Των Thomas Carothers, Judy Lee

Μεγάλες αντι-κυβερνητικές διαδηλώσεις με έντονο πολιτικό περιεχόμενο πολλαπλασιάζονται σε πολλές περιοχές του κόσμου. Ένα κύμα διαμαρτυριών σαρώνει τα Βαλκάνια — Βοσνία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία και Σερβία. Παράλληλα, έκρηξη διαδηλώσεων σημειώνεται στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων Γεωργίας, Ουγγαρίας και Σλοβακίας. Εντάσεις έχουν προκύψει επίσης στην Ελλάδα, το Ισραήλ, τη Μοζαμβίκη, τη Νότια Κορέα και την Τουρκία. Τι τροφοδοτεί αυτό το κύμα πολιτικών διαδηλώσεων; Και αντιπροσωπεύει καλά ή κακά νέα για τη δημοκρατία παγκοσμίως;

Οι αντι-δημοκρατικές ενέργειες κυβερνήσεων είναι ο κύριος παράγοντας. Στη Γεωργία και τη Μοζαμβίκη, οι πολίτες κινητοποιήθηκαν λόγω ευρέως διαδεδομένων καταγγελιών για νοθεία σε εθνικές εκλογές. Στη Γεωργία, η απόφαση της νέας κυβέρνησης να διακόψει τις συνομιλίες ένταξης στην ΕΕ έριξε λάδι στη φωτιά. Και στις δύο χώρες, οι διαδηλώσεις συνεχίζονται για μήνες.

Σε άλλες περιπτώσεις, οι ενέργειες αφορούν καταπάτηση δικαιωμάτων. Στην Ουγγαρία, οι διαδηλώσεις ξέσπασαν μετά την ψήφιση νόμου (18 Μαρτίου) που απαγορεύει τις πορείες Pride και επιτρέπει στις αρχές να χρησιμοποιούν τεχνολογία facial recognition (από την Κίνα) για να αναγνωρίζουν συμμετέχοντες. Στο Ισραήλ, οι διαμαρτυρίες ενάντια στη συγκέντρωση εξουσίας από τον Νετανιάχου κλιμακώθηκαν μετά την αποπομπή του προέδρου της Shin Bet (16 Μαρτίου) και την επανέναρξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Γάζα (18 Μαρτίου). Στη Νότια Κορέα, η κήρυξη στρατιωτικού νόμου τον Δεκέμβριο προκάλεσε μαζικές κινητοποιήσεις, ενώ μετά την άρση του, οι πολίτες απαιτούν την καθαίρεση του προέδρου Γιουν. Στην Τουρκία, οι συλλήψεις του δημάρχου Εσενιούρτ (Οκτώβριος) και του δημάρχου Κωνσταντινουπόλεως Ιμαμόγλου (17 Μαρτίου) — κορυφαίου αντιπάλου του Ερντογάν — πυροδότησαν μαζικές διαδηλώσεις.

Στη Σερβία, οι διαμαρτυρίες ξεκίνησαν ως αντίδραση στη διαφθορά (με αφορμή την κατάρρευση στέγης σε σταθμό), αλλά μετατράπηκαν σε κύμα αντικυβερνητικών διαδηλώσεων εναντίον του Αλεξάνταρ Βούτσιτς και του κόμματός του.

Άλλες διαδηλώσεις αντανακλούν αγανάκτηση για ανεπαρκείς κυβερνητικές αντιδράσεις σε κρίσεις. Στη Βοσνία, η αργή αντιμετώπιση μιας καταστροφικής πλημμύρας· στην Ελλάδα, η αδράνεια μετά τη τραγωδία με τα  τρένα· στο Μαυροβούνιο, η κακή διαχείριση μιας μαζικής δολοφονίας· και στη Βόρεια Μακεδονία, η διαφθορά γύρω από μέτρα ασφαλείας που οδήγησαν σε τραγική πυρκαγιά.

Στις ΗΠΑ, μικρές έως μεσαίες διαδηλώσεις ενάντια σε πολιτικές του Τραμπ (π.χ. μετανάστευση, Γάζα) έχουν σημειωθεί σε πολλές πόλεις.

Παράλληλα, υπάρχουν και διαδηλώσεις υπέρ ηγετών που κατηγορούνται για αντι-δημοκρατικές πρακτικές: στη Βραζιλία για τον Μπολσονάρο, στις Φιλιππίνες για τον Ντουτέρτε, και στη Ρουμανία για τον ακροδεξιό υποψήφιο Τζόρτζεσκου.

Επιδράσεις "μετάδοσης" παρατηρούνται στα Βαλκάνια, αλλά εκτός της περιοχής, οι διαδηλώσεις φαίνεται να έχουν εγχώρια αφετηρία.

Αυτή η έκρηξη διαδηλώσεων τα τελευταία 6 μήνες δείχνει ένα "μισογεμάτο ποτήρι" για τη δημοκρατία. Από τη μια, αποκαλύπτουν την αυταρχική τάση εκλεγμένων ηγετών να υποβαθμίζουν δημοκρατικές διαδικασίες. Από την άλλη, επιβεβαιώνουν την προσήλωση πολλών πολιτών στα δημοκρατικά ιδεώδη — ακόμα και με κίνδυνο για αυτούς. Μέχρι στιγμής, οι διαδηλώσεις δεν ανέτρεψαν τις αντι-φιλελεύθερες πολιτικές (εκτός της Σερβίας, όπου ο πρωθυπουργός παραιτήθηκε). Ωστόσο, αποδεικνύουν ότι οι "εκλεγμένοι αυτακράτορες" δεν κερδίζουν πάντα εύκολα.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.

Επιμέλεια - Απόδοση: Νικόλας Σαπουντζόγλου