Του Alexander Baunov

Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ, που εποπτεύεται από τον Αμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και υπογράφηκε στην Αίγυπτο στις 13 Οκτωβρίου, αποτελεί καθαρή απώλεια για το καθεστώς της Ρωσίας.

Για δύο χρόνια, ο πόλεμος στη Γάζα ήταν η τέλεια απόσπαση της προσοχής από τον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας και βοήθησε να εκτοπίσει τον τελευταίο από τους τίτλους και τις συζητήσεις. Επιπλέον, η τεταμένη διχόνοια στην κοινή γνώμη σε όλο τον κόσμο σχετικά με τον πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς ευνοούσε τη Ρωσία, δημιουργώντας την πεποίθηση ότι ίσως η σύγκρουση Ουκρανίας-Ρωσίας είναι εξίσου πολύπλοκη και καμία πλευρά δεν έχει απόλυτο δίκιο. Τώρα που υπάρχει κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, άνθρωποι σε όλο τον κόσμο θυμούνται και πάλι την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Η δεύτερη δυσκολία για τη Ρωσία που δημιουργείται από τη συμφωνία της Μέσης Ανατολής είναι ότι υπονομεύει την αγαπημένη θεωρία του καθεστώτος ότι ο κόσμος μεταβαίνει από ένα ελαττωματικό και απαρχαιωμένο διεθνή διάταγμα στο χάος, όπου κάθε χώρα κοιτά τα συμφέροντά της και δεν υπάρχουν παγκοσμίως σημαντικές αρχές ή αναγνωρισμένοι μεσάζοντες. Αλλά από αυτό το χάος, ένα νέο και καλύτερο καθεστώς αναδύεται.

Από την πλήρης κλίμακα εισβολή στην Ουκρανία το Φεβρουάριο του 2022, οι πιστοί στο ρωσικό καθεστώς είχαν αναλάβει να αποδείξουν ότι η Ρωσία δεν κάνει τίποτα που άλλοι δεν είχαν κάνει πριν από αυτήν, και ότι επικρινόταν μόνο λόγω καθαρής Ρωσοφοβίας.

Στην πραγματικότητα, από τότε—μάλιστα, από τότε που ξεκίνησαν οι μάχες το 2014—η Ρωσία ήταν ο κύριος εκφραστής του παγκόσμιου χάους. Είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που αναγνώρισε την κυβέρνηση των Ταλιμπάν στην Καμπούλ και που έχει δημιουργήσει διπλωματικές σχέσεις μαζί της. Από την πρώτη στιγμή, η Μόσχα επαίνεσε την κατάληψη της Καμπούλ από τους Ταλιμπάν ως παράδειγμα τοπικών δυνάμεων που εκτοπίζουν μια ξένη δυτική δύναμη και αποκεντρώνουν την παγκόσμια τάξη. Η Ρωσία έχει επίσης προμηθεύσει όπλα και πληροφορίες στους Χούθι, βοηθώντας τους να συνεχίσουν να απειλούν τη ζωτική θαλάσσια εμπορική διαδρομή μεταξύ Ασίας και Ευρώπης. Η Μόσχα υποστήριξε ουσιαστικά το στρατιωτικό πραξικόπημα στο Νίγηρα το 2023 ως πράξη αντιαποικιοκρατίας, και Ρώσοι μισθοφόροι από την κατατρεγμένη ομάδα Βάγκνερ είναι ενεργοί σε όλη την Αφρική.

Δεν τελειώνει εκεί. Η Ρωσία έχει στρατολογήσει δεκάδες χιλιάδες Βορειοκορεάτες στρατιώτες στον πόλεμό της εναντίον της Ουκρανίας. Ρώσοι "κυνηγοί κεφαλών" στρατολογούν χιλιάδες μισθοφόρους σε κάθε ήπειρο, παραβιάζοντας εθνικούς νόμους, συμπεριλαμβανομένων και φιλικών χωρών. Μερικές φορές, η Μόσχα είναι αυτή που προκαλεί το χάος, όπως μέσω των υβριδικών επιθέσεων στον εναέριο χώρο του ΝΑΤΟ.

Κατά τον πόλεμο του Ισραήλ με τη Χαμάς, η Μόσχα επικοινώνησε με τις δύο πλευρές εναλλάξ. Δεν άσκησε πίεση σε αυτές για να συμφωνήσουν σε κατάπαυση του πυρός, αλλά μάλλον υπέδειξε ότι όποια πλευρά συναντούσε κάθε φορά ήταν στο σωστό δρόμο, και ότι η Δύση ήταν η υπεύθυνη για όλα.

Η Ρωσία χρησιμοποιούσε στις αναφορές της μια σειρά άλλων συγκρούσεων που ξέσπασαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου—όπως μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, Καμπότζης και Ταϊλάνδης, και των μαχών στην ανατολική Κονγκό—για να καταγγείλει τη Δύση και την παλιά παγκόσμια τάξη.

Ένοπλες συγκρούσεις οπουδήποτε στον κόσμο—αν και οι περισσότερες δεν πλησίαζαν σε τίποτα τον απλά επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας—αποτελούσαν αποδεικτικό στοιχείο για την επίσημη θεωρία της Μόσχας για τις διεθνείς σχέσεις, η οποία ουσιαστικά λέει ότι η παγκόσμια τάξη που σχηματίστηκε αφού η Ρωσία σταμάτησε να είναι η δεύτερη υπερδύναμη του κόσμου έχει αποδειχθεί μη βιώσιμη, και εφόσον η Δύση "επιμένει στην ηγεμονία της", πρέπει να θρυμματιστεί με τη βία, κάτι που η Ρωσία κάνει στην Ουκρανία με την υποστήριξη κάποιων άλλων κρατών αλλού. Αυτή η θεωρία δεν αφήνει χώρο για συμπόνια για τα θύματα, και ούτε λύπη για οποιαδήποτε καταστροφή και χαμένη ανάπτυξη. Είναι μια επαναστατική ηθική, στην οποία κάθε τραγωδία καλωσορίζεται ως ένα απαραίτητο βήμα στο θρυμματισμό της παγκόσμιας τάξης.

Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα θέτει υπό αμφισβήτηση τη θεωρία του Κρεμλίνου για τον κόσμο ως έναν "δημιουργικό χώρο για την εξωτερική πολιτική". Εξάλλου, η συμφωνία επήλθε μέσω παραδοσιακών μέσων και με παραδοσιακούς μεσάζοντες. Εν τω μεταξύ, το Κρεμλίνο αναγκάστηκε να αναβάλει επ' αόριστο τη Διάσκεψη Κορυφής Ρωσίας-Αραβικού Κόσμου για να αποφύγει τη σύγκρουση προγραμμάτων και να μην μπλέξει σε άμεσο ανταγωνισμό με την πρωτοβουλία του Τραμπ.

Αυτό είναι το τρίτο πρόβλημα της Μόσχας. Τα τελευταία χρόνια, ειδικά από την έναρξη του πλήρους πολέμου με την Ουκρανία, το Κρεμλίνο προωθεί την κατακερματισμό της παγκόσμιας τάξης υπό το όχι ιδιαίτερα πρωτότυπο σύνθημα "τοπικές λύσεις για τοπικά προβλήματα". Το ιδανικό παράδειγμα θεωρήθηκε ότι ήταν η μορφή Αστάνα που στοχεύει στην ανάπτυξη μιας συμφωνίας ειρήνης για τη Συρία, στην οποία η Τουρκία, το Ιράν και—λιγότερο αναμενόμενα—η Ρωσία, ως σημαντικός παίκτης της Μέσης Ανατολής, θα αποφάσιζαν πώς να φέρουν την ειρήνη στη Συρία, φέρνοντας περιοδικά άλλους στη συζήτηση—αλλά το κύριο πράγμα, ότι δεν συμμετείχαν οι παραδοσιακοί δυτικοί μεσάζοντες της Αμερικής και της Ευρώπης.

Ακόμη και ο τρόπος με τον οποίο το Αζερμπαϊτζάν και η Τουρκία έλυσαν το ζήτημα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, με τον Πούτιν απλώς να εμφανίζεται για την επιβεβαίωση, ήταν γενικά σύμφωνος με αυτή τη θεωρία και ταίριαζε στη Μόσχα. Το κύριο πράγμα, για άλλη μια φορά, ήταν ότι δεν εμπλεκόταν η Δύση.

Η ταυτόχρονη επιμονή της Ρωσίας για κεντρικοποιημένη επίλυση συγκρούσεων—συγκεκριμένα, ότι τα Ηνωμένα Έθνη θα έπρεπε να ήταν υπεύθυνα για όλα—δεν αντέκρουσε με κανέναν τρόπο τη διαδρομή της προς τον κατακερματισμό. Εξάλλου, η πρακτική αδυναμία των ΗΕ ήταν ακριβώς αυτό που επέτρεπε τη διαίρεση των χωρών σε περιφερειακά και ομαδικά συμπλέγματα.

Η συμφωνία για τη Γάζα διαψεύδει τη θεωρία της Μόσχας. Ο κύριος χρηματοδότης ειρήνης δεν ήταν άλλος από την Ουάσινγκτον, που η Μόσχα είχε επίσημα διαγράψει λόγω της υποτιθέμενης φθίνουσας σημασίας της Δύσης στα μάτια της ακμάζουσας Παγκόσμιας Πλειονότητας. Και για να τα κορυφώσουμε όλα, αυτό συνέβη κατά τη διάρκεια της θητείας ενός εξαιρετικά ιδιόμορφου και αντιφατικού Αμερικανού προέδρου.

Στη σύνοδο κορυφής για τη Γάζα στην Αίγυπτο ήταν εκπροσωπημένες τριάντα χώρες, από τις οποίες εννέα (δέκα αν συμπεριλάβουμε την Τουρκία) ήταν δυτικές. Ούτε η Ρωσία ούτε η Κίνα ήταν εκεί, και ούτε η Βραζιλία και η Νότια Αφρική, αφήνοντας μόνο την Ινδία να εκπροσωπεί την ομάδα BRICS. Ενώ ο Παγκόσμιος Νότος εκπροσωπήθηκε από μερικά ζεύγη κρατών που ο Τραμπ θα έλεγε ότι έχει ήδη συμφιλιώσει (Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν, Ινδία και Πακιστάν), η Γαλλία, η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ουγγαρία εκπροσωπούσαν τη "συλλογική Δύση", για να μην αναφέρουμε την Ευρώπη, που ο Τραμπ υποτίθεται ότι δεν συμπαθεί.

Η σύνθεση των αντιπροσωπειών κάνει οδυνηρά ξεκάθαρο ότι η Μόσχα δεν έχει τίποτα να προσφέρει σε όσους έχουν ανάγκη εκτός από πολεμοχαρή αντικαθεστωτική ρητορεία και πλέον ημι-νόμιμο πετρέλαιο. Δεν έχει καν πολλά όπλα για εξαγωγή αυτές τις μέρες. Όλα αυτά είναι σε αντίθεση με τις φιλοδοξίες της Μόσχας να είναι, αν όχι ο ηγέτης, τουλάχιστον ο κύριος εκπρόσωπος του παγκόσμιου νότου. 

Το τέταρτο και τελευταίο πρόβλημα είναι ότι η επιτυχία του Τραμπ να επιβάλει μια κατάπαυση του πυρός μεταξύ διαβόητων ορκισμένων εχθρών και να κάνει και τις δύο πλευρές να κάνουν παραχωρήσεις, αναδεικνύει μόνο την αδιαλλαξία του Πούτιν και την έλλειψη ικανότητας και λογικής του ως παγκόσμιου παίκτη με μεγάλες ευθύνες. Σε συνδυασμό με τις άλλες πραγματικές και φανταστικές επιτυχίες χρηματοδότησης ειρήνης του Τραμπ, η επιμονή του Πούτιν έχει καταστρέψει εντελώς το παιχνίδι που οι Ρώσοι αξιωματούχοι παίζουν με αυταρέσκεια τα τελευταία έξι μήνες.

Προβλέψιμα, μόλις λίγες μέρες μετά την υπογραφή της συμφωνίας για τη Γάζα, ο Τραμπ—ακόμα γεμάτος από την επιτυχία του—αποφάσισε να προσπαθήσει για άλλη μια φορά να τελειώσει τον πόλεμο που "δεν θα είχε συμβεί αν ήταν πρόεδρος". Πραγματοποιήθηκε άλλη μια τηλεφωνική κλήση με τον Πούτιν (η όγδοη από τότε που ο Τραμπ επέστρεψε στο Λευκό Οίκο), πραγματοποίησε μια συνάντηση με τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, και ανακοινώθηκε ακόμη και μια δεύτερη αμερικανο-ρωσική σύνοδος κορυφής. Με τη συμφωνία για τη Γάζα, ο Πούτιν θα δει ότι είναι πιο δύσκολο στην επερχόμενη σύνοδο κορυφής να αποφύγει τις προσπάθειες να επιβληθεί η ειρήνη.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.

Επιμέλεια - Απόδοση: Νικόλας Σαπουντζόγλου