Διαφημιστικό σποτ πολιτικής επίθεσης ξεκινά με οικείο τρόπο, με έναν αφηγητή να επικρίνει τον Ντόναλντ Τραμπ επειδή υπόσχεται να μειώσει τους φόρους για τους "κολασμένα πλούσιους" φίλους του. "Δεν είμαι ένας τέτοιος πλούσιος", λέει ένας συνηθισμένος άνθρωπος ονόματι Μπάντι, καθώς βάζει βενζίνη στο αυτοκίνητό του. "Εγώ είμαι από εκείνους που χρειάζονται μια ανάσα. Το 1% των πλουσιότερων αυτής της χώρας δεν εξυπηρετεί παρά μόνο τον εαυτό του". Στη συνέχεια, η διαφήμιση δείχνει πλάνα μιας χαμογελαστής, ντυμένης με σμόκιν φιγούρας που προσωποποιεί τους άπληστους δισεκατομμυριούχους που ο Μπάντι λέει ότι "δεν πληρώνουν δίκαιο μερίδιο" φόρων – δεν είναι ο Τραμπ, αλλά ο Έλον Μασκ.

Η διαφήμιση δημιουργήθηκε από την Future Forward USA Action, φιλελεύθερη επιτροπή πολιτικής δράσης που δεν είναι η μόνη που επιτίθεται στον πολωτικό μεγιστάνα της τεχνολογίας και δωρητή υπέρ του Τραμπ. Ο Μασκ, ο οποίος ψήφιζε Μπαράκ Ομπάμα πριν ξεκινήσει το ταξίδι του προς τα δεξιά, έχει αναδειχθεί ως ο αγαπημένος "κακός" των Δημοκρατικών, εμφανιζόμενος σε τηλεοπτικές και διαδικτυακές διαφημίσεις από υποψηφίους και συμμαχικές τους ομάδες σε όλη τη χώρα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της υποψήφιας προέδρου των ΗΠΑ Κάμαλα Χάρις.

Πολλές από τις επιθέσεις έχουν παρόμοιο τόνο. Διαφήμιση της καμπάνιας της Χάρις αποκαλεί τον Μασκ "ακροδεξιό δισεκατομμυριούχο" που προσπαθεί να "γείρει τη ζυγαριά" υπέρ του Τραμπ. Διαδικτυακή διαφήμιση υποψήφιας για το πολιτειακό Κογκρέσο της Νέας Υόρκης βαφτίζει τον Μασκ "ακραίο MAGA δισεκατομμυριούχο" που "ξοδεύει εκατομμύρια για να μας νικήσει". Ο Γουίλ Ρόλινς, Δημοκρατικός από την Καλιφόρνια που διεκδικεί μια θέση στη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, έχει κυκλοφορήσει διαφημίσεις που προειδοποιούν ότι "ο υποστηρικτής του Τραμπ και δισεκατομμυριούχος οπαδός θεωριών συνωμοσίας Έλον Μασκ" χρηματοδοτεί τον αντίπαλό του. Πολλές από τις διαφημίσεις χρησιμοποιούν ακόμη και τα ίδια πλάνα του Μασκ με σμόκιν - τραβηγμένα κατά την εμφάνισή του στο Met Gala του 2022 στη Νέα Υόρκη - να ποζάρει σαν ένας άψογος "κακός" μιας ταινίας Τζέιμς Μποντ.

Τα στελέχη πολιτικής στρατηγικής των Δημοκρατικών λένε ότι ο πλούτος, η διασημότητα και η επιβλαβής συμπεριφορά του Μασκ τον καθιστούν πολιτικό "κακούργο", ένα προφίλ που ενισχύεται από τον ειλικρινή εναγκαλισμό του Τραμπ και τα δεκάδες εκατομμύρια δολάρια που έχει ξοδέψει το America PAC (Ομάδα Πολιτικής Δράσης), ο πολιτικός του βραχίονας, προσπαθώντας να νικήσει την Κάμαλα Χάρις και δεκάδες Δημοκρατικούς υποψηφίους για το Κογκρέσο. Ρυθμιστικά έγγραφα δείχνουν ότι ο Μασκ έχει ξοδέψει τουλάχιστον 75 εκατομμύρια δολάρια στο PAC, καθιστώντας τον έναν από τους κορυφαίους δωρητές στον τρέχοντα εκλογικό κύκλο.

Ακόμη και πριν ο Μασκ εμφανιστεί μαζί με τον Τραμπ σε συγκέντρωση την 5η Οκτωβρίου στο Μπάτλερ της Πενσυλβάνια, με ένα μαύρο καπέλο MAGA, η εξαγορά του Twitter και η ανάδειξή του ως πολεμιστή υπέρ της συντηρητικής δεξιάς κουλτούρας είχαν εξοργίσει τους Δημοκρατικούς ψηφοφόρους, που κάποτε έβλεπαν σε αυτόν έναν υπερασπιστή της καθαρής ενέργειας και ισχυρό άνδρα εταιρειών όπως η SpaceX και η Tesla. Δημοσκόπηση των Bloomberg News/Morning Consult που διεξήχθη από τις 19 έως τις 25 Σεπτεμβρίου έδειξε ότι ο Μασκ αντιμετωπίζεται θετικά μόνο από το 18% των Δημοκρατικών, ενώ το 69% έχει αρνητική άποψη. Για περισσότερους από τους μισούς Δημοκρατικούς, η άποψη είναι "έντονα" δυσμενής. Οι αυτοαποκαλούμενοι "φιλελεύθεροι Δημοκρατικοί", δηλαδή η αριστερή πτέρυγά τους, συχνά οι πιο αφοσιωμένοι εθελοντές και δωρητές, τρέφουν τα πιο έντονα αρνητικά συναισθήματα προς τον Μασκ, με ένα εκπληκτικό 79% να τον βλέπει δυσμενώς.

Επίκεντρο

Ο ίδιος ο Μασκ, ο οποίος δεν απάντησε σε αίτημα του Businessweek για σχόλιο, δεν φαίνεται να εκπλήσσεται ή να ανησυχεί για την αντιπάθεια που έχει προκαλέσει. Όπως παραδέχτηκε σε πρόσφατη συνέντευξή του στον πρώην παρουσιαστή του Fox News, Τάκερ Κάρλσον, εν μέσω κρίσεων γέλιου, "ποδοπατώ την Κάμαλα ασταμάτητα".

Η απροσδόκητη βουτιά του σε πολιτικές θέσεις MAGA, η υιοθέτηση ακροδεξιών θεωριών συνωμοσίας και η μετατροπή του Twitter (πλέον X) σε πλατφόρμα που ενισχύει τις επιθέσεις του Τραμπ στην Χάρις και άλλους Δημοκρατικούς κέρδισαν στον Μασκ ένα νέο είδος φήμης - ή μάλλον, δυσφήμησης στο πάνθεον των διαφημίσεων των Δημοκρατικών. 

Ο Τραμπ έχει ανταποδώσει εγκάρδια τον εναγκαλισμό στον Μασκ. Σε συγκεντρώσεις του, έχει επανειλημμένα τονίσει την υποστήριξή του από τον επιχειρηματία, την οποία αξιοποιεί ως μέσο συγκέντρωσης κεφαλαίων από μικροδωρητές. Πρόσφατο email της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ είχε  θέμα "Έλον! Έλον! Έλον!" και προέτρεπε τους υποστηρικτές να αγοράσουν το ίδιο σκούρο καπέλο MAGA που φορούσε ο Μασκ στην Πενσυλβάνια. Έτερο email πρόσφερε δύο καπέλα στην τιμή του ενός.

Οι Δημοκρατικοί έχουν υπάρξει πρόθυμοι να τονίσουν επίσης την ένωση των δύο. Σε συγκέντρωση στις 11 Οκτωβρίου έξω από το Ντιτρόιτ, ο Τιμ Γουολς, υποψήφιος των Δημοκρατικών για την αντιπροεδρία των ΗΠΑ, δήλωσε ότι ο Τραμπ και ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών για την αντιπροεδρία, Τζ. Ντ. Βανς, "δε δίνουν δεκάρα για τους εργάτες του Μίσιγκαν - νοιάζονται μονάχα για τους δισεκατομμυριούχους φίλους τους, όπως ο Έλον Μασκ".

Αν και ο Μασκ μόλις πρόσφατα έγινε το επίκεντρο της εθνικής πολιτικής ζωής των ΗΠΑ, ήταν από πολλές απόψεις ήδη έτοιμος να γίνει αποδιοπομπαίος τράγος για τους Δημοκρατικούς. Πολύ πριν τη στροφή του προς τον Τραμπ, βασικές κομματικές τάσεις του Δημοκρατικού Κόμματος είχαν ήδη αρνητική άποψη γι' αυτόν. Η ένθερμη αντίθεση του Μασκ στα συνδικάτα έχει προκαλέσει εδώ και καιρό την οργή της συνδικαλισμένης εργασίας. Το 2021 το Εθνικό Συμβούλιο Εργασιακών Σχέσεων (NLRB) έκρινε ότι tweet που δημοσίευσε παραβίαζε την εργατική νομοθεσία των ΗΠΑ, υπονοώντας ότι οι εργαζόμενοι της Tesla θα μπορούσαν να χάσουν δικαιώματα προαίρεσης αγοράς μετοχών εάν συνδικαλίζονταν. Ενεργώντας μετά από καταγγελία των United Auto Workers, το NLRB διέταξε τον Μασκ να διαγράψει το tweet και να επαναπροσλάβει εργαζόμενο που απολύθηκε για συνδικαλιστική δραστηριότητα.

Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, ότι τα συνδικάτα ήταν τα πρώτα που παρουσίασαν τον Μασκ αρνητικά σε πολιτικές διαφημίσεις. Πέρυσι η Διεθνής Ένωση Υπαλλήλων Υπηρεσιών, ένα από τα πιο ισχυρά συνδικάτα της χώρας, άρχισε να προβάλλει διαφημίσεις επικρίνοντας τον Μασκ ότι σταμάτησε τις παραδόσεις οχημάτων Tesla στη Σουηδία και ότι αρνήθηκε να συνάψει συλλογική σύμβαση εργασίας. Οι διαφημίσεις περιείχαν το εμβληματικό πλάνο του Μασκ στο Met Gala. Τις τελευταίες εβδομάδες, το super PAC Teamsters Against Trump έχει επίσης προβάλει διαφημίσεις που υπογραμμίζουν την περιφρόνηση του Μασκ για τα συνδικάτα.

Στροφή

Μέχρι αρκετά πρόσφατα, ωστόσο, ο Μασκ απολάμβανε γενικά εκτίμησης από άλλες τάσεις των Δημοκρατικών. Το γεγονός ότι κατέστησε την Tesla την πολυτιμότερη αυτοκινητοβιομηχανία στον κόσμο και η διάδοση των ηλεκτρικών οχημάτων τον είχε καταστήσει ήρωα για τους περιβαλλοντιστές. Το 2017, λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, ο Μασκ, μετανάστης και ο ίδιος από τη Νότια Αφρική, συμμετείχε στην αντίδραση στη σκληρή καταστολή της μετανάστευσης από τον Ρεπουμπλικανό πολιτικό, επικρίνοντας δημόσια εκτελεστικό διάταγμα που απαγόρευε τη μετανάστευση στις ΗΠΑ από επτά μουσουλμανικές χώρες. "Πολλοί άνθρωποι που επηρεάζονται αρνητικά από αυτή την πολιτική είναι ισχυροί υποστηρικτές των ΗΠΑ", είχε γράψει ο Μασκ στο Twitter. "Δεν αξίζουν απόρριψης". Η LGBTQ κοινότητα αναγνώριζε τη δέσμευσή του στην ισότητα, καθώς η Tesla κέρδιζε σταθερά μια αψεγάδιαστη βαθμολογία 100 στον Δείκτη Εταιρικής Ισότητας της Εκστρατείας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που βαθμολογεί τους χώρους εργασίας για τη συμπερίληψη λεσβιών, ομοφυλόφιλων, αμφιφυλόφιλων, τρανς και queer. "Οι άνθρωποι πρέπει να είναι ελεύθεροι να ζουν τη ζωή τους όπως τους οδηγεί η καρδιά τους", έγραφε ο Μασκ το 2018 στο Twitter, διαφημίζοντας την αστρονομικά υψηλή βαθμολογία της Tesla με ένα ουράνιο τόξο.

Ακριβώς αυτή η στροφή 180 μοιρών του Μασκ σε πολλά από αυτά τα βασικά για τους Δημοκρατικούς ζητήματα είναι που του έχει "κερδίσει" τη σημερινή ειδική έχθρα. Τον τελευταίο καιρό ενισχύει την εμπρηστική ρητορική του Τραμπ για την παράνομη μετανάστευση, τροφοδοτεί μια αβάσιμη θεωρία συνωμοσίας για μετανάστες από την Αϊτή που τρώνε κατοικίδια και εξόργισε τις LGBTQ ομάδες δηλώνοντας σε μια συνέντευξη ότι η αποξενωμένη τρανς κόρη του "πέθανε" από τον "woke ιό". Φέτος, η βαθμολογία της Tesla στον δείκτη ισότητας HRC έπεσε στο 55. Το ότι ο Μασκ είναι τόσο διαπρύσιος στις απόψεις του και έχει τη δική του πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης για να τις μεταδίδει, απλώς ενισχύει την ανάδειξη του ως στόχου της εχθρότητας των Δημοκρατικών.

Το America PAC έχει επίσης βάλει στο στόχαστρο βασικές εκλογικές περιφέρειες για τη Βουλή των Αντιπροσώπων, γεγονός που έχει ωθήσει τον ίδιο τον Μασκ σε εκστρατείες για το Κογκρέσο σε όλη τη χώρα. Τα χρήματά του χρηματοδοτούν τους Ρεπουμπλικανούς, ωστόσο το πολωτικό πολιτικό προφίλ του Μασκ βοηθά επίσης τους Δημοκρατικούς να γεμίζουν τα ταμεία τους, καθώς οι υποψήφιοι καλούν τους υποστηρικτές τους με εκκλήσεις συγκέντρωσης κεφαλαίων που υπογραμμίζουν την εμπλοκή του στον προεκλογικό αγώνα. Ρυθμιστικά έγγραφα δείχνουν ότι το PAC του Μασκ έχει ξοδέψει σχεδόν 1 εκατομμύριο δολάρια στοχεύοντας τον Μόντερ Τζόουνς,  Δημοκρατικό που αμφισβητεί τον βουλευτή των Ρεπουμπλικανών Μάικ Λόλερ στη 17η Περιφέρεια της Νέας Υόρκης. Η εκστρατεία του Τζόουνς έκανε ό,τι μπορούσε για να διαδώσει την εμπλοκή του Μασκ στην καμπάνια εναντίον του.

Αλεξιπτωτιστής

Πολλές από τις διαφημίσεις του Δημοκρατικού Κόμματος που προβάλλουν τον Μασκ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του Τζόουνς, κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο. Ίσως δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι πολιτικοί αναλυτές λένε πως οι άνθρωποι που περνούν περισσότερο χρόνο στο Διαδίκτυο τείνουν να γνωρίζουν περισσότερο τις πολιτικές προσπάθειες του Μασκ και να τις αποδοκιμάζουν. Η έντονα διαδικτυακή περσόνα του Μασκ βοήθησε να επιταχυνθεί η ανάδειξή του ως "μοχθηρής φιγούρας" από πλευράς Δημοκρατικών στην τρέχουσα προεκλογική περίοδο. Στο παρελθόν, οι Δημοκρατικοί προτιμούσαν να δαιμονοποιούν σχετικά απόμακρους από τη δημοσιότητα δισεκατομμυριούχους του κλάδου ορυκτών καυσίμων, όπως ο Τσαρλς και ο Ντέιβιντ Κοχ ή φλεγματικούς πρεσβυτέρους όπως ο ηγέτης της ρεπουμπλικανικής μειοψηφίας της Γερουσίας Μιτς ΜακΚόνελ. Κανένας όμως από αυτούς δεν έχει πια τη δύναμη που είχε κάποτε να πυροδοτεί αρνητικά τα αισθήματα των Δημοκρατικών. Ο Ντ. Κοχ πέθανε το 2019 και ο ΜακΚόνελ, 82 ετών, θα παραιτηθεί από την ηγετική του θέση τον Νοέμβριο. Ο Μασκ, από την άλλη, είναι απόλυτα κατάλληλος για να κυριαρχεί στην τρέχουσα εποχή της διαδικτυακής πολιτικής.

Η προφανής επιθυμία του να βρίσκεται στο επίκεντρο της εθνικής προσοχής και κεντρική φιγούρα στις εκλογές του 2024 έχει κάνει τον Μασκ, τον πλουσιότερο άνθρωπο στον κόσμο, ακαταμάχητο στόχο για την πολιτική αντιπολίτευση. "Το μάρκετινγκ μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, η διαφήμιση συγκέντρωσης κεφαλαίων και τα οργανικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιθυμούν να επικεντρώνονται σε δύο πράγματα: πανίσχυρες, άθλιες φιγούρες στα δεξιά ΜΜΕ και δισεκατομμυριούχους με σκοτεινά χρήματα", λέει ο Kyle Tharp, ο οποίος συντάσσει το ενημερωτικό δελτίο FWIW για την ψηφιακή πολιτική. "Ο Έλον έχει τσεκαρισμένα και τα δύο αυτά κουτάκια".

Με τον Μασκ να αναλαμβάνει έναν τόσο εξέχοντα ρόλο για λογαριασμό της εκστρατείας του Τραμπ, άρχισε επίσης να εμφανίζεται στα διαφημιστικά σποτ των Ρεπουμπλικανών - αλλά με θετικό τρόπο. Είναι δύσκολο κάποιος που είναι εξοικειωμένος με την αγάπη του για τα φώτα της δημοσιότητας να εκπλαγεί αν ανακαλύψει ότι το super PAC του Μασκ έχει αρχίσει να προβάλλει πολιτικές διαφημίσεις με πρωταγωνιστή τον ...ίδιο.

Ένα τέτοιο σποτ παρουσιάζει τον ίδιο (όχι όμως τον Τραμπ) στη συγκέντρωση της 5ης Οκτωβρίου στην Πενσυλβάνια να ξεσηκώνει το πλήθος: "Πολεμήστε. Ψηφίστε. Πολεμήστε. Ψηφίστε". Είναι το πιο πρόσφατο παράδειγμα του πώς η προσγείωση του Μασκ με αλεξίπτωτο στην πολιτική σκηνή των ΗΠΑ έχει πυροδοτήσει ένα κύμα πολιτικών διαφημίσεων με επίκεντρο τον ίδιο, που φαίνεται βέβαιο ότι θα πλημμυρίζουν τα ερτζιανά μέχρι την ημέρα των εκλογών. Κανείς πια δεν εκπλήσσεται.

Απόδοση - Επιμέλεια: Γιώργος Δ. Παυλόπουλος