Στελέχη ορισμένων από τις μεγαλύτερες ρωσικές τράπεζες έχουν συζητήσει ιδιωτικά το ενδεχόμενο κρατικά χρηματοδοτούμενης διάσωσης, εφόσον η κατάσταση των μη εξυπηρετούμενων δανείων συνεχίσει να επιδεινώνεται μέσα στο επόμενο έτος, σύμφωνα με αποκλειστικό ρεπορτάζ του πρακτορείου Bloomberg.

Τουλάχιστον τρεις τράπεζες που έχουν χαρακτηριστεί ως "συστημικά σημαντικές" από την Τράπεζα της Ρωσίας έχουν εξετάσει το ενδεχόμενο να χρειαστεί να ανακεφαλαιοποιηθούν τους επόμενους 12 μήνες, σύμφωνα με νυν και πρώην αξιωματούχους, καθώς και έγγραφα που έχει εξετάσει το Bloomberg.

Οι διοικήσεις των τραπεζών αυτών έχουν συζητήσει εσωτερικά το πώς θα θέσουν ζήτημα διάσωσης στην κεντρική τράπεζα, εάν κριθεί απαραίτητο. Το ενδεχόμενο αυτό τίθεται, καθώς η εσωτερική τους αξιολόγηση της ποιότητας του χαρτοφυλακίου δανείων είναι σαφώς χειρότερη από αυτή που παρουσιάζουν τα επίσημα στοιχεία.

Άτομα που ζήτησαν ανωνυμία, ώστε να αποκαλύψουν μη δημόσιες πληροφορίες, ανέφεραν ότι οποιοδήποτε αίτημα διάσωσης εξαρτάται από τη συνέχιση της ανόδου του ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ωστόσο, σημείωσαν ότι οι σχετικές συζητήσεις γίνονται όλο και πιο επείγουσες στον τραπεζικό τομέα.

Στα χαρτιά, το ρωσικό τραπεζικό σύστημα εμφανίζεται σε σχετικά καλή κατάσταση, με ισχυρή κερδοφορία, παρά την αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, και με το βασικό επιτόκιο της Τράπεζας της Ρωσίας να παραμένει στο σχεδόν ιστορικά υψηλό επίπεδο του 20%. Επισήμως, τα επίπεδα των προβληματικών δανείων παραμένουν σημαντικά χαμηλότερα από αυτά προηγούμενων κρίσεων, που εξομαλύνθηκαν με παρέμβαση των ρωσικών αρχών.

Ωστόσο, η ίδια η κεντρική τράπεζα έχει συστήσει στις τράπεζες να επικεντρωθούν στην αναδιάρθρωση πιστώσεων αντί να αναγνωρίσουν πλήρως το μέγεθος των προβληματικών δανείων.

Η Τράπεζα της Ρωσίας δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό μέσω email.

Καθησυχαστική εμφανίστηκε η Ναμπιούλινα

Η διοικήτρια της Τράπεζας της Ρωσίας, Ελβίρα Ναμπιούλινα, υποβάθμισε τον κίνδυνο συστημικής κρίσης σε οικονομικό φόρουμ στην Αγία Πετρούπολη στις 2 Ιουλίου, δηλώνοντας ότι το τραπεζικό σύστημα της Ρωσίας είναι "επαρκώς κεφαλαιοποιημένο" και διαθέτει αποθέματα κεφαλαίου ύψους 8 τρισ. ρουβλίων (περίπου 102 δισ. δολάρια). "Ως εποπτεύουσα αρχή, δηλώνω με πλήρη ευθύνη ότι αυτές οι ανησυχίες είναι απολύτως αβάσιμες", είπε.

Η Τράπεζα της Ρωσίας έχει αναφέρει ότι θα μπορούσε να αποδεσμεύσει το λεγόμενο "μακροπροληπτικό κεφαλαιακό απόθεμα", επιτρέποντας στις τράπεζες να απορροφήσουν ζημίες και να λειτουργήσουν προσωρινά με χαμηλότερους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας. Αυτό το μέτρο ίσως μειώσει την πίεση στο σύστημα, εκτός αν οι απώλειες ξεπεράσουν τα όρια απορρόφησης του αποθέματος.

Επισήμως, το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων προς επιχειρήσεις ήταν 4% την 1η Απριλίου, ενώ το ποσοστό των μη εξασφαλισμένων καταναλωτικών δανείων με καθυστέρηση άνω των 90 ημερών ανήλθε στο 10,5%.

Ωστόσο, κορυφαία τραπεζικά στελέχη έχουν αρχίσει να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την επόμενη χρονιά.

"Είναι ήδη σαφές ότι η επόμενη χρονιά δεν θα είναι εύκολη", δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της κρατικής Sberbank, της μεγαλύτερης τράπεζας της Ρωσίας, Χέρμαν Γκρεφ, στη γενική συνέλευση των μετόχων τον Ιούνιο, σημειώνοντας ότι η ποιότητα του χαρτοφυλακίου δανείων επιδεινώνεται, καθώς ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις χρειάζονται αναδιάρθρωση χρεών. "Ελπίζω, όπως πάντα, να βρούμε κοινά σχέδια για να περάσουμε αυτή τη δύσκολη περίοδο", πρόσθεσε.

Στην VTB, τη δεύτερη μεγαλύτερη ρωσική τράπεζα, το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο χαρτοφυλάκιο λιανικής ανήλθε στο 5% τον Μάιο, δηλαδή σε 377 δισ. ρούβλια, σύμφωνα με δηλώσεις του πρώτου αναπληρωτή προέδρου της τράπεζας, Ντμίτρι Πιάνοφ, όπως ανέφερε η εφημερίδα Vedomosti την 1η Ιουλίου.

Το ποσοστό αυτό έχει αυξηθεί κατά 1,2 ποσοστιαίες μονάδες από την αρχή του έτους. Ο Πιάνοφ εκτίμησε ότι το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα μπορούσε να φτάσει το 6%-7% έως το 2026, παραμένοντας πάντως κάτω από το ανώτατο όριο 8%-10% της περιόδου 2014-2016.

Ανησυχία για το πραγματικό εύρος του προβλήματος

Στελέχη δύο συστημικά σημαντικών τραπεζών ανέφεραν ότι οι πελάτες ανησυχούν για τα υψηλά επιτόκια και ότι το ποσοστό των "κόκκινων δανείων" αυξάνεται, παρότι οι τράπεζες προχωρούν σε αναδιαρθρώσεις και διαθέτουν ακόμη σημαντικά αποθέματα.

Αν και δεν υπάρχουν προς το παρόν ενδείξεις επικείμενης κρίσης, η οποία θα μπορούσε σε κάθε περίπτωση να επιλυθεί με έγχυση κεφαλαίων, μεγάλο μέρος των δεδομένων είναι διαβαθμισμένο και η πλήρης εικόνα ίσως δεν είναι ορατή, σύμφωνα με έναν από τους αξιωματούχους.

Η Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει και στο παρελθόν διασώσεις και άλλους μηχανισμούς για να ανακεφαλαιοποιήσει προβληματικές τράπεζες. Το 2017, η κεντρική τράπεζα δαπάνησε τουλάχιστον 1 τρισ. ρούβλια για να διασώσει τρεις μεγάλες ιδιωτικές τράπεζες — τις Otkritie, Promsvyazbank και B&N Bank — κίνηση που χαρακτήρισε αναγκαία για τη διάσωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Την ίδια χρονιά, η Τράπεζα της Ρωσίας δημιούργησε το Ταμείο Ενοποίησης του Τραπεζικού Τομέα (Banking Sector Consolidation Fund), με στόχο την ενίσχυση με κεφάλαια τραπεζών που βρίσκονται υπό πίεση λόγω κακής ποιότητας δανείων, για την αποκατάσταση της φερεγγυότητάς τους.