Στο προσκήνιο βγαίνει ο διαφορετικός τρόπος προσέγγισης μιας ειρηνευτικής συμφωνίας Ρωσίας-Ουκρανίας από την πλευρά των ΗΠΑ από τη μία και των Ουκρανών και Ευρωπαίων αξιωματούχων από την άλλη, με τις διαφορές να εκτείνονται από το ζητημα των εδαφών μέχρι και των κυρώσεων, σύμφωνα με τα πλήρη κείμενα των προτάσεων που είδε το Reuters.

Ουκρανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αντιτάχθηκαν αυτή την εβδομάδα σε ορισμένες προτάσεις των ΗΠΑ για τον τρόπο τερματισμού του πολέμου.

Οι προτάσεις από τις συνομιλίες μεταξύ Αμερικανών, Ευρωπαίων και Ουκρανών αξιωματούχων στο Παρίσι στις 17 Απριλίου και στο Λονδίνο στις 23 Απριλίου φέρνουν στο φως τις εσωτερικές λειτουργίες της διπλωματίας που βρίσκεται σε εξέλιξη καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επιδιώκει ένα γρήγορο τέλος του πολέμου.

Τα κύρια σημεία διαφοράς στα δύο κείμενα αφορούν τη σειρά επίλυσης των ζητημάτων σχετικά με τα εδάφη, την άρση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, τις εγγυήσεις ασφαλείας και το μέγεθος του στρατού της Ουκρανίας.

Ενώ ορισμένες από τις αποκλίσεις έχουν επισημανθεί από πηγές προσκείμενες στις συνομιλίες, τα έγγραφα που είδε το Reuters εκθέτουν για πρώτη φορά τις διαφορές με πλήρη και ρητή λεπτομέρεια.

Οι διαφορές ανάμεσα στα δύο κείμενα

Το πρώτο κείμενο αντικατοπτρίζει τις προτάσεις που κοινοποίησε ο απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, σε Ευρωπαίους αξιωματούχους στο Παρίσι, οι οποίες με τη σειρά τους διαβιβάστηκαν στους Ουκρανούς, σύμφωνα με πηγές προσκείμενες στις συνομιλίες. Ο Μάρκο Ρούμπιο χαρακτήρισε τις προτάσεις ως ένα "ευρύ πλαίσιο" για τον εντοπισμό των διαφορών μεταξύ των πλευρών.

Το δεύτερο κείμενο  προέκυψε μια εβδομάδα αργότερα, από συνομιλίες μεταξύ Ουκρανών και Ευρωπαίων αξιωματούχων στο Λονδίνο και έχει δοθεί στην αμερικανική πλευρά, ανέφεραν οι πηγές.

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε την Πέμπτη ότι πιστεύει ότι "ένα έγγραφο με προτάσεις που προέκυψε από τις συνομιλίες της Τετάρτης στο Λονδίνο βρίσκεται πλέον στο γραφείο του Τραμπ".

Όσον αφορά το έδαφος, οι προτάσεις του Γουίτκοφ ζητούσαν την de jure αναγνώριση από τις ΗΠΑ του ελέγχου της Ρωσίας επί της Κριμαίας, της ουκρανικής χερσονήσου που κατέλαβε και προσάρτησε η Μόσχα το 2014, καθώς και την de facto αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας σε περιοχές της νότιας και ανατολικής Ουκρανίας που ελέγχουν οι δυνάμεις της Μόσχας.

Αντίθετα, το ευρωπαϊκό και ουκρανικό έγγραφο αναβάλλει τη λεπτομερή συζήτηση για το εδαφικό μέχρι να ολοκληρωθεί η εκεχειρία, χωρίς να αναφέρεται στο έγγραφο η αναγνώριση του ρωσικού ελέγχου επί οποιουδήποτε ουκρανικού εδάφους.

Όσον αφορά τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια της Ουκρανίας, το έγγραφο Γουίτκοφ αναφέρει ότι η Ουκρανία θα έχει μια "ισχυρή εγγύηση ασφαλείας" με τα ευρωπαϊκά και άλλα φιλικά κράτη να ενεργούν ως εγγυητές. Δεν δίνει περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με αυτό, αλλά αναφέρει ότι το Κίεβο δεν θα επιδιώξει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.

Το αντίπαλο έγγραφο είναι πιο συγκεκριμένο, δηλώνοντας ότι δεν θα υπάρχουν περιορισμοί στις ουκρανικές δυνάμεις και δεν θα υπάρχουν περιορισμοί στους συμμάχους της Ουκρανίας που θα σταθμεύουν τις στρατιωτικές τους δυνάμεις στο ουκρανικό έδαφος - μια διάταξη που πιθανόν να ενοχλήσει τη Μόσχα.

Επιπλέον, προτείνει ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας για το Κίεβο, μεταξύ άλλων από τις Ηνωμένες Πολιτείες με μια συμφωνία τύπου άρθρου 5, μια αναφορά στη ρήτρα αμοιβαίας άμυνας του ΝΑΤΟ.

Όσον αφορά τα οικονομικά μέτρα, οι προτάσεις του Γουίτκοφ αναφέρουν ότι οι κυρώσεις που ισχύουν για τη Ρωσία από την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 θα αρθούν ως μέρος της υπό συζήτηση συμφωνίας.

Οι αντιπροτάσεις λένε ότι θα υπάρξει "σταδιακή χαλάρωση των κυρώσεων μετά την επίτευξη μιας βιώσιμης ειρήνης και ότι οι κυρώσεις μπορούν να επανέλθουν εάν η Ρωσία παραβιάσει τους όρους της ειρηνευτικής συμφωνίας".

Το ευρωπαϊκό και ουκρανικό έγγραφο προτείνει επίσης η Ουκρανία να λάβει οικονομική αποζημίωση για τις ζημιές που προκλήθηκαν στον πόλεμο από ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στο εξωτερικό που έχουν παγώσει. Το κείμενο του Γουίτκοφ αναφέρει μόνο ότι η Ουκρανία θα αποζημιωθεί οικονομικά, χωρίς να δίνει την πηγή των χρημάτων.

Το Reuters εξασφάλισε το κείμενο των αντιπροτάσεων  που δόθηκε στην αμερικανική πλευρά από Ουκρανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχους. 

Το κείμενο του εγγράφου δημοσιεύεται αυτούσιο και έχει ως εξής:

"ΕΠΙΣΗΜΟ-ΕΥΑΙΣΘΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Συμφωνία-Πλαίσιο Ρωσίας-Ουκρανίας για την κατάπαυση του πυρός:

- Δέσμευση για πλήρη και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός σε αέρα, ξηρά και θάλασσα.

- Οι δύο πλευρές να αρχίσουν αμέσως διαπραγματεύσεις για την τεχνική εφαρμογή με τη συμμετοχή των ΗΠΑ και των ευρωπαϊκών χωρών. Αυτό, παράλληλα με την προετοιμασία της ατζέντας και των λεπτομερειών για μια πλήρη ειρηνευτική συμφωνία.

- Επόπτευση της κατάπαυσης του πυρός, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και με την υποστήριξη τρίτων χωρών.

- Η Ρωσία πρέπει να επιστρέψει άνευ όρων όλα τα απαχθέντα και παράνομα εκτοπισμένα παιδιά της Ουκρανίας. Ανταλλαγή όλων των αιχμαλώτων πολέμου (αρχή "όλοι για όλους"). Η Ρωσία πρέπει να απελευθερώσει όλους τους αμάχους αιχμαλώτους.  

Εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία: 

- Η Ουκρανία λαμβάνει ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας, μεταξύ άλλων από τις ΗΠΑ (συμφωνία τύπου άρθρου 5), ενώ δεν υπάρχει συναίνεση μεταξύ των Συμμάχων για την ένταξη στο ΝΑΤΟ.

- Δεν υπάρχουν περιορισμοί για τις ουκρανικές αμυντικές δυνάμεις.

- Οι εγγυήτριες χώρες θα είναι μια ad hoc ομάδα ευρωπαϊκών χωρών και πρόθυμων μη ευρωπαϊκών χωρών. Κανένας περιορισμός στην παρουσία, τα όπλα και τις επιχειρήσεις των φίλιων ξένων δυνάμεων στο έδαφος της Ουκρανίας.

- Η Ουκρανία επιδιώκει την ένταξή της στην ΕΕ.

Εδάφη:

- Εδαφικά ζητήματα θα συζητηθούν και θα επιλυθούν μετά από πλήρη και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός.

- Οι εδαφικές διαπραγματεύσεις ξεκινούν από τη βάση της γραμμής ελέγχου.

- Η Ουκρανία ανακτά τον έλεγχο του πυρηνικού εργοστασίου της Ζαπορίζια με τη συμμετοχή των ΗΠΑ, καθώς και του φράγματος Καχόβκα

- Η Ουκρανία απολαμβάνει απρόσκοπτα περάσματα στον ποταμό Δνείπερο και τον έλεγχο του KinburnSpit.

Οικονομικά:

- ΗΠΑ και Ουκρανία εφαρμόζουν συμφωνία οικονομικής συνεργασίας/ορυκτών.

- Η Ουκρανία θα ανασυγκροτηθεί πλήρως και θα αποζημιωθεί οικονομικά, μεταξύ άλλων μέσω ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων που θα παραμείνουν παγωμένα μέχρι η Ρωσία να αποζημιώσει τη ζημία στην Ουκρανία.

- Οι αμερικανικές κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία από το 2014 μπορεί να υπόκεινται σε σταδιακή χαλάρωση μετά την επίτευξη βιώσιμης ειρήνης και να υπόκεινται σε επαναφορά σε περίπτωση παραβίασης της ειρηνευτικής συμφωνίας (snapback)".