξουν αποχή. Ειδικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η στάση μικρών νηολόγιων κρατών όπως η Μάλτα και η Κύπρος, που αντιστοιχούν στο 5,6% και 1,4% της παγκόσμιας χωρητικότητας αντίστοιχα.

Η αντιπαράθεση καταδεικνύει την πολιτική διάσταση των συζητήσεων στον ΙΜΟ, οι οποίες ξεπερνούν το πλαίσιο της ναυτιλίας και συνδέονται πλέον με την άσκηση γεωπολιτικής ισχύος.