Τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης της Τουρκίας –τα οποία έχουν ήδη πιεστεί και σε μεγάλο βαθμό φιμωθεί– βρίσκονται υπό μια αυστηρότερη πολιορκία καθώς η χώρα οδεύει προς τις κρίσιμες εκλογές του επόμενου έτους. Αυξάνεται η πίεση στα δημοσιογραφικά γραφεία με διάφορες μορφές· από απαγορεύσεις μετάδοσης ειδήσεων και οικονομικές κυρώσεις, μέχρι δικαστικές έρευνες και νέες νομικές απειλές, συμπεριλαμβανομένων των ποινών φυλάκισης για τη διάδοση "αναληθών" πληροφοριών.

Στις 25 Οκτωβρίου, 11 ρεπόρτερ από δύο κουρδικά πρακτορεία ειδήσεων συνελήφθησαν σε επιδρομές της αστυνομίας στα σπίτια και τα γραφεία τους σε πολλές πόλεις, ως ύποπτοι για διασυνδέσεις με ένοπλους Κούρδους μαχητές. Αξιωματικοί ντυμένοι με μπαλακλάβες, οπλισμένοι με μακρύκαννες καραμπίνες ηγήθηκαν των επιδρομών, σύμφωνα με ένα βίντεο που δημοσίευσε η αστυνομία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκαλώντας διαμαρτυρίες από οργανώσεις. Δεκαέξι ρεπόρτερ από τα ίδια πρακτορεία συνελήφθησαν τον Ιούνιο.

Την περασμένη εβδομάδα, ο ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός RTUK επέβαλε τριήμερη απαγόρευση μετάδοσης στο τηλεοπτικό κανάλι Tele1 λόγω των παρατηρήσεων που έκανε ένας βουλευτής της αντιπολίτευσης στον αέρα. Είναι η δεύτερη τέτοια ποινή που λαμβάνει η Tele1 μέσα σε ένα χρόνο, η οποία, βάσει του νόμου, εγκυμονεί τον κίνδυνο να αφαιρεθεί η άδεια του καναλιού. Ο βουλευτής είχε επικρίνει τη Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων, λέγοντας ότι έχει γίνει "εργαλείο του πολιτικού Ισλάμ". 

Τα μέλη του RTUK ορίζονται από κόμματα που εκπροσωπούνται στο κοινοβούλιο. Οι υποψήφιοι του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (ΜΗΡ), του ηγέτη των Γκρίζων Λύκων Ντεβλέτ Μπαχτσελί, κατέχουν την πλειοψηφία.

Το 2021, το RTUK επέβαλε 71 ποινές , συμπεριλαμβανομένων βαρέων προστίμων, στους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς – σε όλα τα κρίσιμα προγράμματα. Το περιεχόμενο των φιλοκυβερνητικών καναλιών δεν συζητήθηκε ούτε μία φορά, σύμφωνα με τον Ιλχάν Ταστσί, ένα από τα δύο μέλη του RTUK που περόσκεινται στην αξιωματική αντιπολίτευση. 

Η κυβέρνηση βλέπει τις επερχόμενες εκλογές ως "υπαρξιακό" ζήτημα, επομένως "θα προσπαθήσει να φιμώσει τους επικριτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς όσο περισσότερο μπορεί", είπε ο Ταστσί στο Al-Monitor, προσθέτοντας ότι οι προσπάθειες να αποσυρθούν ορισμένοι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς δεν θα αποτελούσε έκπληξη.

Η προεδρικές και βουλευτικές εκλογές, που αναμένονται τον Ιούνιο το αργότερο, είναι η πιο σκληρή πρόκληση για τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και το ΑΚΡ, που κατέχουν την εξουσία από το 2002. Η λαϊκή υποστήριξή τους έχει μειωθεί εν μέσω καλπάζοντος πληθωρισμού και αχαλίνωτων καταγγελιών για διαφθορά και νεποτισμό.

Το Tele1 έλαβε κάποια αναβολή στις 26 Οκτωβρίου καθώς δικαστήριο της Άγκυρας ανέστειλε την τριήμερη απαγόρευση μετά από αίτηση του καναλιού. Το δικαστήριο θα λάβει την τελική του απόφαση αφού ακούσει τις δύο πλευρές. 

Μια μέρα μετά την ανακοίνωση της παραπάνω ποινής προς το Tele1, το Press Advertising Agency -το όργανο που ρυθμίζει την κρατική διαφήμιση και επομένως μπορεί να επηρεάσει τα έσοδα των μέσων ενημέρωσης- απέρριψε την έφεση της ημερήσιας εφημερίδας Evrensel κατά απόφασης του 2019 να απαγορεύσει στην εφημερίδα να λαμβάνει δημόσιες διαφημίσεις για υποτιθέμενες παραβιάσεις των κανόνων.

Ο εκπρόσωπος της Evrensel στην Άγκυρα, Μπιρκάν Μπουλούτ, δήλωσε ότι το δικαίωμα της εφημερίδας στην κρατική διαφήμιση "κόπηκε" λόγω της επικριτικής της κάλυψης. Η ποινή, πρόσθεσε, βασίστηκε σε "ασύλληπτους" λόγους, συμπεριλαμβανομένου του ότι ορισμένες οντότητες αγόρασαν το χαρτί χύμα για τα μέλη τους και ότι ορισμένα άτομα αγόρασαν περισσότερα από ένα αντίγραφα του ίδιου τεύχους από τα περίπτερα. "Επιπλέον, απέρριψαν την έφεσή μας με το αιτιολογικό ότι δεν πληρούμε το κριτήριο ημερήσιας κυκλοφορίας των τουλάχιστον 4.000 αντιτύπων, κάτι που δεν είναι αλήθεια", είπε ο Μπουλούτ στο Al-Monitor. "Η ποινή μας έφερε σε σοβαρή οικονομική δυσπραγία, αλλά θα ξεπεράσουμε αυτές τις προσπάθειες να μας στραγγαλίσουν με την υποστήριξη των αναγνωστών μας".

Μαζί με τους δημοσιογράφους, οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης βρίσκονται πλέον στο στόχαστρο μετά την εφαρμογή νέων περιορισμών πριν από δύο εβδομάδες. Οι τροποποιήσεις επιβάλλουν ποινές φυλάκισης από ένα έως τρία χρόνια για όσους "διαδίδουν αναληθή στοιχεία σχετικά με την εσωτερική και εξωτερική ασφάλεια και τη δημόσια τάξη και υγεία της χώρας". Η ποινή μπορεί να αυξηθεί εάν το αδίκημα διαπράττεται από ανώνυμο χρήστη.

Ο Tαστσί δεν προβλέπει καμία υποχώρηση σε τέτοιες πιέσεις όσο πλησιάζουν οι εκλογές. "Δεν είναι δύσκολο να προβλέψουμε ότι η κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει το RTUK και οποιοδήποτε άλλο ίδρυμα για να παρεμποδίσει το δικαίωμα του κοινού στις ειδήσεις και τις πληροφορίες", είπε.

Πέτρος Κράνιας

Διαβάστε ακόμα: 

* Ο Ερντογάν συνέλαβε την πρόεδρο του Ιατρικού Συλλόγου Τουρκίας για προπαγάνδα υπέρ του ΡΚΚ

* Τουρκία: Στο Συνταγματικό Δικαστήριο οι κεμαλιστές του Κιλιτσντάρογλου κατά του νόμου Ερντογάν για τα ΜΜΕ