Σε ρυθμό περιφερειακής διεύρυνσης της σύγκρουσης η Μέση Ανατολή

Σάββατο, 06-Ιαν-2024 08:52

Σε ρυθμό περιφερειακής διεύρυνσης της σύγκρουσης η Μέση Ανατολή

Αποτελούσε κοινότοπη παρατήρηση ότι, όσο περισσότερο διαρκεί στον χρόνο η μεσανατολική ανάφλεξη που προέκυψε την 7η Οκτωβρίου, τόσο περισσότερο απειλείται, για αντικειμενικούς λόγους, η επέκτασή της στον χώρο και η μετατροπή της σε μια περιφερειακή σύγκρουση ευρύτερων διαστάσεων. Αλλά ό,τι έως τώρα αποτελούσε απλώς βάσιμη εκτίμηση μετατρέπεται τα τελευταία 24ωρα μπροστά στα μάτια μας σε πραγματικότητα ‒ και μάλιστα όχι απλώς για αντικειμενικούς λόγους, αλλά και διότι για ορισμένους από τους πρωταγωνιστές αποτελεί υποκειμενική επιδίωξη. 

Ο λόγος για την ηγεσία του Ισραήλ, με πρώτο τον πρωθυπουργό Βενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος, αντιμέτωπος με τη στασιμότητα που επί της ουσίας επικρατεί έπειτα από τρεις μήνες επιχειρήσεων στο μέτωπο της Λωρίδας της Γάζας (ενδεικτικό το μπαράζ ρουκετών της Χαμάς κατά των πόλεων του κεντρικού Ισραήλ με τα πρώτα δευτερόλεπτα του νέου έτους), δείχνει να επιλέγει το άνοιγμα νέων μετώπων, ώστε αφενός να εκβιάσει την άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ στο πλευρό του και αφετέρου να στρέψει το στόχαστρο απευθείας προς το Ιράν, αντί να μάχεται με τις περιφερειακές του "απολήξεις". Αυτή, άλλωστε, είναι και η επίμονη παραίνεση γνωστών νεοσυντηρητικών των ΗΠΑ, όπως ο πρώην σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Τζον Μπόλτον και ο γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκρέιχαμ. 

Η διαδοχή των γεγονότων είναι χαρακτηριστική. Στις 25 Δεκεμβρίου έχασε τη ζωή του στη Δαμασκό, έπειτα από στοχευμένη φονική επιδρομή της ισραηλινής αεροπορίας, ο Ιρανός ταξίαρχος των Φρουρών της Επανάστασης Σαγιέντ Σαΐντ Μουσαβί, άλλοτε στενός συνεργάτης του επίσης δολοφονηθέντος το 2020 στρατηγού Κάσεμ Σολεϊμανί, πρωτεργάτη του σχηματισμού του "λεγόμενου άξονα της αντίστασης" (με τη συμμετοχή του Ιράν, της Συρίας και ένοπλων οργανώσεων, όπως η Χεζμπολάχ του Λιβάνου, οι Χούθι της Υεμένης, οι Χασντ αλ-Σάαμπι του Ιράκ κ.ά.) και της στρατιωτικής ήττας του ISIS. 

Ο Μουσαβί είχε, κατά την Τεχεράνη, ρόλο επίσημου συνδέσμου με τη Δαμασκό και φέρεται να πρωτοστατούσε στη μεταφορά ιρανικού οπλισμού προς τη Χεζμπολάχ. 

Το τέλος του Αρούρι 

Η θεαματική συνέχεια έμελλε να έρθει τη δεύτερη μέρα του νέου έτους, όταν σημειώθηκε και πάλι ισραηλινή αεροπορική επιδρομή, αυτή τη φορά με στόχο διαμέρισμα στη νότια Βηρυτό, προπύργιο της Χεζμπολάχ, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους ο Σάλεχ αλ-Αρούρι, υπαρχηγός της παλαιστινιακής οργάνωσης Χεζμπολάχ, δύο συνεργάτες του και τρεις Λιβανέζοι πολίτες. 

Επρόκειτο για μεγάλη συμβολική νίκη του Ισραήλ, το οποίο ούτως ή άλλως είχε προαναγγείλει ότι θα καταδιώξει τα ηγετικά στελέχη της Χαμάς οπουδήποτε και αν βρίσκονται, αλλά και για μία σοβαρή κίνηση κλιμάκωσης στο λεγόμενο "βόρειο μέτωπο", όπου από τις 8 Οκτωβρίου και εξής η Χεζμπολάχ και οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις ανταλλάσσουν ολοένα και σφοδρότερα πλήγματα, χωρίς ωστόσο να έχουν παραβιάσει, μέχρι τη δολοφονία του αλ-Αρούρι, τον άγραφο κανόνα να μην προχωρήσουν βαθύτερα από μια νοητή γραμμή στις εκατέρωθεν επικράτειες. Όπως ήταν αναμενόμενο, η Χεζμπολάχ χαρακτήρισε το πλήγμα της 2ας Ιανουαρίου ως κίνηση παραβίασης της κυριαρχίας και ακεραιότητας του Λιβάνου, η οποία δεν πρόκειται να μείνει αναπάντητη. 

Μυστηριώδες μακελειό 

Αλλά τα πράγματα δεν έμελλε να μείνουν εκεί. Η 3η Ιανουαρίου ήταν ούτως ή άλλως ημέρα μεγάλης φόρτισης στο Ιράν, αφιερωμένη στη μνήμη του Κάσεμ Σολεϊμανί, ο οποίος πριν από τέσσερα χρόνια ακριβώς έπεφτε νεκρός μαζί με Ιρακινούς συντρόφους του στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης, όπου είχε μόλις καταφθάσει σε επίσημη αποστολή, έπειτα από πλήγμα αμερικανικού drone το οποίο είχε διατάξει ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ. 

Ωστόσο οι προχθεσινές εκδηλώσεις μνήμης για τον Σολεϊμανί έμελλε να εξελιχθούν σε μακελειό, καθώς το πλήθος που είχε συγκεντρωθεί στον τάφο του στρατηγού στη γενέτειρά του, Κερμάν, δέχθηκε διπλή βομβιστική επίθεση, αγνώστου μέχρι τώρα "πατρότητας", η οποία είχε ως αποτέλεσμα, σύμφωνα με τον τελευταίο αναθεωρημένο απολογισμό, να χάσουν τη ζωή τους 84 άνθρωποι και άλλοι 248 να τραυματισθούν. Πρόκειται για την πλέον αιματηρή επίθεση που έχει σημειωθεί στο Ιράν από το 1978. Ευθύς σε όλη τη χώρα, όπου κηρύχθηκε εθνικό πένθος, ξέσπασαν διαδηλώσεις οργής και πολλαπλασιάσθηκαν οι εκκλήσεις για εκδίκηση ακόμα και από τα πλέον επίσημα χείλη. 

Οι ΗΠΑ έσπευσαν να αποποιηθούν οποιαδήποτε ευθύνη για το γεγονός και να διατυπώσουν επιπλέον την εκτίμηση ότι δεν σχετίζεται ούτε το Ισραήλ, αλλά, αντιθέτως, η μεθοδολογία της επίθεσης παραπέμπει στο ISIS (ό,τι και αν σημαίνει αυτό). Όμως το κρίσιμο στοιχείο δεν είναι αν αληθεύει η συγκεκριμένη τοποθέτηση, αλλά αν την ενστερνίζεται η Τεχεράνη. Και οι ιρανικές αρχές από την πρώτη στιγμή ενέταξαν το τραγικό περιστατικό στα ευρύτερα περιφερειακά συμφραζόμενα, κατηγορώντας κατά πρώτο λόγο το Ισραήλ και κατά δεύτερο τις ΗΠΑ ότι βρίσκονται πίσω από την τρομοκρατική επίθεση. 

Στο "κάδρο" και η Βαγδάτη 

Όμως την επομένη, δηλ. χθες, ήταν η σειρά του γειτονικού Ιράκ να βρεθεί στο στόχαστρο, αλλά και των ΗΠΑ να αναλάβουν αυτοπροσώπως δράση, καθώς αμερικανικό drone στόχευσε το αρχηγείο της 12ης Ταξιαρχίας των Χασντ Αν-Σάαμπι (εντός κρατικών στρατιωτικών εγκαταστάσεων στη Βαγδάτη, καθώς οι πολιτοφύλακες έχουν ενταχθεί στις ένοπλες δυνάμεις), με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τέσσερις άνθρωποι, ανάμεσά τους δύο ηγετικά στελέχη, και να τραυματισθούν άλλοι έξι. 

Η πλευρά των ΗΠΑ μπορεί βεβαίως να επικαλεσθεί τον πολλαπλασιασμό μετά την 7η Οκτωβρίου των επιθέσεων της νεοσύστατης "Ιρακινής Αντίστασης" εναντίον αμερικανικών θέσεων στο Ιράκ και τη Συρία, αλλά και ισραηλινών στόχων. Όμως η προφανής παραβίαση της κυριαρχίας του Ιράκ και η στοχοποίηση ημιεπίσημων κυβερνητικών δυνάμεων προορίζεται να "ανατινάξει" τις σχέσεις με την κυβέρνηση της Βαγδάτης, πόσω μάλλον που εκκρεμεί από καιρό απόφαση του ιρακινού Κοινοβουλίου για απομάκρυνση από τη χώρα των 2.500 Αμερικανών στρατιωτών. Και πράγματι, το γραφείο του Ιρακινού πρωθυπουργού έκανε λόγο για αδικαιολόγητη και επικίνδυνη κλιμάκωση, ενώ οι ένοπλες δυνάμεις σημείωσαν ότι υπονομεύονται όλες οι συμφωνίες τους με τον υπό τις ΗΠΑ Διεθνή Συνασπισμό κατά του ISIS. 

Επιπλέον, με τους σιίτες αντάρτες Χούθι, οι οποίοι ελέγχουν την πρωτεύουσα και τον στρατό της Υεμένης, να μη σταματούν τις επιθέσεις εναντίον πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα, τα οποία θεωρούν ότι σχετίζονται ή τροφοδοτούν το Ισραήλ, περαιτέρω κλιμάκωση αναμένεται στο "νότιο μέτωπο" της μεσανατολικής ανάφλεξης, καθώς οι ΗΠΑ και έντεκα σύμμαχοί τους (Αυστραλία, Μπαχρέιν, Καναδάς, Βέλγιο, Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία, Νέα Ζηλανδία, Βρετανία, Δανία και Ολλανδία) κάλεσαν χθες με κοινή ανακοίνωσή τους Χούθι να σταματήσουν "αμέσως τις παράνομες επιθέσεις" τους, προειδοποιώντας ότι σε αντίθετη περίπτωση θα υποστούν τις "συνέπειες.