Του Κώστα Ράπτη

Η διπλωματική κινητικότητα του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν (σε συνεργασία με τη Σαουδική Αραβία) για τη διάσωση της "λύσης δύο κρατών” στο Μεσανατολικό, τη στιγμή ακριβώς της επίσημης απόρριψής της από το κοινοβούλιο του Ισραήλ, είναι ένας δείκτης. Η επικριτική προς το Ισραήλ ρητορική, στην οποία αισθάνθηκε αίφνης την ανάγκη να καταφύγει ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ (καίτοι οι βρετανικές βάσεις στην Κύπρο εξακολουθούν να στηρίζουν επιχειρησιακά τις ισραηλινές στρατιωτικές δραστηριότητες στη Γάζα) είναι ένας δεύτερος. Η αναγνώριση του κράτους της Παλαιστίνης από την Ισπανία, την Σλοβενία, την Ιρλανδία και την Νορβηγία (οσονούπω δε και την Γαλλία) είναι ένας τρίτος. Οι κινήσεις δικαστικής δίωξης βετεράνων του ισραηλινού στρατού σε χώρες σαν την Πορτογαλία με την κατηγορία της διάπραξης εγκλημάτων πολέμου είναι ένας ακόμη δείκτης. Όσο συνεχίζεται το μαρτύριο της Λωρίδας της Γάζας, τόσο μεταστρέφεται εναντίον του Ισραήλ η κοινή γνώμη των ευρωπαϊκών κρατών – με αποτέλεσμα οι πολιτικές τους ηγεσίες να επιχειρούν να συντονισθούν.

Αλλά το πιο εντυπωσιακό παράδειγμα των τελευταίων ημερών προέρχεται από μία χώρα αταλάντευτα φιλο-ισραηλινών, μέχρι πρότινος, αισθημάτων: την Ολλανδία.

Ο Ολλανδός Εθνικός Συντονιστής για την Ασφάλεια και την Αντιτρομοκρατία (NCTV) δημοσίευσε αυτόν τον μήνα μια έκθεση με τίτλο "Αξιολόγηση Απειλών από Ξένα Κράτη 2025”, στην οποία το Ισραήλ κατατάσσεται για πρώτη φορά ως χώρα που αποτελεί πιθανή απειλή για την εθνική ασφάλεια της Ολλανδίας. Η έκθεση αναφέρει προσπάθειες του Ισραήλ να επηρεάσει την ολλανδική κοινή γνώμη και τη λήψη πολιτικών αποφάσεων μέσω εκστρατειών παραπληροφόρησης.

Σύμφωνα με την έκθεση, το Ισραήλ επιδίωξε να επηρεάσει την κοινή γνώμη στην Ολλανδία διανέμοντας ένα έγγραφο από το ισραηλινό Υπουργείο Διασποράς και Καταπολέμησης του Αντισημιτισμού. Το έγγραφο κυκλοφόρησε μετά τα βίαια επεισόδια που σημειώθηκαν στο Άμστερνταμ τον περασμένο Νοέμβριο, με την αφορμή του ποδοσφαιρικού αγώνα μεταξύ του Άγιαξ και της Μακάμπι Τελ Αβίβ. Αντί να διαβιβαστεί μέσω επίσημων διπλωματικών καναλιών, το έγγραφο στάλθηκε απευθείας σε επιλεγμένους Ολλανδούς πολιτικούς και δημοσιογράφους.

Οι Ολλανδοί υπουργοί Δικαιοσύνης, Ασφάλειας και Εξωτερικών επέκριναν αυτή τη μέθοδο διάδοσης ως παράτυπη και ανεπιθύμητη, προειδοποιώντας ότι θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο Ολλανδούς πολίτες. Τα άτομα που κατονομάζονται στο έγγραφο, σημείωσαν, θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν απειλές, παρενόχληση ή ακόμη και σωματικές επιθέσεις.

Υπενθυμίζεται ότι κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων του Νοεμβρίου, δεκάδες οπαδοί της Μακάμπι Τελ Αβίβ τραυματίσθηκαν και 12 εξ αυτών χρειάστηκε να νοσηλευτούν. Ορισμένες αναφορές υποδηλώνουν ότι η βία κλιμακώθηκε, αφού οι οπαδοί της Μακάμπι Τελ Αβίβ (οι οποίοι για την ασφάλειά τους πλαισιώνονταν από άνδρες της Μοσάντ) αφαίρεσαν παλαιστινιακές σημαίες από μπαλκόνια σπιτιών, βανδάλισαν περιουσίες και φώναξαν "Θάνατος στους Άραβες". Η αρχική αυτόματη και ομόθυμη καταδίκη των επεισοδίων από τις ολλανδικές (και όχι μόνο) πολιτικές ηγεσίες ως εκδήλωσης αντισημιτισμού έδωσε τη θέση της σε δεύτερες σκέψεις αφότου έγιναν γνωστά τα πραγματικά δεδομένα.

Χαρακτηριστικά, η δήμαρχος Άμστερνταμ  ανασκεύασε σε κατοπινή αναλυτική αναφορά της.

Η έκθεση του NCTV εξέφρασε επίσης ανησυχία για τις απειλές, που φέρεται να έχουν διατυπωθεί τόσο από το Ισραήλ όσο και από τις Ηνωμένες Πολιτείες, κατά του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ) στη Χάγη. Ως φιλοξενούσα βασικούς διεθνείς νομικούς θεσμούς, η Ολλανδία φέρει ιδιαίτερη ευθύνη να προστατεύει αυτούς τους φορείς από εξωτερικές επιρροές.

Όπως σημειώνει η ισραηλινή ιστοσελίδα Ynet, από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα και την επιδείνωση της ανθρωπιστικής κρίσης, οι ολλανδο - ισραηλινές σχέσεις έχουν αλλάξει δραματικά. Η ολλανδική κυβέρνηση επικρίνει όλο και περισσότερο τις ενέργειες του Ισραήλ στη Γάζα και έχει ζητήσει άμεση κατάπαυση του πυρός. Μαζί με την Ιρλανδία και την Ισπανία, η Ολλανδία έχει καλέσει την Ευρωπαϊκή Ένωση να επανεκτιμήσει τους δεσμούς της με το Ισραήλ, κατηγορώντας τη χώρα ότι παραβιάζει τις διατάξεις περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίες συνοδεύουν τη συμφωνία σύνδεσής της με την Ε.Ε.

Τον Φεβρουάριο του 2024, το Εφετείο της Χάγης διέταξε την ολλανδική κυβέρνηση να σταματήσει την εξαγωγή εξαρτημάτων μαχητικών αεροσκαφών F-35 στο Ισραήλ, λόγω ανησυχιών ότι τα όπλα ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν με τρόπους που παραβιάζουν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.

Εν τω μεταξύ, πρόσφατες δημοσκοπήσεις στην Ολλανδία δείχνουν μια αξιοσημείωτη αύξηση του αρνητικού κλίματος απέναντι στο Ισραήλ μεταξύ του κοινού. Υπάρχει αυξανόμενη υποστήριξη για μια πιο κριτική προσέγγιση στην ισραηλινή πολιτική, συμπεριλαμβανομένων των εκκλήσεων για αναστολή της οικονομικής και στρατιωτικής συνεργασίας. Παρ' όλα αυτά, η Ολλανδία συνεχίζει να υποστηρίζει μια λύση δύο κρατών, οραματιζόμενη ένα ασφαλές Ισραήλ παράλληλα με ένα δημοκρατικό, βιώσιμο και ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος.