Bloomberg: Απογοητευμένη η ρωσική ελίτ με τον πόλεμο του Πούτιν

Ένα κλίμα απαισιοδοξίας έχει καταλάβει τη ρωσική ελίτ σχετικά με τις προοπτικές του πολέμου του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία, με ακόμη και τους πιο αισιόδοξους να θεωρούν μια "παγωμένη" σύγκρουση ως το καλύτερο αποτέλεσμα για το Κρεμλίνο.

Πολλοί μέσα στην πολιτική και επιχειρηματική ελίτ έχουν κουραστεί από τον πόλεμο και θέλουν να σταματήσει, αν και αμφιβάλλουν ότι ο Πούτιν θα σταματήσει τις μάχες, σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg που επικαλείται επτά ανθρώπους με γνώση της κατάστασης, οι οποίοι μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας. Ενώ κανείς δεν είναι πρόθυμος να ορθώσει το ανάστημά του στον Πούτιν για την εισβολή στην Ουκρανία, η απόλυτη πίστη στην ηγεσία του έχει κλονιστεί, είπαν τέσσερις από τους ανθρώπους που μίλησαν στο πρακτορείο.

Η πιο ευνοϊκή προοπτική θα ήταν οι διαπραγματεύσεις αργότερα μέσα στο έτος που θα μετέτρεπαν τον πόλεμο σε μια "παγωμένη" σύγκρουση και θα επέτρεπαν στον Πούτιν να διακηρύξει στους Ρώσους μια πύρρειο νίκη κρατώντας κάποια καταληφθέντα ουκρανικά εδάφη, είπαν δύο από τις πηγές.

"Υπάρχει προβληματισμός στην ελίτ. Φοβούνται να γίνουν αποδιοπομπαίοι τράγοι για έναν ανούσιο πόλεμο", δήλωσε ο Kirill Rogov, πρώην σύμβουλος της ρωσικής κυβέρνησης που εγκατέλειψε τη χώρα μετά την εισβολή και τώρα διευθύνει το Re:Russia, ένα think tank με έδρα τη Βιέννη. "Είναι πραγματικά εκπληκτικό το πόσο διαδεδομένη έγινε μεταξύ της ρωσικής ελίτ η ιδέα της πιθανότητας ο Πούτιν να μην κερδίσει αυτόν τον πόλεμο".

Η αυξανόμενη απογοήτευση είναι πιθανό να ενισχύσει το παιχνίδι επίρριψης ευθυνών για την αποτυχημένη εισβολή, γεγονός που έχει ήδη προκαλέσει δημόσιες διαφωνίες μεταξύ των σκληροπυρηνικών εθνικιστών και του ρωσικού υπουργείου Άμυνας. Με το Κρεμλίνο να βρίσκεται αντιμέτωπο τώρα με την ουκρανική αντεπίθεση, η οποία τη στήριξη δισεκατομμυρίων σε όπλα και εξοπλισμό από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, οι προσδοκίες των Ρώσων αξιωματούχων για σημαντικές προόδους στο πεδίο της μάχης είναι χαμηλές μετά από έναν χειμώνα κατά τον οποίο οι δυνάμεις της Μόσχας σημείωσαν μικρή πρόοδο και υπέστησαν τεράστιες απώλειες.

Η καταστροφή του φράγματος Νόβα Καχόβκα στην Ουκρανία την Τρίτη, για την οποία η κυβέρνηση του Κιέβου κατηγόρησε τη Ρωσία, περιέπλεξε περαιτέρω τον πόλεμο, καθώς οι πλημμύρες που ακολούθησαν σάρωσαν τμήματα της ζώνης των συγκρούσεων. Η Ρωσία από τη μεριά της αρνήθηκε την ευθύνη για την καταστροφή του φράγματος.

Στο μεταξύ, οι επιθέσεις στο εσωτερικό της Ρωσίας ενισχύουν το αίσθημα ανασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης της επίθεσης με μη επανδρωμένα αεροσκάφη την περασμένη εβδομάδα στη Μόσχα. Οι μάχες έχουν εξαπλωθεί στην περιοχή Μπέλγκοροντ που συνορεύει με την Ουκρανία, πλήττοντας την εικόνα του Πούτιν ως εγγυητή της ασφάλειας της Ρωσίας.

Ακόμα και κάποιοι που υποστηρίζουν την εισβολή και θέλουν να εντείνουν τον αγώνα κατά της Ουκρανίας έχουν απογοητευτεί για τις προοπτικές της Ρωσίας σε έναν πόλεμο που υποτίθεται ότι θα ολοκληρωνόταν μέσα σε λίγες ημέρες και τώρα διανύει τον 16ο μήνα του. Οι εθνικιστές με επικεφαλής τον Γεβγκένι Πριγκόζιν, ιδρυτή της μισθοφορικής ομάδας Wagner, έχουν ασκήσει βαριά κριτική εναντίον του υπουργού Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού και του αρχηγού του ρωσικού στρατού Βαλέρι Γεράσιμοφ για στρατιωτικές αποτυχίες, καθώς πιέζουν για πλήρη επιστράτευση και επιβολή στρατιωτικού νόμου για την αποτροπή μιας πιθανής καταστροφικής ήττας.

"Έγιναν πάρα πολλά μεγάλα λάθη", δήλωσε ο Σεργκέι Μάρκοφ, πολιτικός σύμβουλος με στενούς δεσμούς με το Κρεμλίνο. "Υπήρχαν προσδοκίες πριν από πολύ καιρό ότι η Ρωσία θα έπαιρνε τον έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους της Ουκρανίας, αλλά αυτές οι προσδοκίες δεν υλοποιήθηκαν".

Ο Πούτιν και οι κορυφαίοι αξιωματούχοι του επιμένουν ότι η Ρωσία θα νικήσει, ακόμη και αν δεν είναι πλέον σαφές τι θα αποτελούσε μια νίκη για το Κρεμλίνο, αφού ο στρατός της απέτυχε να καταλάβει το Κίεβο στις αρχές του πολέμου. Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία ένδειξη αμφισβήτησης της ηγεσίας του από τον στενό του κύκλο.

Οι περισσότεροι στην ελίτ κρατούν χαμηλούς τόνους και συνεχίζουν τη δουλειά τους, πεπεισμένοι ότι δεν μπορούν να επηρεάσουν τις εξελίξεις, σύμφωνα με τέσσερις από τους ανθρώπους που έχουν γνώση της κατάστασης. Ο Πούτιν δεν δείχνει καμία ένδειξη ότι θέλει να τερματίσει τον πόλεμο, είπαν πέντε από τους ανθρώπους που μίλησαν στο Bloomberg.

Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης εξηγούν τις επανειλημμένες ήττες στο πεδίο με το μήνυμα ότι η Ρωσία διεξάγει πόλεμο δι' αντιπροσώπων στην Ουκρανία εναντίον των ΗΠΑ και των συμμάχων της στο ΝΑΤΟ, αν και ο Πούτιν ήταν αυτός που ξεκίνησε την εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022.

Το Κρεμλίνο έχει επιβάλει την πιο σκληρή καταστολή των τελευταίων δεκαετιών για να τιμωρεί ακόμη και τις πιο ήπιες διαφωνίες με τον πόλεμο με ποινές φυλάκισης. Η μεσαία τάξη της Ρωσίας που αποτελούσε το θεμέλιο της υποστήριξης της αντιπολίτευσης απέναντι στον Πούτιν στις μεγάλες πόλεις την τελευταία δεκαετία, έχει σιωπήσει ή έχει εγκαταλείψει τη χώρα στο πλαίσιο του μεγαλύτερου κύματος μετανάστευσης από τη δεκαετία του 1990 μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.

Μέχρι στιγμής, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι περισσότεροι απλοί Ρώσοι πολίτες συνεχίζουν να υποστηρίζουν τον Πούτιν, ο οποίος συνδέει τη νοσταλγία της σοβιετικής εποχής με το αυτοκρατορικό παρελθόν της Ρωσίας για να υποστηρίξει ότι υπερασπίζεται τα συμφέροντα της χώρας και ότι διεκδικεί εδάφη που ιστορικά ανήκουν στη Ρωσία, προσαρτώντας έτσι περιοχές της ανατολικής και νότιας Ουκρανίας.

Ωστόσο, η ανησυχία μπορεί να αυξάνεται και πάλι, αφού κορυφώθηκε το περασμένο φθινόπωρο, όταν ο Πούτιν ανακοίνωσε την επιστράτευση 300.000 εφέδρων. Μια έρευνα της εταιρείας δημοσκοπήσεων FOM, η οποία διεξήχθη στις 19-21 Μαΐου σε 1.500 Ρώσους, έδειξε ότι το 53% θεωρεί ότι η οικογένεια και οι φίλοι τους βρίσκονται σε ανήσυχη διάθεση, σε ένα άλμα 11 ποσοστιαίων μονάδων από τον Απρίλιο και στο υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων σχεδόν τεσσάρων μηνών.

Ο Πριγκόζιν περιόδευσε σε ρωσικές πόλεις την περασμένη εβδομάδα προειδοποιώντας για έναν "δύσκολο" πόλεμο που μπορεί να διαρκέσει χρόνια, καθώς τάχθηκε υπέρ του στρατιωτικού νόμου και της πλήρους επιστράτευσης. Ο ίδιος είπε σε συνέντευξή του τον περασμένο μήνα ότι η Ρωσία κινδυνεύει με επανάσταση παρόμοια με εκείνη του 1917 λόγω του χάσματος μεταξύ της ελίτ του Κρεμλίνου και των απλών Ρώσων πολιτών, τα παιδιά των οποίων "επιστρέφουν σε φέρετρα" από την Ουκρανία.

Το κυβερνών κόμμα "Ενωμένη Ρωσία" ξεκίνησε έρευνα αφού ένας υψηλόβαθμος βουλευτής της Κρατικής Δούμας, ο Κνσταντίν Ζατούλιν, δήλωσε σε ένα φόρουμ ότι η εισβολή δεν έχει πετύχει κανέναν από τους διακηρυγμένους στόχους της, μετέδωσε τη Δευτέρα η ρωσική εφημερίδα Vedomosti . "Ας βγούμε από αυτήν την κατάσταση με κάποιο τρόπο", πρόσθεσε ο Ζατούλιν.

Ο Κωνσταντίν Μαλοφέεβ, ένας Ρώσος ορθόδοξος εθνικιστής υποστηρικτής του Πούτιν, θέλει η Ρωσία να συνεχίσει να πολεμά επειδή "το ουκρανικό κράτος πρέπει να πάψει να υπάρχει". Ο ίδιος, απορρίπτει κάθε συζήτηση για κατάπαυση του πυρός, αν και δήλωσε ότι πολλοί μέσα στην ελίτ, συμπεριλαμβανομένου ενός "τεράστιου αριθμού" επιχειρηματιών, είναι υπέρ της ειρηνευτικής πρωτοβουλίας της Κίνας που προβλέπει εκεχειρία.

"Λένε ότι υποστηρίζουν την ειδική στρατιωτική επιχείρηση, αλλά στην πραγματικότητα είναι εναντίον της", δήλωσε ο Μαλοφέεβ, ένας εκατομμυριούχος που χρηματοδοτεί μια εθελοντική δύναμη που πολεμά στην Ουκρανία. "Σε έξι μήνες θα έχουμε σαφή υπεροχή στην παραγωγή πυρομαχικών και οβίδων και θα είμαστε έτοιμοι να περάσουμε στην επίθεση", πρόσθεσε.

Σίγουρα, η Ρωσία διαθέτει ακόμη τεράστιους πόρους για τον πόλεμό της στην Ουκρανία. Τα στρατεύματά της έχουν οχυρωθεί στις γραμμές του μετώπου στην ανατολική και τη νότια Ουκρανία και η ουκρανική αεράμυνα είναι απασχολημένη καθώς η Ρωσία έχει προβεί σε έντονες επιθέσεις με πυραύλους και drones στην Ουκρανία τον περασμένο μήνα.

Η Ουκρανία από τη μεριά της έχει αποκλείσει μια επίλυση του πολέμου που θα αφήσει τη Ρωσία να έχει στη κατοχή της κάποιο από τα ουκρανικά εδάφη, καθώς το Κίεβο αρχίζει να εξαπολύει την αντεπίθεση που προετοιμάζεται εδώ και μήνες. 

"Ήρθε η ώρα να πάρουμε πίσω ό,τι μας ανήκει", είχε δηλώσει ο Ουκρανός αρχιστράτηγος Βαλέρι Ζαλούζνι μέσω Telegram στις 27 Μαΐου.

Χωρίς να φαίνεται τέλος στον πόλεμο, οι Ρώσοι αξιωματούχοι και οι δισεκατομμυριούχοι μεγιστάνες γνωρίζουν ότι είναι αντιμέτωποι πιθανότατα με χρόνια διεθνούς απομόνωσης και έντονης εξάρτησης από το Κρεμλίνο, καθώς ο Πούτιν πιέζει τις επιχειρήσεις να στηρίξουν την πολεμική του μηχανή και απαγορεύει στους γύρω του να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους.

Οι ελίτ και οι οικογένειές τους έχουν πληγεί από δεσμεύσεις περιουσιακών στοιχείων και ταξιδιωτικές απαγορεύσεις στο πλαίσιο αμερικανικών και ευρωπαϊκών κυρώσεων που έχουν επίσης καταστήσει τη ρωσική οικονομία μία από τις χώρες με τις περισσότερες κυρώσεις παγκοσμίως.

"Οι αξιωματούχοι έχουν προσαρμοστεί στην κατάσταση, αλλά κανείς δεν βλέπει φως στην άκρη του τούνελ, είναι απαισιόδοξοι για το μέλλον", δήλωσε η Αλεξάνδρα Προκοπένκο, πρώην Ρωσίδα δημοσιογράφος και σύμβουλος της κεντρικής τράπεζας, η οποία τώρα είναι ερευνήτρια στο Carnegie Russia Eurasia Center με έδρα το Βερολίνο. "Το καλύτερο που ελπίζουν είναι ότι η Ρωσία θα χάσει χωρίς ταπείνωση", πρόσθεσε.