Η Credit Suisse, η χρεοκοπημένη ελβετική τράπεζα που εξαγοράστηκε από την UBS σε μια βιαστικά οργανωμένη διάσωση πριν λίγες μέρες, μπορεί να φερει μαζί της ένα νέο σύνολο ρυθμιστικών και νομικών προβλημάτων για το νέο ιδιοκτήτη της.

Για χρόνια, η ελβετική τράπεζα παρείχε ασφαλές καταφύγιο σε πλούσιους Αμερικανούς πελάτες για την απόκρυψη περιουσιακών τους στοιχείων από την εφορία, ακόμη και όταν ανακαλύφθηκε και ασκήθηκαν διώξεις για το συγκεκριμένο γεγονός πάνω από μια δεκαετία πριν, σύμφωνα με δύο πρώην τραπεζίτες της Credit Suisse που μίλησαν στο CNBC και οι οποίοι συνεργάζονται με την αμερικανική κυβέρνηση ως πληροφοριοδότες.

Η τράπεζα ομολόγησε την ενοχή της το 2014 σε ποινικές κατηγορίες για "συνειδητή και εσκεμμένη" παροχή βοήθειας σε χιλιάδες Αμερικανούς πελάτες για την απόκρυψη των υπεράκτιων περιουσιακών στοιχείων και εισοδημάτων τους από την εφορία. Παραδέχτηκε τότε ότι χρησιμοποιούσε εικονικές εταιρείες, κατέστρεφε αρχεία λογαριασμών και παρέδιδε μετρητά σε Αμερικανούς πελάτες για να αποφύγει τον εντοπισμό τους από την Εσωτερική Υπηρεσία Εσόδων των ΗΠΑ (IRS), ενώ συμφώνησε να σταματήσει την όποια δραστηριότητα με αμερκανούς φοροφυγάδες στο μέλλον, ως μέρος της συμφωνίας ομολογίας της. Η Credit Suisse συμφώνησε επίσης τότε σε μια σειρά μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένης της αποκάλυψης των διασυνοριακών δραστηριοτήτων της και της συνεργασίας με τις αρχές όταν αυτές ζητούν πληροφορίες, μεταξύ άλλων.

Η ελβετική τράπεζα φαίνεται να έχει παραβιάσει τη συμφωνία αυτή, σύμφωνα με νέα έκθεση της Επιτροπής Οικονομικών της Γερουσίας, η οποία περιγράφει λεπτομερώς συνεχείς και ανεξέλεγκτες παραβιάσεις. Η έκθεση, η οποία δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, περιγράφει λεπτομερώς τα ευρήματα της διετούς έρευνας της Επιτροπής και αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα δεδομένης της τραπεζικής κρίσης. Η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας έχει χορηγήσει ρευστότητα άνω των 100 δισ. δολαρίων στην Credit Suisse για να την βοηθήσει να παραμείνει σε λειτουργία, ενώ η ελβετική κυβέρνηση συμφώνησε να χορηγήσει στην UBS περίπου 9 δισ. δολάρια για να καλύψει τις απώλειες που προέκυψαν από την εξαγορά. 

"Ήρθε η ώρα να ασκηθεί δίωξη και να διασφαλιστεί ότι θα υπάρξουν κυρώσεις"

Οι ερευνητές της Γερουσίας ανέφεραν ότι οι νέες αποκαλύψεις εγείρουν ερωτήματα σχετικά με το πόσα ακριβώς αμερικανικά χρήματα παραμένουν κρυμμένα μέσα στα θησαυροφυλάκια μιας τράπεζας της οποίας η χρεοκοπία κλόνισε τα θεμέλια του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος.

Η έκθεση της Γερουσίας κατηγορεί την τράπεζα για παραβίαση των όρων της συμφωνίας του 2014, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε πλήθος επιπτώσεων αν το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ συνεχίσει με την υπόθεση. Δεν είναι σαφές ποια θα είναι η πιθανή ευθύνη με την οποία θα βρεθεί αντιμέτωπη η UBS στον απόηχο της έκθεσης, ωστόσο δικηγόρος των πληροφοριοδοτών υποστηρίζει ότι η τράπεζα θα πρέπει να καταβάλει έως και 1,3 δισ. δολάρια.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών της Γερουσίας Ron Wyden, δήλωσε ότι η επιτροπή του έλαβε νέες πληροφορίες μόλις αυτή την εβδομάδα από την Credit Suisse σχετικά με πρόσθετους αμερικανικούς αδήλωτους λογαριασμούς που διατηρούσε η τράπεζα μετά το 2014.

"Το θέμα συνεχίζεται ακόμη και τις τελευταίες δύο ημέρες - ακόμη περισσότερα χρήματα βρέθηκαν να έχουν αποκρυφτεί και υπάρχουν πολύ σημαντικά ζητήματα", δήλωσε ο Wyden. "Είναι σαφές ότι ήρθε η ώρα να ασκηθεί δίωξη και να διασφαλιστεί ότι θα υπάρξουν κυρώσεις οι οποίες θα στείλουν ένα ισχυρό μήνυμα".

"Οι εργαζόμενοι της Credit Suisse βοήθησαν και υποκίνησαν ένα μεγάλο εγκληματικό σχέδιο φοροδιαφυγής", δήλωσε σύμβουλος της επιτροπής Οικονομικών, ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας. "Μέχρι σήμερα, κανένας υπάλληλος της Credit Suisse που εμπλέκεται στο σύστημα δεν έχει υποστεί συνέπειες από την κυβέρνηση των ΗΠΑ για τη συμμετοχή του".

Κρυμμένες περιουσίες

Οι ερευνητές της Γερουσίας λένε ότι ανακάλυψαν πως η Credit Suisse επέτρεψε σε 25 αμερικανικές οικογένειες να αποκρύψουν περιουσίες συνολικού ύψους άνω των 700 εκατ. δολαρίων στην τράπεζα κατά τα έτη που ακολούθησαν τη συμφωνία ομολογίας της τράπεζας.

"Πίστευαν ότι μπορούσαν να ξεφύγουν και σε μεγάλο βαθμό το έκαναν", δήλωσε ένας εκ των ερευνητών και πρόσθεσε: "Το θέμα δεν είναι αν οι ελβετικές τράπεζες συνεχίζουν να το κάνουν αυτό, το θέμα είναι ποιες ελβετικές τράπεζες εξακολουθούν να το κάνουν".

Σε δήλωσή  του στο CNBC, εκπρόσωπος της Credit Suisse δήλωσε ότι η τράπεζα δεν ανέχεται τη φοροδιαφυγή.

"Στον πυρήνα της, η έκθεση περιγράφει ζητήματα που έχουν μείνει πίσω, ορισμένα από αυτά πριν από μια δεκαετία, και από τότε έχουμε εφαρμόσει εκτεταμένες βελτιώσεις για να εξαλείψουμε τα άτομα που προσπαθούν να αποκρύψουν περιουσιακά στοιχεία από τις φορολογικές αρχές", δήλωσε η εκπρόσωπος, ζητώντας να μην κατονομαστεί, επειδή δεν ήταν εξουσιοδοτημένη να μιλήσει επίσημα. Η ίδια είπε ακόμη ότι η νέα ηγετική ομάδα της τράπεζας συνεργάζεται με την Επιτροπή. Η Credit Suisse έχει "υποστηρίξει το έργο του γερουσιαστή Wyden" και δήλωσε επίσης ότι η πολιτική της τράπεζας απαιτεί το κλείσιμο των αδήλωτων λογαριασμών όταν εντοπίζονται και κάνει λόγo για πειθαρχικό έλεγχο των υπαλλήλων που δεν ακολουθούν την πολιτική της τράπεζας.

Οι δύο πρώην υπάλληλοι της Credit Suisse, οι οποίοι συνεργάζονται ως πληροφοριοδότες με την αμερικανική κυβέρνηση και τους ερευνητές της Γερουσίας, δήλωσαν στο CNBC ότι ορισμένες από τις κακές πρακτικές της τράπεζας συνεχίστηκαν πολύ καιρό μετά τη συμφωνία που έκανε το 2014.

Παρ' όλο που η τράπεζα αποκάλυψε και έκλεισε πολλούς αμερικανικούς λογαριασμούς μετά τη συμφωνία του 2014, ορισμένοι τραπεζίτες συνεργάστηκαν με πελάτες με μεγάλες περιουσίες για να διατηρήσουν ορισμένους Αμερικανούς στην τράπεζα, αλλάζοντας τις εθνικότητες που αναγράφονταν στους λογαριασμούς τους και αγνοώντας τα στοιχεία που έδειχναν ότι οι κάτοχοι των λογαριασμών ήταν Αμερικανοί. Σε άλλες περιπτώσεις, βοήθησαν Αμερικανούς πελάτες να μεταφέρουν χρήματα σε άλλες τράπεζες, χωρίς να αναφέρουν τις μεταφορές αυτές στις αμερικανικές αρχές, λένε οι καταγγέλλοντες.

"Συνεχής πίεση για τις καταθέσεις"

Η έκθεση και οι συνεντεύξεις παρέχουν τη δυνατότητα να μπορέσει κάποιος να ρίξει μια ματιά στις εσωτερικές λειτουργίες του μυστικοπαθούς ελβετικού τραπεζικού συστήματος, ενός κόσμου στον οποίο σπάνια διεισδύουν οι ξένοι. Και δείχνουν πώς τα εσωτερικά συστήματα της Credit Suisse κατέρρευσαν πριν καταρρεύσει η ίδια η τράπεζα στις αρχές αυτού του μήνα με την επακόλουθη διάσωσή της από την ελβετική κυβέρνηση και την ανταγωνίστρια τράπεζα UBS.

Οι τραπεζίτες βρίσκονται υπό συνεχή πίεση, για να διατηρούν αλλά και για να φέρνουν καταθέσεις στην τράπεζα, δήλωσαν οι πληροφοριοδότες.

"Βρίσκεσαι υπό τεράστια πίεση για να φέρεις αυτά τα νέα assets, τα οποία τελικά μεταφράζονται σε έσοδα", δήλωσε ο πρώτος πληροφοριοδότης περιγράφοντας μια κουλτούρα όπου οι τραπεζίτες αναμενόταν να διατηρήσουν τα assets των πλούσιων πελατών εντός της τράπεζας, ακόμη και αν έπρεπε να εξαπατήσουν για να το κάνουν. "Και αυτός είναι ο λόγος για την απάτη. Δεν θέλετε να χάσετε assets. Οπότε, αυτό που κάνεις είναι να προσπαθείς να τα διατηρήσεις με κάθε τρόπο".

Ανώτερα στελέχη καλούσαν μεμονωμένους τραπεζίτες σε τριμηνιαίες συνεδριάσεις όπου μελετούσαν τα νούμερα για τα assets κάθε τραπεζίτη. Εάν τα νούμερα ενός τραπεζίτη μειώνονταν, είπε ο δεύτερος πληροφοριοδότης, "εκτίθετο μπροστά στους συναδέλφους του". Και ως αποτέλεσμα, συμπλήρωσε, "μπορεί να έρχονταν στιγμές όπου ορισμένοι απλώς επέλεγαν να μην μοιραστούν κάποια πράγματα".

Το "Μην ρωτάς, μην λεςl" είναι ίσως μια καλή εξήγηση για το τι συνέβη", είπε. "Είχαν πελάτες που ήταν Αμερικανοί, αλλά άλλαζαν τα διαβατήριά τους για να φαίνονται ότι δεν ήταν".

Οι τραπεζίτες της Credit Suisse, για παράδειγμα, ταξίδευαν επανειλημμένα στο Μαϊάμι για να συναντηθούν με Αμερικανούς πελάτες, χωρίς ωστόσο να τους αναφέρουν ως Αμερικανούς πολίτες, δήλωσαν οι ερευνητές της Γερουσίας.

Η μυστικότητα κινεί ολόκληρη την ελβετική τραπεζική βιομηχανία, δήλωσε ο πρώτος πληροφοριοδότης, σε σημείο που ο κλάδος ενδέχεται να μην είναι σε θέση να επιβιώσει χωρίς αυτήν. "Οι ελβετικές τράπεζες είναι πολύ πιο ακριβές και υπάρχει λόγος γι' αυτό", είπε. "Αν μπορούσατε να επιλέξετε μια τράπεζα σε οποιοδήποτε μέρος στον κόσμο, γιατί να επιλέξετε μια που είναι πιο ακριβή; Γιατί να συνεργάζεστε με μια τράπεζα η οποία υποαποδίδει όσον αφορά την απόδοση των assets σας;"

Εάν ένας πελάτης δεν κρύβει assets στην Ελβετία, είπε ο πρώτος πληροφοριοδότης, "δεν υπάρχει άλλος λόγος να βρίσκεται εκεί".

"Συγχαρητήρια!!!"

Τα emails που περιήλθαν στην κατοχή της επιτροπής Οικονομικών της Γερουσίας δείχνουν πόσο μακριά έφταναν οι τραπεζίτες για να κρατήσουν μυστικές τις ταυτότητες και να διασφαλίσουν ότι οι πλούσιοι Αμερικανοί πελάτες θα μπορούσαν να αλλάζουν εθνικότητα, τουλάχιστον για την εσωτερική τήρηση αρχείων της τράπεζας.

Σε ένα email, ένας τραπεζίτης της Credit Suisse γράφει σε έναν άλλο υπάλληλο της τράπεζας: "παρακαλώ μην αρχειοθετήσεις αυτή τη θεματολογία".

Ένας Αμερικανός πελάτης, κληρονόμος περιουσίας 200 εκατ. δολαρίων την οποία κατέθεσε στην Credit Suisse, έστειλε email λέγοντας ότι παραιτήθηκε από την αμερικανική υπηκοότητα.

"Προσπάθησα να σας βρω, συγχαρητήρια!!!!!", απάντησε ένας τραπεζίτης στο email. "Είναι ένα μεγάλο βήμα για εσάς και ξέρω ότι δεν ήταν εύκολο".

Ο κληρονόμος της περιουσίας απάντησε: "Ευχαριστώ… ελπίζω ότι αυτό θα κάνει επίσης την Credit Suisse πιο χαλαρή".

"Η οικογένεια"

"Η έρευνα της επιτροπής αποκάλυψε σημαντικές παραβιάσεις της συμφωνίας της Credit Suisse, συμπεριλαμβανομένης μιας συνεχιζόμενης και δυνητικά εγκληματικής φορολογικής συνωμοσίας που περιλαμβάνει σχεδόν 100 εκατ. δολάρια και αδήλωτους υπεράκτιους λογαριασμούς που ανήκουν σε μια οικογένεια πολιτών διπλής υπηκοότητας ΗΠΑ και Λατινικής Αμερικής", δήλωσε στο CNBC ένας σύμβουλος της επιτροπής.

Ο σύμβουλος είπε ότι η Credit Suisse έκλεισε λογαριασμούς που κατείχε η εν λόγω οικογένεια αξίας σχεδόν 100 εκατ. δολαρίων το 2013 και μετέφερε κεφάλαια σε άλλες τράπεζες στην Ελβετία αλλά και αλλού, αλλά δεν ενημέρωσε τις αμερικανικές αρχές για τη μεταφορά των assets μέχρι το 2021, δηλαδή μήνες αφότου οι πληροφοριοδότες ενημέρωσαν τις αμερικανικές αρχές για την ύπαρξη των λογαριασμών.

Στην έκθεση της Γερουσίας οι πελάτες δεν κατονομάζονται, αλλά αναφέρονται απλώς ως "Η οικογένεια".

Αν και είναι νόμιμο για τους Αμερικανούς να διατηρούν κεφάλαια σε τραπεζικούς λογαριασμούς στο εξωτερικό, πρέπει να υποβάλλουν έντυπα στην IRS αποκαλύπτοντας τα assets και να πληρώνουν φόρους για τυχόν σχετικά κέρδη. 

Η επιτροπή ανέφερε ότι η οικογένεια διέθετε assets στην Credit Suisse που χρονολογούνται από το 1979 και βρήκε στοιχεία ότι οι τραπεζίτες της Credit Suisse επισκέπτονταν μέλη της οικογένειας στο Μαϊάμι ήδη από το 2000, πραγματοποιώντας συναντήσεις στο ξενοδοχείο Mandarin Oriental.

Ωστόσο, οι ερευνητές λένε ότι δεν βρήκαν κανένα στοιχείο ότι η οικογένεια υπέβαλε ποτέ της τα απαιτούμενα έγγραφα στην κυβέρνηση των ΗΠΑ ή ότι πλήρωσε φόρους για τα assets της.

Νομικά προβλήματα

Επομένως, ένας εκ των ερευνητών δήλωσε: "Ενδεχομένως βρίσκονται σε νομικό κίνδυνο, για να το θέσω ήπια".

Οι βοηθοί της επιτροπής λένε ότι τα assets της οικογένειας επιβλέπονταν από υψηλόβαθμο στέλεχος της Credit Suisse στο τμήμα της στη Λατινική Αμερική και ότι το στέλεχος συμμετείχε στις συναντήσεις στο Μαϊάμι. Αυτό είναι αξιοσημείωτο, είπαν οι βοηθοί, επειδή το ίδιο στέλεχος ήταν ο επόπτης πολλών άλλων τραπεζιτών της Credit Suisse που είχαν προηγουμένως κατηγορηθεί σε σχέση με τους αμερικανικούς υπεράκτιους λογαριασμούς του 2014.

Οι βοηθοί της επιτροπής διαμαρτηρήθηκαν ότι η Credit Suisse αρνήθηκε να παράσχει τα ονόματα οποιουδήποτε από τους εμπλεκόμενους υπαλλήλους ή των ελβετικών τραπεζών που έλαβαν τα κεφάλαια, αλλά είπαν ότι ήταν σε θέση να προσδιορίσουν αυτές τις πληροφορίες μέσω άλλων πηγών.

Ο πρώην εισαγγελέας του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, Jeffrey Neiman, ο οποίος εκπροσωπεί τους καταγγέλλοντες, εξέφρασε την πεποίθηση ότι η απάτη συνεχίζεται και το υπουργείο Δικαιοσύνης θα πρέπει να ανακτήσει πρόστιμα εκατοντάδων εκατ. δολαρίων που η τράπεζα συμφώνησε να πληρώσει το 2014, αλλά τελικά δεν χρειάστηκε να πληρώσει. Η τράπεζα συμφώνησε να πληρώσει 2,6 δισ. δολάρια, αλλά ένας ομοσπονδιακός δικαστής επέβαλε ποινή 1,3 δισ. δολαρίων εκείνη την εποχή.

"Νομίζω ότι η Credit Suisse γνωρίζει τους Αμερικανούς που εξακολουθούν να κρύβουν χρήματα σήμερα. Και νομίζω ότι η τράπεζα κάνει ό,τι μπορεί για να περιορίσει την όποια ζημιά", είπε ο Neiman.

1,3 δισ. δολάρια

"Στο μίνιμουμ, η κυβέρνηση των ΗΠΑ πρέπει να εισπράξει αυτά το 1,3 δισ. δολάρια για τους Αμερικανούς φορολογούμενους. Αυτή η τράπεζα πρέπει να γίνει παράδειγμα", σημείωσε ο Neiman. "Ακούμε σκληρές κουβέντες από το υπουργείο Δικαιοσύνης σχετικά με την υποχρέωση λογοδοσίας των επαναλαμβανόμενων εταιρικών παραβατών. Ας δούμε αν αυτές οι δηλώσεις έχουν πραγματικό νόημα".

Οι πληροφοριοδότες πρόκειται να αποκομίσουν σημαντικά οικονομικά οφέλη αν υπάρξουν περαιτέρω πληρωμές προς την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Σύμφωνα με το νόμο, οι πληροφοριοδότες εισπράττουν μεταξύ 15% και 30% των χρημάτων που ανακτώνται από την κυβέρνηση των ΗΠΑ ως άμεσο αποτέλεσμα των πληροφοριών που παρέχουν.

Η Οικονομική Επιτροπή της Γερουσίας δεν πιστεύει ότι οι εισαγγελείς των ΗΠΑ έχουν προχωρήσει αρκετά προκειμένου να λογοδοτήσει η Credit Suisse, είπε ένας εκ των βοηθών. Η έκθεση είναι μέρος μιας εκστρατείας για την αύξηση της πίεσης στο υπουργείο Δικαιοσύνης να πατάξει την ελβετική τράπεζα και η πρόσφατη εξαγορά της τράπεζας την θέτει στο επίκεντρο.

Γνώριζε η UBS;

Δεν είναι σαφές ποια ευθύνη ανέλαβε, αν υπάρχει, η UBS για όλα αυτά ως αποτέλεσμα της έκτακτης εξαγοράς της Credit Suisse με μεσολάβηση της κυβέρνησης στις 19 Μαρτίου. Δεν είναι επίσης σαφές πόσο από αυτό το ενδεχόμενο νομικό ζήτημα αποκαλύφθηκε στην UBS πριν από την εξαγορά της Credit Suisse, αν και πηγή εξοικειωμένη με τον τρόπο σκέψης της Credit Suisse υποστήριξε ότι τα στελέχη της UBS έχουν γνώση της κατάστασης.

Στελέχη της UBS δεν αντπαοκρίθηκαν σε αίτημα του CNBC για σχολιασμό της κατάστασης.