Η εκτίναξη των τιμών στα μικρότερα κράτη της ευρωζώνης αναδιαμορφώνει το οικονομικό χάσμα μεταξύ ανατολής και δύσης της ηπείρου, σύμφωνα με το Bloomberg.

Στην περιοχή της Βαλτικής, όπου ο πληθωρισμός είναι ο ταχύτερος του μπλοκ και έχει ξεπεράσει το 25%, η Εσθονία είδε το κόστος των αγαθών και των υπηρεσιών να ξεπερνά την Ιταλία και την Ισπανία από πέρυσι, καθιστώντας την την πιο ακριβή χώρα στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη. Η Σλοβακία και η Σλοβενία κερδίζουν επίσης έδαφος και πλέον δεν βρίσκονται πολύ πίσω.

Η ελπίδα ήταν πάντα οι πρώην κομμουνιστικές οικονομίες της ηπείρου να συγκλίνουν με την πάροδο του χρόνου με τους πλουσιότερους γείτονές τους, αυξάνοντας στην πορεία το βιοτικό επίπεδο. Αλλά η φύση του σοκ των τιμών σημαίνει ότι οι μισθοί υστερούν, με τις μισθολογικές διαφορές να έχουν οδηγήσει σε ένα από τα μεγαλύτερα κύματα μετανάστευσης εργαζομένων προς την πλουσιότερη δυτική Ευρώπη τα τελευταία χρόνια.

Η κατάσταση οφείλεται εν μέρει στην κοινή νομισματική πολιτική της ευρωζώνης, με τους αξιωματούχους της Βαλτικής να συμβάλλουν μόνο καθυστερημένα στο να πείσουν την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αυξήσει τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια. Η μεγαλύτερη έκθεση στις τιμές της αγοράς για την ενέργεια εντείνει τον πόνο.

"Φτάσαμε πολύ γρήγορα στο μέσο επίπεδο τιμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης", δήλωσε ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Εσθονίας, Mάντις Μούλερ. Αλλά "τα εισοδήματά μας εξακολουθούν να μην είναι αρκετά κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο".

Το αποτέλεσμα είναι η μείωση της αγοραστικής δύναμης που είναι απίθανο να ανακτήσει το περσινό επίπεδο μέχρι το 2024, σύμφωνα με έρευνα της Τράπεζας της Εσθονίας. Αυτό θα επιβαρύνει την οικονομική παραγωγή, η οποία βρισκόταν σε έξαρση μετά την πανδημία αλλά τώρα υποχωρεί.

Τα νοικοκυριά δέχονται έντονες πιέσεις και οι εταιρείες που δεν μπορούν να μεταφέρουν το αυξανόμενο κόστος στους πελάτες κινδυνεύουν να βάλουν λουκέτο, δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Swedbank Estonia, Όλαβι Λεπ.. Αυτό θα μπορούσε να δοκιμάσει τον παραδοσιακό ρόλο της Εσθονίας ως εξαγωγέα χαμηλού κόστους.

"Κοιτάζοντας τη Σκανδιναβία και την κεντρική Ευρώπη, τίθεται το ερώτημα αν η Εσθονία είναι ένα ελκυστικό μέρος για να αγοράσει κανείς αγαθά και υπηρεσίες από εκεί", δήλωσε στην υπηρεσία ειδήσεων της Βαλτικής Delfi.

Ενώ οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν βραχυπρόθεσμες διαταραχές, η αλλαγή θα πρέπει να αποφέρει οφέλη στη συνέχεια, σύμφωνα με τον Λένο Ουκσούλα επικεφαλής οικονομολόγο της Luminor στο Ταλίν. 

"Η μία μετά την άλλη, οι εταιρείες που δεν μπορούν να πληρώσουν τον μέσο μισθό πρέπει να κλείσουν", δήλωσε ο Ουκσούλα. "Στη συνέχεια θα εμφανιστούν νέοι εργοδότες που μπορούν να πληρώνουν υψηλότερους μισθούς. Αυτό συνεπάγεται θέσεις εργασίας υψηλότερης προστιθέμενης αξίας στην Εσθονία".

Η χώρα των 1,3 εκατομμυρίων κατοίκων έχει ήδη καλλιεργήσει μια βιομηχανία τεχνολογίας που βοήθησε στη δημιουργία του Skype και 10 νεοφυών επιχειρήσεων αξίας άνω του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων, αν και μέρος της γοητείας για τους εκκολαπτόμενους επιχειρηματίες ήταν το χαμηλότερο κόστος ζωής.

"Είμαστε ακόμα φθηνοί σε σύγκριση με τη δυτική Ευρώπη", δήλωσε ο Ουκσούλα. "Αλλά η Βαρσοβία είναι σίγουρα φθηνότερη σε αυτό το σημείο".

Στη Λιθουανία, ένα άλλο μέλος της ευρωζώνης της Βαλτικής, ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, Γκεντιμίνας Σίμκους υπογραμμίζει επίσης τη μετάβαση στην παραγωγή υψηλότερης προστιθέμενης αξίας και αποδίδει τον ταχύτερο πληθωρισμό εν μέρει στο ότι είναι μια οικονομία που σπεύδει να φτάσει στο επίπεδο των πλουσιότερων γειτόνων της.

Ο Σίμκους αποσιωπά την πρόσφατη άνοδο των τιμών, προτιμώντας να εστιάσει σε έναν μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Επισημαίνει επίσης τις ενισχύσεις στους μισθούς που έχουν αυξηθεί περισσότερο από εκείνους της Ιταλίας, όταν προσαρμόζονται με βάση την αγοραστική δύναμη, και θα επωφεληθούν περαιτέρω το 2023 από την αύξηση του κατώτατου μισθού.

"Έχουμε υψηλότερο επίπεδο πληθωρισμού, αλλά είχαμε επίσης υψηλότερη αύξηση των μισθών τα τελευταία 10 χρόνια", δήλωσε. "Οι μισθοί αυξήθηκαν περίπου 2,5 φορές", αλλά "οι τιμές δεν διπλασιάστηκαν την τελευταία δεκαετία, οπότε η πραγματική αγοραστική δύναμη έχει σίγουρα αυξηθεί".

Ξεφεύγοντας από τα απότομα κέρδη των τιμών των τελευταίων μηνών, η Εσθονία μπορεί επίσης να ανατρέξει τελικά σε μια περίοδο που την έφερε πιο κοντά στις τάξεις της πλουσιότερης Δύσης της Ευρώπης.

Όμως, στο εγγύς μέλλον, το ταξίδι θα παραμείνει ανώμαλο: Οι οικονομολόγοι που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση του Bloomberg βλέπουν ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει κοντά σε διψήφιο ποσοστό το επόμενο έτος - περισσότερο από ό,τι προβλέπει η κεντρική τράπεζα.