Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επεξεργάζεται ένα σχέδιο για τη μεταφορά σχεδόν 200 δισεκατομμυρίων ευρώ σε ρωσικά παγωμένα περιουσιακά στοιχεία για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας μετά το τέλος του πολέμου.

Οι Βρυξέλλες διερευνούν την πρόθεση των κρατών μελών για τη μετακίνηση των περιουσιακών στοιχείων σε πιο ριψοκίνδυνες επενδύσεις που θα μπορούσαν να αποφέρουν περισσότερα κέρδη για την Ουκρανία και να ενισχύσουν την πίεση στη Ρωσία, καθώς η Μόσχα αρνείται να προχωρήσει σε κατάπαυση του πυρός, δήλωσαν αρκετοί αξιωματούχοι στο Politico.

Οι υποστηρικτές της πρότασης βλέπουν την κίνηση αυτή ως ένα βήμα προς την πιθανή κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων και την παράδοσή τους στην Ουκρανία, τιμωρώντας έτσι τη Ρωσία για την άρνησή της να καταβάλει αποζημιώσεις μεταπολεμικά.

"Προωθούμε τις εργασίες σχετικά με τα ρωσικά δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία για να συμβάλουμε στην άμυνα και την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας", δήλωσε την Πέμπτη η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Το σχέδιο αυτό απέχει ωστόσο από μια άμεση κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων, στην οποία αντιτίθεται η πλειοψηφία των χωρών της ΕΕ λόγω οικονομικών και νομικών ανησυχιών.

Η εν λόγω πρόταση θα συζητηθεί το Σάββατο κατά την άτυπη συνάντηση των 27 υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στην Κοπεγχάγη.

Οι ΥΠΕΞ θα πρέπει να εξετάσουν "περαιτέρω επιλογές για τη χρήση των εσόδων που προέρχονται από τα ρωσικά παγωμένα κρατικά περιουσιακά στοιχεία", σύμφωνα με έγγραφο που επικαλείται το Politico.

Με την Ουκρανία να αντιμετωπίζει δημοσιονομικό έλλειμμα ύψους 8 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2026, οι χώρες της ΕΕ αναζητούν νέους τρόπους για να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν τη ρημαγμένη από τον πόλεμο χώρα εν μέσω συμπιεσμένων εθνικών προϋπολογισμών και χωρίς περιθώρια για την έκδοση χρέους σε επίπεδο ΕΕ, σημειώνει το μέσο.

Οι χώρες της Βαλτικής που συνορεύουν με τη Ρωσία και αρκετές άλλες χώρες πιέζουν εδώ και καιρό την ΕΕ για τη συνολική κατάσχεση των παγωμένων ρωσικών assets.

Ο Λετονός Επίτροπος Οικονομίας Βάλντις Ντομπρόβσκις και η Εσθονή επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Κάγια Κάλας προωθούν αυτή την ιδέα.

Ωστόσο, μια τέτοια επιλογή εξακολουθεί να συναντά εμπόδια από χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία και το Βέλγιο - το τελευταίο είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένο στους νομικούς και οικονομικούς κινδύνους επειδή φιλοξενεί το Euroclear, το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που κατέχει το μεγαλύτερο μέρος των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.  

Καταλήγοντας σε συμβιβασμό, οι χώρες της G7 συμφώνησαν το 2024 να διοχετεύσουν συνολικά 45 δισεκατομμύρια ευρώ από τα κέρδη που θα προκύψουν από την επένδυση των περιουσιακών στοιχείων στην Ουκρανία, αφήνοντας ανέγγιχτα τα υποκείμενα περιουσιακά στοιχεία.

Παρ' όλα αυτά, το μερίδιο των 18 δισ. ευρώ του δανείου της ΕΕ θα καταβληθεί εξ ολοκλήρου μέχρι το τέλος του έτους - γεγονός που προκάλεσε εκκλήσεις για τη δημιουργία πρόσθετων εσόδων εντός σύντομου χρονικού διαστήματος.

Έτσι, οι δικηγόροι της Κομισιόν εξετάζουν τώρα το ενδεχόμενο να μεταφέρουν τα περιουσιακά στοιχεία σε ένα "όχημα ειδικού σκοπού", το οποίο υποστηρίζεται από διάφορες χώρες της ΕΕ και ενδεχομένως από χώρες του εξωτερικού.

Οι αξιωματούχοι συνέκριναν το υπό συζήτηση νέο ταμείο με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM). Το δυνητικό ταμείο για την Ουκρανία θα είναι επίσης ανοικτό σε χώρες της G7, συμπεριλαμβανομένων του Ηνωμένου Βασιλείου και του Καναδά, που τάσσονται υπέρ της κατάσχεσης των περιουσιακών στοιχείων, δήλωσε αξιωματούχος της ΕΕ, αν και οι λεπτομέρειες είναι ακόμη υπό συζήτηση.

Αυτή η νέα δομή θα δώσει στην ΕΕ μεγαλύτερο έλεγχο ώστε να παραδώσει τα περιουσιακά στοιχεία στην Ουκρανία όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή. Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, αρκεί μία χώρα να εναντιωθεί στο πακέτο κυρώσεων για να παραδώσει ουσιαστικά τα περιουσιακά στοιχεία πίσω στη Μόσχα ασκώντας βέτο στην ανανέωση των κυρώσεων, η οποία τίθεται προς ψήφιση κάθε έξι μήνες. Η φιλορωσική και φιλο-τραμπική κυβέρνηση της Ουγγαρίας θεωρείται η πιο πιθανή να ακολουθήσει μια τέτοια τακτική.

Η μεταφορά των κεφαλαίων σε ένα νέο όργανο με δυνητικά μηδενικές απαιτήσεις ομοφωνίας θα απέτρεπε την απειλή της Ουγγαρίας.

Η μεταφορά των περιουσιακών στοιχείων σε ένα νέο ταμείο θα επέτρεπε επίσης την τοποθέτησή τους σε πιο ριψοκίνδυνες επενδύσεις ικανές να αποφέρουν υψηλότερες αποδόσεις για την Ουκρανία.

Σήμερα, το Euroclear είναι υποχρεωμένο να επενδύσει τα περιουσιακά στοιχεία στην κεντρική τράπεζα του Βελγίου, η οποία προσφέρει το χαμηλότερο low risk διαθέσιμο επιτόκιο απόδοσης.

Οι σκεπτικιστές, μεταξύ των οποίων και η CEO του Euroclear, ανησυχούν, ωστόσο, ότι οι φορολογούμενοι της ΕΕ θα πρέπει να επωμιστούν το βάρος τυχόν ζημιών που θα προκύψουν.