Της Ελευθερίας Πιπεροπούλου

Ιδιαίτερα ελκυστικός παραμένει ο τομέας της άμυνας για τους επενδυτές, καθώς προσφέρει προοπτική σταθερών εσόδων και πιστότητας πελατών, ακόμα κι αν η ανάπτυξη είναι βραδύτερη. Σε αυτό το πλαίσιο, τα ευρωπαϊκά VCs γίνονται όλο και πιο πρόθυμα να επενδύσουν σε startups άμυνας, ενώ πολλά από αυτά δημιουργούν ειδικά funds γι’ αυτόν τον σκοπό. 

Από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις αρχές του 2022, οι ηθικές κόκκινες γραμμές γύρω από τον κλάδο της τεχνολογίας άμυνας έχουν αποδυναμωθεί. Αρκετά νέα defence funds ανακοίνωσαν είτε το πρώτο είτε το τελικό κλείσιμό τους φέτος, ενώ η πλατφόρμα Sifted καταγράφει τουλάχιστον 12 ευρωπαϊκά funds με επίκεντρο την άμυνα που δραστηριοποιούνται το 2025.

Η αναδυόμενη ομάδα των funds με focus στην άμυνα μοιάζει να αντανακλά την αντίστοιχη άνοδο των funds που εστίαζαν στο κλίμα στις αρχές της δεκαετίας του 2020, τα οποία κατάφεραν να αντλήσουν σημαντικά κεφάλαια, αλλά τώρα αντιμετωπίζουν πιο δύσκολες επενδυτικές συνθήκες.

Γιατί αυξάνονται τα defence funds

Η πρόσφατη εκτίναξη των επενδύσεων σε funds άμυνας συνδέεται άμεσα με μεγάλες γεωπολιτικές ανακατατάξεις και τεχνολογικές εξελίξεις. Σύμφωνα με ανάλυση του Sifted, η αυξανόμενη προστατευτική στάση των ΗΠΑ, η προσπάθεια επανεξοπλισμού της Ευρώπης και ο πόλεμος στην Ουκρανία έχουν δημιουργήσει ένα νέο πλαίσιο, όπου η άμυνα αναδεικνύεται σε επενδυτική προτεραιότητα. Ταυτόχρονα, η πρόοδος στην τεχνητή νοημοσύνη και τη ρομποτική έχει μειώσει σημαντικά το κόστος ανάπτυξης και κλιμάκωσης καινοτόμων τεχνολογιών, όπως τα drones.

Ο Jack Wang, partner στο venture capital Project A, που έχει υποστηρίξει αρκετές startups στον χώρο της άμυνας, επισημαίνει ότι υπάρχει έντονη πίεση από τους limited partners (LPs) προς τους διαχειριστές κεφαλαίων για τη δημιουργία εξειδικευμένων defence funds. Αυτό ενισχύθηκε ιδιαίτερα μετά την επιτυχία startups όπως οι Helsing, Quantum Systems και Tekever, που έχουν φτάσει να αποτιμώνται σε πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια, αποκτώντας τον τίτλο του "μονόκερου".

Η συζήτηση πλέον επικεντρώνεται στο αν οι venture capitalists θα επενδύουν στον τομέα της άμυνας μέσω των γενικών ταμείων τους ή αν θα προτιμήσουν να δημιουργήσουν εξειδικευμένα defence funds. Ο Giuseppe Lacerenza, επενδυτής σε AI και άμυνα στο ολλανδικό VC Keen Venture Partners, υπογραμμίζει την πολυπλοκότητα του τομέα: "Στον τομέα της άμυνας υπάρχει απίστευτη πολυπλοκότητα στο να πλοηγηθείς στη βιομηχανία, που ένα γενικό ταμείο, ακόμα κι αν είναι deeptech, δεν μπορεί να καλύψει σε βάθος".

Θα ακολουθήσει το κλίμα;

Ο κλάδος του κλίματος, κάποτε ένας ανερχόμενος τομέας, έχει υποχωρήσει σημαντικά τα τελευταία δύο χρόνια, με αρκετά climate VCs στις ΗΠΑ να μετατοπίζουν το ενδιαφέρον τους προς την "ανθεκτικότητα", εκμεταλλευόμενα το αυξανόμενο hype στην άμυνα. Τίθεται έτσι το ερώτημα αν η άμυνα θα ακολουθήσει παρόμοια πορεία, σε περίπτωση που οι κυβερνήσεις μειώσουν το ενδιαφέρον τους.

Τα VCs παραμένουν αισιόδοξα, επισημαίνοντας ότι οι αμυντικές δαπάνες έχουν γίνει πρώτη προτεραιότητα για πολλές κυβερνήσεις, ιδίως στην Ευρώπη, ενώ οι κύκλοι προϋπολογισμού στην άμυνα χαρακτηρίζονται από μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

Ωστόσο, δύο βασικές προκλήσεις παραμένουν: η διαδρομή exit από τις επενδύσεις και η μελλοντική ροή συμφωνιών. Ο Lacerenza τονίζει ότι "ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι η εθνική κυριαρχία", εξηγώντας πως "οι Γερμανοί κάνουν άμυνα για τη Γερμανία, οι Ιταλοί για την Ιταλία, οι Γάλλοι για τη Γαλλία, και στη συνέχεια υπάρχουν τοπικοί πρωταθλητές. Και αυτός είναι ο κύριος κίνδυνος ενός ειδικού fund άμυνας".

Επενδυτική ευκαιρία

Βασικό ορόσημο στη σύγχρονη πολεμική ιστορία αποτέλεσε η τολμηρή επιχείρηση του ουκρανικού στρατού στις αρχές καλοκαιριού, όπως επισημαίνει ανάλυση της PitchBook. Ο ουκρανικός στρατός εξαπέλυσε ταυτόχρονη επίθεση σε πέντε ρωσικές αεροπορικές βάσεις, όπου drones με κόστος μερικών εκατοντάδων δολαρίων το καθένα προκάλεσαν ζημιές που εκτιμώνται σε 2,5 δισ. δολάρια μέσα σε μία μόνο ημέρα. Πρόκειται όχι μόνο για μια επίδειξη θάρρους, αλλά και για μια καθοριστική απόδειξη πως η τεχνολογία διαμορφώνει ολοένα και περισσότερο το πρόσωπο των συγκρούσεων στον 21ο αιώνα.

Ο Mark Boggett, διευθύνων σύμβουλος της λονδρέζικης Venture capital Seraphim Space, τονίζει ότι "το πρόσωπο του πολέμου έχει αλλάξει". Όπως εξηγεί, πλέον η σύγκρουση διεξάγεται σε πεδία όπως ο ηλεκτρονικός πόλεμος, ο πόλεμος με drones και η διαχείριση πληροφοριών. Αυτό σημαίνει πως "όλη η υπάρχουσα αμυντική υποδομή πρέπει να αναβαθμιστεί πλήρως". Παράλληλα, ο ίδιος υπογραμμίζει ότι η σημερινή συγκυρία αποτελεί "τεράστια ευκαιρία", με τον τομέα της διπλής χρήσης και της άμυνας να βρίσκεται στο επίκεντρο.

Τα στοιχεία της PitchBook δείχνουν ότι η συνολική αξία των επενδύσεων σε τεχνολογίες άμυνας φέτος έχει ήδη αγγίξει νέο ρεκόρ, ξεπερνώντας τα 7 δισ. δολάρια μέσα από 112 γύρους χρηματοδότησης παγκοσμίως. Πρόκειται για μια αύξηση τετραπλάσια σε σχέση με το 2022, όταν ξεκίνησε η εισβολή της Ρωσίας. Σημαντικό ρόλο σε αυτή την αύξηση έχουν οι εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη και τη ρομποτική. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πιο εντυπωσιακός γύρος χρηματοδότησης ήταν εκείνος των 2,5 δισ. δολαρίων που σήκωσε τον Ιούνιο η Anduril, εταιρεία που αναπτύσσει αυτόνομα όπλα, με αποτίμηση στα 30,5 δισ. δολάρια. 

Η κλιμάκωση των διεθνών συγκρούσεων τροφοδοτεί την αύξηση των επενδύσεων από τα venture capitals σε τεχνολογίες άμυνας και διπλής χρήσης. Ωστόσο υπάρχει μια αντίθεση ανάμεσα στην επιτακτική ανάγκη για καινοτομία και στον ρυθμό με τον οποίο αυτή η τεχνολογία φτάνει στα χέρια όσων τη χρειάζονται. Σύμφωνα με την ανάλυση, οι startups που θα διαπρέψουν στον χώρο της τεχνολογίας άμυνας θα είναι αυτές που θα καταφέρουν να πλοηγηθούν μέσα στο πολύπλοκο δίκτυο κανονισμών και συμμόρφωσης, παραδίδοντας τα προϊόντα τους αποτελεσματικά και έγκαιρα.