Της Nicole Grajewski

Μετά από δώδεκα ημέρες πολέμου με το Ισραήλ—ενισχυμένo με αμερικανικές αεροπορικές επιδρομές εναντίον των πυρηνικών εγκαταστάσεών του—η Ισλαμική Δημοκρατία βρίσκεται στα πρόθυρα ενός δραματικά μεταλλαγμένου στρατηγικού τοπίου.

Το οπλοστάσιό της, κάποτε το περήφανο στέλεχος της στρατιωτικής της αποτροπής, έχει υποβαθμιστεί. Το πυρηνικό της πρόγραμμα, για δεκαετίες η σκιώδης κολώνα της στρατηγικής της αποτροπής, έχει υποστεί σοβαρές—αν και ακόμη δημόσια αδιευκρίνιστες—ζημιές. Το μηχανισμό ασφαλείας της, βαθιά διεισδυμένος από το ισραηλινό δίκτυο πληροφοριών, έχει εκτεθεί. Η ηγεσία της, ταραγμένη από εστιασμένες επιθέσεις εναντίον ανώτερων στελεχών και στρατηγικών στόχων, βρίσκεται πιο απομονωμένη από οποιαδήποτε άλλη στιγμή των τελευταίων ετών. Και ο λαός της—αυτοί που έχουν υποστεί χρόνια καταστολής και στερήσεων—αντιμετωπίζει τώρα το φάντασμα ακόμη πιο σκληρών εσωτερικών ελέγχων, υπό το πρόσχημα της εθνικής εκτάκτου ανάγκης. Το ερώτημα που απασχολεί τώρα την ηγεσία του Ιράν είναι αν μπορεί να προσαρμοστεί σε αυτό το μετασχηματισμένο στρατηγικό περιβάλλον ή θα επιμείνει σε μια πορεία που έχει αποκαλύψει τα όριά της.

Η στρατηγική σύγκρουση και οι εσωτερικές αντιφάσεις

Ο πόλεμος έφερε στο φως τις αντιφάσεις στην καρδιά της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Κλόνισε τις θεμελιώδεις παραδοχές που καθοδηγούσαν την ιρανική ασφάλεια για δεκαετίες—συγκεκριμένα, ότι ένας συνδυασμός ασύμμετρου πολέμου και πυραυλικής αντεπίθεσης θα μπορούσε να προστατέψει το καθεστώς από μια ευρείας κλίμακας επίθεση. Αντίθετα, οι επιθέσεις αποκάλυψαν τις ευπάθειες του καθεστώτος, τόσο εξωτερικές όσο και εσωτερικές. Η Τεχεράνη βρίσκεται τώρα μπροστά σε μια μοιραία επιλογή: να επιμείνει σε αντιπαραθετικές πολιτικές που έχουν εντάξει την απομόνωσή της και εκθέτουν τις αδυναμίες της ή να προσαρμοστεί σε μια νέα πραγματικότητα όπου η αποτρεπτική της ισχύς έχει τρυπηθεί, το στρατηγικό της βάθος έχει διαβρωθεί και η επιβίωσή της δεν εγγυάται πλέον από παλιούς τύπους.

Εσωτερικές συζητήσεις και αποκατάσταση

Μέσα στο καθεστώς, οι συζητήσεις έχουν ήδη ξεκινήσει. Η ηγεσία, πιο ευάλωτη από οποιαδήποτε άλλη στιγμή από τη δεκαετία του 1980, ζυγίζει επιλογές για ανάκαμψη. Η στρατιωτική υποδομή πρέπει τώρα να ξαναχτιστεί υπό έντονη διεθνή επίβλεψη και αυξανόμενους οικονομικούς περιορισμούς. Το πυρηνικό πρόγραμμα, κάποτε σύμβολο εθνικής ανυπακοής και τεχνολογικής πρόοδου, πρέπει να επανεκτιμηθεί—είτε για να διατηρηθούν τα απομεινάρια της ασάφειάς του είτε για να ακολουθηθεί μια νέα πορεία ανοικτής ικανότητας. Παρόλο που ιστορικά θεωρούνταν πολλαπλασιαστής δύναμης, ο "Άξονας της Αντίστασης" είχε ήδη παρακμάσει πριν τον πόλεμο, με αυξανόμενη εσωτερική σκεπτικιστική στάση να αμφισβητεί τη βιωσιμότητα της δαπανηρής του επανενεργοποίησης.

Η άμεση απάντηση από τους σκληροπυρηνικούς του καθεστώτος ήταν να παρουσιάσουν τις στρατιωτικές αναποδιές ως στρατηγικές νίκες. Αυτό το αφήγημα εξυπηρέτησε πολλαπλές σκοπιμότητες: διατήρηση της νομιμότητας του καθεστώτος, διαφύλαξη του ηθικού του στρατού και σηματοδότηση συνεχιζόμενης αποτρεπτικής ικανότητας στους εξωτερικούς αντιπάλους.

Μεταπολεμικοί στόχοι: Αποτρεπτικότητα, Οικονομία, Εσωτερική Συνέπεια

Ένα από τα πιο εμφανή σημεία σύγκλισης στον μεταπολεμικό ιρανικό λόγο είναι η διαφραξιακή συναίνεση γύρω από την εθνική συνοχή ως θεμελιώδες πυλώνα ασφάλειας. Αυτό αποτελεί μια δραματική απόκλιση από την παραδοσιακή ιρανική έμφαση στη στρατιωτική αποτρεπτικότητα ως τον κύριο εγγυητή της επιβίωσης του καθεστώτος. Φωνές από όλο το πολιτικό φάσμα—από σκληροπυρηνικούς έως μεταρρυθμιστές—αναγνωρίζουν ότι η επιβίωση του καθεστώτος εξαρτάται όχι μόνο από την ικανότητά του να επιβάλλει κόστος στους αντιπάλους, αλλά και από τη δυνατότητά του να διατηρήσει εσωτερική νομιμότητα, εθνική ενότητα και οικονομική σταθερότητα υπό πίεση.

Τέσσερις Πιθανές Πορείες για το Μέλλον

1. Συνέχεια: Ενίσχυση του πυραυλικού προγράμματος και επαναφορά του "Άξονα της Αντίστασης".

2. Προσαρμογή: Μετάβαση σε μια πιο εσωτερικά προσανατολισμένη στρατηγική, με έμφαση στην εδαφική άμυνα.

3. Εσωτερική Στρατικοποίηση: Ενίσχυση των εσωτερικών ρόλων των  Φρουρών της επανάστασης αυξημένη παρακολούθηση και καταστολή.

4. Αναπροσαρμογή: Σύνδεση της εθνικής ασφάλειας με οικονομική αναζωογόνηση και πολιτική νομιμότητα—ή ακόμη και κρυφή πυρηνική bewaffnung, εάν η παραδοσιακή αποτρεπτικότητα κριθεί ανεπαρκής.

Νέα πυρηνική ρητορική και οι διπλωματικές προκλήσεις

Ο πόλεμος επιτάχυνε μια αλλαγή στον ιρανικό λόγο γύρω από το πυρηνικό πρόγραμμα—από μια εικόνα "ειρηνικής τεχνολογίας" σε μια ρητορική αποτρεπτικότητας και αντεκδίκησης. Αξιωματούχοι τώρα παρουσιάζουν το πυρηνικό πρόγραμμα όχι μόνο ως σύμβολο κυριαρχίας, αλλά ως πυλώνα εθνικής άμυνας.

Ωστόσο, παρά τη σκληροπυρηνική ρητορική, υπάρχουν ενδείξεις μιας παράλληλης προσέγγισης που συνδυάζει αποτρεπτικότητα με διπλωματία. Ορισμένοι έχουν προτείνει μια διττή στρατηγική: ισχυρή άμυνα με ταυτόχρονη διατήρηση διπλωματικών δυνατοτήτων.

 Μια Αμφίθυμη Κληρονομιά

Ο πόλεμος έχει μετατρέψει την αποτρεπτικότητα από ένα στατικό δόγμα σε ένα αμφισβητούμενο πολιτικό έργο. Το τέλος των εχθροπραξιών δεν έφερε σαφήνεια στην στρατηγική κατεύθυνση του Ιράν. Αντίθετα, αποκάλυψε μια συνεχιζόμενη εσωτερική διαμάχη για την ερμηνεία των αποτελεσμάτων του πολέμου—και για το τι είδους άμυνα πρέπει να καθοδηγήσει τη χώρα στο μέλλον.

Το ερώτημα πλέον δεν είναι απλώς αν η ιρανική αποτρεπτικότητα άντεξε, αλλά αν ολόκληρο το θεμέλιο αυτής της αποτρεπτικότητας παραμένει βιώσιμο.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.

Επιμέλεια - Απόδοση: Νικόλας Σαπουντζόγλου