Της Rym Momtaz

Οι κρίσεις στον Λίβανο αποτελούν παγκόσμιο βαρόμετρο και βρισκόμαστε ξανά σε μια τέτοια στιγμή.

Αυτό το μικρό χρεοκοπημένο κράτος  όπου τοπικοί, περιφερειακοί και παγκόσμιοι παράγοντες αποκαλύπτουν συχνά το πραγματικό μέτρο της δύναμής τους, όπου η διπλωματική τακτική έρχεται να συντρίψει σε σκληρές πραγματικότητες.

Παρά τις επανειλημμένες δηλώσεις για τη γεωπολιτική δύναμη της ΕΕ και τις πολύπλευρες πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην Ευρώπη ενός Λιβάνου σε κρίση, επικρατεί κυρίως εκκωφαντική σιωπή και αδράνεια από την ήπειρο.

Υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες ευρωπαίοι πολίτες που βρίσκονται σε κίνδυνο στον Λίβανο, οι οποίοι θα μπορούσαν σύντομα να απαιτήσουν δαπανηρή και επικίνδυνη εκκένωση. Μια περαιτέρω κατάρρευση του κράτους στον Λίβανο -ένας από τους σημαντικότερους κινδύνους που εγκυμονεί η συνεχιζόμενη ισραηλινή επιθετικότητα- θα μπορούσε να ωθήσει έως και ένα εκατομμύριο πρόσφυγες να προσπαθήσουν να φτάσουν στην Κύπρο, η οποία απέχει μόλις λίγες ώρες με κολύμπι. Πέρα από αυτή τη δυνητική μεταναστευτική κρίση και τις κυματιστικές επιπτώσεις της στην ευρωπαϊκή πολιτική, υπάρχει η πιθανότητα ενός φαινομένου ντόμινο που θα αποσταθεροποιήσει τη Συρία και το Ιράκ και μια πιθανή αναζωπύρωση τρομοκρατικών επιθέσεων στην Ευρώπη.

Αλλά σε αντίθεση με πολλές άλλες κρίσεις στον κόσμο, εδώ, οι Ευρωπαίοι έχουν στην πραγματικότητα μια τριπλή οικονομική, διπλωματική και στρατιωτική δύναμη να ασκήσουν. Και οι ενέργειες που θα μπορούσαν να κάνουν η ΕΕ και τα κράτη μέλη της είναι λιγότερο δραστικές από τις βαθιές διαφορές μεταξύ των χωρών της ΕΕ σχετικά με το Ισραήλ.

Καθώς ο νότιος Λίβανος αντιμετωπίζει μια τέταρτη πιθανή ισραηλινή εισβολή και κατοχή από το 1978, η αποκλιμάκωση απαιτεί ενέργειες και μέτρα που θα πρέπει να είναι πολύ κοντά στους Ευρωπαίους και την ΕΕ, ειδικά εάν θέλουν να διατηρήσουν τη θέση τους μεταξύ των παγκόσμιων δυνάμεων.

Αλλά για να είναι αποτελεσματικοί, πρέπει να κάνουν κάτι με το οποίο έχουν παλέψει συνεχώς: να συνεργαστούν σε μια πολύπλευρη προσέγγιση που αξιοποιεί τη συλλογική τους βαρύτητα και περιλαμβάνει διπλωματία, ανθρωπιστική βοήθεια και έναν τομέα που οι Ευρωπαίοι απέφευγαν – παίρνοντας το ρίσκο να χρησιμοποιήσουν στρατιωτικά μέσα στον Λίβανο.

Εν ολίγοις, χρησιμοποιώντας τη διπλωματία και το στρατιωτικό τους βάρος στην Ενδιάμεση Δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στον Λίβανο (UNIFIL) θα μπορούσαν να συμβάλουν σημαντικά και αναγκαία στη δημιουργία των συνθηκών για μια διαδοχική αποκλιμάκωση, τουλάχιστον από την πλευρά του Λιβάνου. Η υπηρεσιακή κυβέρνηση του Λιβάνου έχει επανειλημμένα εκφράσει την προθυμία της να αποδεχθεί μια κατάπαυση του πυρός, αν και θα χρειαστεί διπλωματική και στρατιωτική υποστήριξη για να κάνει το πρόσθετο βήμα της μονομερούς κήρυξής της. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί χωρίς την ενίσχυση της UNIFIL και των Λιβανικών Ενόπλων Δυνάμεων (LAF) για να μπορέσει το κράτος να επιβάλει την κατάπαυση του πυρός από την πλευρά του.

Αν και κάθε βήμα είναι γεμάτο με σημαντικές δυσκολίες λόγω της φύσης της Χεζμπολάχ και των σχέσεών της με το Ιράν, καθώς και της αδυναμίας του λιβανικού κράτους, το πιο δύσκολο κομμάτι θα συνεχίσει να είναι η οποιουδήποτε είδους παύση ή διακοπή των εχθροπραξιών από το Ισραήλ επίσης ως αποτελεσματική πίεση των ΗΠΑ προς αυτή την κατεύθυνση.

Ωστόσο, υπάρχει ένα επιχείρημα για την ασφάλεια με το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Από τότε που η Χεζμπολάχ εξαπέλυσε τις πρώτες της επιθέσεις με ρουκέτες τον Οκτώβριο για να υποστηρίξει τη Χαμάς μετά την τρομοκρατική της επίθεση εναντίον του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, η ισραηλινή εκστρατεία βομβαρδισμών στον Λίβανο ουσιαστικά αποκεφάλισε και γονάτισε την πολιτοφυλακή που υποστηρίζεται από το Ιράν. Η εκστρατεία ήταν εξαιρετικά επιτυχημένη στη δολοφονία πολλών βασικών διοικητών που θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να αντικατασταθούν, συμπεριλαμβανομένου του Χασάν Νασράλα, ο οποίος ηγήθηκε της οργάνωσης για τριάντα δύο χρόνια. Και έχει καταφέρει να καταστρέψει μεγάλο μέρος των αποθηκών όπλων και των εξέδρων εκτόξευσης. Παρόλο που η ένοπλη ομάδα εξακολουθεί να διατηρεί στρατιωτικές δυνατότητες, μια ισραηλινή κατοχή του νότιου Λιβάνου είναι πιο πιθανό να είναι μια ευκαιρία για τη Χεζμπολάχ να ανασυνταχθεί και να καταφέρει επιτυχίες παρά μια ευκαιρία να την νικήσει και να φέρει ασφάλεια στους κατοίκους του βόρειου Ισραήλ.

Η ενίσχυση του λιβανικού κράτους, μέσω της LAF και με έναν ισχυρότερο ρόλο για την UNIFIL, είναι μια πιο βιώσιμη πορεία προς την ασφάλεια.

Διπλωματικά, τρεις ευρωπαϊκές χώρες έχουν χαρτιά να παίξουν. Η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν μια ιστορική θέση στον Λίβανο και στο συντονισμό για τον Λίβανο με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ιταλία, ως ηγετικό έθνος της UNIFIL και νυν πρόεδρος της G7, έχει επίσης διπλωματική δύναμη.

Στρατιωτικά, οι Ευρωπαίοι έχουν τα μέσα ήδη στην περιοχή. Από τις 10.058 ειρηνευτικές δυνάμεις που αποτελούν την UNIFIL, δεκατέσσερις χώρες της ΕΕ από όλο το μπλοκ παρέχουν περισσότερους από 3.600 στρατιώτες - το ένα τρίτο των στρατευμάτων - με την Ιταλία, την Ισπανία και τη Γαλλία να προηγούνται. Αυτό δίνει στους Ευρωπαίους περισσότερη στρατιωτική δύναμη στο έδαφος, στην πρώτη γραμμή ενός πολέμου, παρά στην Ουκρανία.

Η διεύρυνση του περιθωρίου ελιγμών και των μέσων της UNIFIL δεν θα απαιτούσε νέα εντολή από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, εξαλείφοντας τον κίνδυνο βέτο των ΗΠΑ. Ο στόχος θα ήταν να μετατραπεί η μέχρι τώρα διακοσμητική διεθνής δύναμη που καταγράφει απλώς παραβιάσεις από τη Χεζμπολάχ και το Ισραήλ σε μια δύναμη πραγματικά ικανή να επιβάλει τουλάχιστον μέρος της απόφασης 1701 του ΣΑΗΕ. Αυτό θα συνέδεε όχι μόνο το οικονομικό κόστος αλλά και τον στρατιωτικό και πολιτικό κίνδυνο.

Οικονομικά, οι μηχανισμοί και οι προϋπολογισμοί είναι ήδη εκεί. Αντί να χρησιμοποιήσετε τη βοήθεια του 1 δισεκατομμυρίου ευρώ η Πρόεδρος της Κομισιόν της ΕΕ Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης ανακοίνωσαν τον Μάιο ότι θα ενισχύσουν ένα χρεοκοπημένο κράτος για να προστατευθεί από τη μετανάστευση, η ΕΕ θα ήταν καλό να το χρησιμοποιήσει για την υποστήριξη της UNIFIL, της LAF και για τη μαζική ανθρωπιστική δράση. Ανάγκες που δημιουργούνται από τη συνεχιζόμενη ισραηλινή επιθετικότητα. Η Ευρωπαϊκή Διευκόλυνση Ειρήνης θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την περαιτέρω ενίσχυση των δυνατοτήτων του Λιβανικού Στρατού.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δεν είναι ο Ρόναλντ Ρίγκαν, ο οποίος κατά την εισβολή του Ισραήλ στο Λίβανο το 1982 όχι μόνο απέφυγε να χρησιμοποιήσει το βέτο της Αμερικής για να θωρακίσει το Ισραήλ στον ΟΗΕ, αλλά ανέστειλε επίσης την παράδοση μαχητικών αεροσκαφών F-16 και περιόρισε τη βοήθεια και τη στρατιωτική βοήθεια στο Ισραήλ για να αναγκάσει αποχώρηση των στρατευμάτων της από την πρωτεύουσα του Λιβάνου Βηρυτό.

Η στάση των ΗΠΑ στη σύγκρουση και ο συνδυασμός ιδεολογίας και εσωτερικών πολιτικών εκτιμήσεων θέτουν ολοένα και περισσότερο σε κίνδυνο τα ευρωπαϊκά συμφέροντα και τη σταθερότητα. Αυτό το μοτίβο φαίνεται έτοιμο να γίνει μέρος της νέας υπερατλαντικής δυναμικής, συμπεριλαμβανομένων των θεάτρων πολύ πέρα ​​από αυτή τη σύγκρουση. Η εξεύρεση μιας στρατηγικής για τον Λίβανο θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει τους Ευρωπαίους να αρχίσουν να δημιουργούν μια νέα διπλωματία για την εποχή που βρίσκεται μπροστά.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.

Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου