Του Κώστα Ράπτη

Την πτώση του Μπασάρ Αλ Άσαντ ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν την υποδέχθηκε ως "μια θεμελιώδη πράξη δικαιοσύνης" και μια "ιστορική ευκαιρία" για τους Σύρους ώστε να "χτίσουν ένα καλύτερο μέλλον", παρά "τους κινδύνους και την αβεβαιότητα" που απορρέουν από την κατάσταση.

Η Σαουδική Αραβία, πάλι, αντιδρά με μεγαλύτερη επιφυλακτικότητα. "Το βασίλειο επιβεβαιώνει την υποστήριξή του στον αδελφό συριακό λαό και τις επιλογές του" και "ζητεί συντονισμένες προσπάθειες για τη διαφύλαξη της ενότητας της Συρίας και της συνοχής του λαού της, προκειμένου η χώρα να μην βυθιστεί στο χάος και τον διχασμό", αναφέρει το σαουδαραβικό Υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωση.

Στην Ευρώπη, πάλι, οι πολιτικές ηγεσίες μοιράζονται ανάμεσα σε όσους, σαν τον Πολωνό πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ, βλέπουν στην πτώση του Άσαντ την απόδειξη του ότι η Ρωσία και οι σύμμαχοί τους "είναι εφικτό να νικηθούν" (άρα ο πόλεμος στην Ουκρανία πρέπει να συνεχισθεί) και όσους, για παράδειγμα σύσσωμη τη γαλλική ακροδεξιά, φοβούνται την εγκαθίδρυση χαλιφάτου στις πύλες της Ευρώπης και τη δημιουργία ενός νέου προσφυγικού κύματος.

Οι πιο κυνικοί, τέλος, όπως ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι και ο Νόρμπερτ Ρέντγεν της γερμανικής Χριστιανοδημοκρατίας, δηλώνουν ανοικτά ότι η διαφύλαξη των συμφερόντων των χωρών τους περνά από την Τουρκία, με την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να συνεργασθεί πιο στενά.

Προφανώς οι φόβοι που εκφράζουν οι χώρες της περιοχής για την εδαφική ακεραιότητα και την ενότητα του συριακού κράτους είναι πιο ρεαλιστικοί από τα υψιπετή οράματα των δυτικών ηγετών για την οικοδόμηση "μιας Συρίας που θα σέβεται όλες τις εθνοθρησκευτικές της ομάδες" και δεν θα αποτελεί την "πίσω αυλή" καμίας τρίτης δύναμης.

Το τελευταίο προφανώς δεν περιλαμβάνει τους εντατικούς βομβαρδισμούς του Ισραήλ το τελευταίο 24ωρο σε στρατιωτικούς και κυβερνητικούς στόχους της Συρίας, από τη Δαμασκό έως την Ντέιτ Εζόρ. Αυτή η εκ των πραγμάτων "αποστρατιωτικοποίηση" της Συρίας, σε συνδυασμό με τις λεηλασίες που σημειώνονται στη Δαμασκό (υπενθύμιση αντίστοιχων σκηνών στη Βαγδάτη του 2003) δεν παραπέμπει σε κανενός είδους "οικοδόμηση".

Σε ένα μακρύ διάστημα που προσδιορίζεται ήδη ως 18μηνο οι ποικίλες ομάδες της συριακής αντιπολίτευσης, εξόριστες και μη, θα αναλάβουν, όπως δηλώνεται, με τη στήριξη της "διεθνούς κοινότητας", η οποία και θα διαχωρίσει την "ήρα" των τρομοκρατών από το σιτάρι (με ποιαν άραγε μόχλευση επί του εδάφους;) τη συγκρότηση μιας νέας πολιτειακής και πολιτικής τάξης, ενώ στην πραγματικότητα η χώρα κατακερματίζεται. Πώς μπορεί να ενταχθεί στη νέα αυτή τάξη η κοινότητα των Αλαουιτών, που ελέγχει τα παράλια και τώρα έχει κάθε λόγο να φοβάται ότι θα αποτελέσει αντικείμενο αντιποίνων για την πενηντάχρονη κυριαρχία της; Τι θα πράξουν οι Δρούζοι και τι θα απογίνουν οι Κούρδοι, τους οποίους ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν έσπευσε να αποκλείσει από τη "νόμιμη αντιπολίτευση";

Η διαμόρφωση της "επόμενης μέρας" προς το παρόν είναι ένα αίνιγμα, όσο αινιγματικά παραμένουν ακόμη πάρα πολλά στοιχεία της "προηγούμενης ημέρας". Η πολιτική του Άσαντ το προηγούμενο διάστημα ταυτοχρόνως να αρνείται τη συνδιαλλαγή με την Τουρκία και τη λήψη στρατιωτικής βοήθειας από το Ιράν, η ετοιμότητα του συριακού στρατού να καταθέσει τα όπλα και του κρατικού μηχανισμού να εργασθεί υπό οποιαδήποτε νέα κατάσταση δημιούργησαν μια αιφνιδιαστική κατάρρευση την οποία δεν μπορούν να διαχειρισθούν ούτε οι νικητές.

Ο Ταγίπ Ερντογάν "δάγκωσε" ένα κομμάτι που ίσως να είναι πολύ μεγάλο για να το "καταπιεί". Η εκτόξευση του γοήτρου του, η περικύκλωση των Κούρδων και η προοπτική επαναπατρισμού Σύρων προσφύγων της Τουρκίας είναι μεν ισχυρό δέλεαρ, όμως οι απαιτήσεις, ξεκινώντας από τις οικονομικές, της ποδηγέτησης της νέας και ακόμη ασταθούς Συρίας είναι τεράστιες.

Και στο βάθος, προβάλλει η εικόνα ενός πιθανού "μεγάλου συμβιβασμού" Πούτιν και Τραμπ, όπου το "κλείσιμο" του συριακού ζητήματος συμπίπτει με την εντεινόμενη συζήτηση για αντίστοιχο "κλείσιμο" του ουκρανικού. Ο αυριανός πρόεδρος των ΗΠΑ τροφοδοτεί πρώτος με τις δηλώσεις του των τελευταίων 24ώρων αυτή τη συζήτηση.