Των Torbjörn Becker  Yuriy Gorodnichenko 

Η Ουκρανία χρειάζεται απεγνωσμένα περισσότερα όπλα και πυρομαχικά για να επιβιώσει από τη ρωσική επιθετικότητα και τελικά να ανακτήσει τον έλεγχο των εδαφών της και να κερδίσει τον πόλεμο. Αυτή είναι η πρώτη προτεραιότητα. Η δεύτερη προτεραιότητα, ωστόσο, είναι να διασφαλίσουμε ότι η Ουκρανία έχει χρήματα για να κερδίσει τον πόλεμο – όχι μόνο θεωρητικά και κατ' αρχήν, αλλά διαθέσιμα πραγματικά χρήματα όταν χρειάζονται με προβλέψιμο τρόπο και σε κλίμακα που διασφαλίζει ότι η κυβέρνηση της Ουκρανίας δεν χρειάζεται να καταφύγει σε μη βιώσιμες εναλλακτικές όταν η ξένη οικονομική στήριξη δεν υλοποιείται με τον ρυθμό που της είχαν υποσχεθεί. Αυτή η τελευταία κατάσταση έχει συμβεί περισσότερες από μία φορές χωρίς να συνδέεται με τις εξελίξεις στην Ουκρανία αλλά με εσωτερικά ζητήματα των μεγάλων εταίρων της Ουκρανίας.

Το ΔΝΤ στην τρίτη του ανασκόπηση του προγράμματος για την Ουκρανία τον Μάρτιο του 2024 αναφέρει:

"Οι [r] κίνδυνοι για τις προοπτικές (τόσο ο βασικός όσο και ο καθοδικός) παραμένουν εξαιρετικά μεγάλοι και συνεχίζουν να εξελίσσονται εν μέσω αβεβαιοτήτων που επικρατούν (Παράρτημα I). Οι μελλοντικοί βασικοί κίνδυνοι περιλαμβάνουν εκείνους που προκύπτουν από μεγάλες ελλείψεις στην εξωτερική χρηματοδότηση ή/και τον αντίκτυπο ενός πιο έντονου και μεγαλύτερου πολέμου:

Ελλείψεις εξωτερικής χρηματοδότησης: Οι ελλείψεις ή οι παρατεταμένες καθυστερήσεις στη χρηματοδότηση από χορηγούς θα μπορούσαν να απαιτήσουν από τις αρχές να λάβουν άμεσα αντίμετρα για να αντιμετωπίσουν τις πιέσεις ρευστότητας, οι οποίες θα μπορούσαν να αποδυναμώσουν την εμπιστοσύνη και να περιορίσουν περαιτέρω την ανάπτυξη και να είναι δυνητικά αποσταθεροποιητικές εάν οι αβεβαιότητες διαρκέσουν πολύ.

Η προβλεψιμότητα είναι επίσης το κλειδί για τη διασφάλιση της υλοποίησης άλλων τύπων χρηματοδότησης (Trebesch 2023, Nell et al. 2023). Ειδικότερα, οι επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα, τόσο εγχώριες όσο και ξένες, θα απαιτήσουν μακροοικονομική σταθερότητα. Έχει δοθεί μεγάλη προσοχή στην ασφάλιση κινδύνου πολέμου για το εμπόριο και τις επενδύσεις, εστιάζοντας στους φυσικούς κινδύνους που συνδέονται με την επιχειρηματική δραστηριότητα σε μια χώρα που δέχεται επίθεση από έναν βάναυσο γείτονα. Ωστόσο, απαιτείται επίσης μακροοικονομική σταθερότητα για να διασφαλιστεί η διατήρηση της αξίας του νομίσματος και η λειτουργία των τοπικών αγορών αγαθών και υπηρεσιών, διαφορετικά θα υπάρξουν πολύ λίγες ιδιωτικές επενδύσεις και η οικονομική ανάπτυξη θα υποφέρει.

Η ΕΕ έχει καταστρώσει ένα σχέδιο που θα μεταφέρει περίπου 3 δισεκατομμύρια ευρώ σε έσοδα από τα υπερκέρδη που αποκομίζει η Euroclear από τη διαχείριση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων φέτος. Προτείνουμε τη χρήση αυτών των χρημάτων για τη χρηματοδότηση δανεισμού από τους εταίρους της Ουκρανίας, με τα έσοδα από αυτόν τον δανεισμό να τοποθετούνται σε ένα ταμείο που είναι διαθέσιμο με προβλέψιμο τρόπο και σε κλίμακα που έχει σημασία. Το δημοσιονομικό κόστος για τις δανειζόμενες χώρες θα ήταν καθαρό μηδενικό, ενώ η Ουκρανία θα κέρδιζε σημαντικά από την άποψη της μακροοικονομικής σταθερότητας.

Αν και τα 3 δισ. ευρώ μπορεί να είναι πολλά χρήματα σε ορισμένες περιπτώσεις, η ανάγκη εξωτερικής χρηματοδότησης της ουκρανικής κυβέρνησης το 2024 υπολογίζεται σε 38 δισ. ευρώ από το ΔΝΤ στο πρόγραμμά του με την Ουκρανία. Θα υπάρξουν περαιτέρω ανάγκες για ξένη χρηματοδότηση τα επόμενα χρόνια και σε επίπεδα που πρέπει να θεωρηθούν εξαιρετικά αβέβαια αυτή τη στιγμή, ανεξάρτητα από το τι είναι στις προβλέψεις του ΔΝΤ και άλλων. Εάν οι δυσκολίες συμφωνίας για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας συνεχιστούν στις ΗΠΑ και τα επίπεδα που έχει συμφωνήσει μέχρι στιγμής η ΕΕ δεν αυξηθούν ουσιαστικά, θα υπάρξει ένα πολύ σημαντικό χρηματοδοτικό κενό για τον ουκρανικό προϋπολογισμό που είναι επίσης σημαντικό χρηματοδοτικό κενό για τις ανάγκες του για την εισαγωγή αγαθών και υπηρεσιών φέτος και τα επόμενα χρόνια.

Αντί να μεταφερθούν τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ειρήνης, όπως προτείνουν οι ηγέτες της ΕΕ, τα χρήματα θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν μέσω δανεισμού από τους εταίρους της Ουκρανίας. Αυτό θα μπορούσε στη συνέχεια να χρηματοδοτήσει ένα ταμείο 120 δισεκατομμυρίων ευρώ σήμερα, εάν χρησιμοποιήσουμε το τρέχον 10ετές επιτόκιο για ευρωομόλογα με αξιολόγηση ΑΑΑ στρογγυλοποιημένα στο 2,5% ως κόστος δανεισμού και με στόχο να γίνει καθαρά μηδενικό το κόστος χρηματοδότησης. Στη συνέχεια, ένα ταμείο 120 δισεκατομμυρίων ευρώ θα είναι διαθέσιμο για εκταμίευση στην Ουκρανία, σύμφωνα με τις ανάγκες της ουκρανικής κυβέρνησης και σύμφωνα με το πρόγραμμα του ΔΝΤ. Για να μειωθεί τόσο η διοίκηση όσο και η αβεβαιότητα σχετικά με τις εκταμιεύσεις από αυτό το ταμείο, αυτό θα μπορούσε να γίνει βάσει των ίδιων κύκλων και συνθηκών που έχουν ήδη συμφωνηθεί στο πρόγραμμα του ΔΝΤ, καθώς πρόκειται για τη διασφάλιση της μακροοικονομικής σταθερότητας.

Το μέγεθος του αμοιβαίου κεφαλαίου θα μπορούσε να αυξηθεί περαιτέρω εάν συμπεριληφθούν περισσότερα από τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία ή εάν τα περιουσιακά στοιχεία που κατέχει η Euroclear επενδύονται με τρόπο που δημιουργεί υψηλότερες αποδόσεις. Το Σχήμα 1 δείχνει πόσο μεγάλο θα μπορούσε να είναι το αμοιβαίο κεφάλαιο χωρίς να επιβαρυνθεί με κανένα φορολογικό κόστος για τους δανειολήπτες για διαφορετικά επίπεδα εισοδήματος από δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία. Δεδομένου ότι κάθε επιπλέον 1 δισεκατομμύριο ευρώ μεταφερόμενων αποδόσεων μπορεί να χρηματοδοτήσει δανεισμό 40 δισεκατομμυρίων ευρώ, υπάρχουν σοβαροί λόγοι για να αναζητήσουμε τρόπους για τη δημιουργία υψηλότερων αποδόσεων των δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συνεισφορά σε αυτό το αμοιβαίο κεφάλαιο ή για να προχωρήσουμε πέρα από τα περιουσιακά στοιχεία που τώρα εξετάζεται η μεταφορά και η μεταφορά επιστροφών από όλα τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για τη χρηματοδότηση αυτού του ταμείου.

Σε αυτό το παράδειγμα, η απόδοση ενός 10ετούς ομολόγου χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του αμοιβαίου κεφαλαίου. Η διάρκεια του δανεισμού θα μπορούσε να επιλεγεί ωφέλιμα έτσι ώστε όταν λήξουν τα ομόλογα, οι αρχές των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων να έχουν επίσης μεταφερθεί για την πληρωμή της αρχής των ληξιπρόθεσμων ομολόγων. Με αυτόν τον τρόπο, δεν υπάρχει δημοσιονομικό κόστος και στη λήξη. Αυτό ενισχύει περαιτέρω τα κίνητρα για τους εταίρους της Ουκρανίας να προωθήσουν την ατζέντα των πολεμικών αποζημιώσεων και τη μεταφορά των εντολέων στην Ουκρανία.

Τέλος, πρέπει να καταστεί σαφές ότι αυτό το ταμείο θα μπορούσε να συσταθεί μόνο με τη συγκατάθεση της κυβέρνησης της Ουκρανίας, καθώς ο λαός της Ουκρανίας είναι αυτός που πρέπει να αποζημιωθεί από τη Ρωσία για τις ζημιές που κάνει η Ρωσία στην Ουκρανία και στον λαό. της Ουκρανίας. Ωστόσο, δεδομένου ότι το ταμείο θα παρέχει χρηματοδότηση σε κλίμακα με προβλέψιμο τρόπο στην Ουκρανία, αυτό πιθανότατα δεν αποτελεί εμπόδιο για τη δημιουργία αυτού του ταμείου.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.  

Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου