Ρουκέτες πέφτουν βροχή στο Ισραήλ. Η Γάζα βομβαρδίζεται. Ο θυμός ξεσπά στους δρόμους της Μέσης Ανατολής και δημιουργεί αφόρητη πίεση στις αραβικές πρωτεύουσες του Κόλπου.

Η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ της 7ης Οκτωβρίου –η οποία κόστισε τη ζωή σε περισσότερους από 1.300 Ισραηλινούς, με περίπου 200 άλλους να έχουν απαχθεί ως όμηροι– έχει ήδη φέρει τα πάνω-κάτω στην περιοχή. Το Ισραήλ απαντά σφυροκοπώντας την εξαθλιωμένη Λωρίδα της Γάζας, σκοτώνοντας χιλιάδες Παλαιστίνιους, ενώ η Χεζμπολάχ επιτίθεται από τον Λίβανο. H πολλά υποσχόμενη διπλωματική προσέγγιση Ισραήλ-Σαουδικής Αραβίας έχει παγώσει εντελώς. Εκείνο που υποτίθεται ότι θα ήταν μια "νέα" Μέση Ανατολή –που θα έθετε τέλος στις παλιές εχθρότητες– μοιάζει τώρα με κάτι άλλο, φρικτά οικείο. Και τα πράγματα μπορούν να γίνουν μόνο –πολύ– χειρότερα.

"Αυτή είναι μόνον η αρχή", είπε ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου στις 13 Οκτωβρίου, καθώς 300.000 Ισραηλινοί στρατιώτες κινητοποιούνταν προετοιμάζοντας μια χερσαία επίθεση στη Λωρίδα της Γάζας. "Οι εχθροί μας μόλις άρχισαν να πληρώνουν το τίμημα". Την εβδομάδα που ακολούθησε το αιματηρότερο 24ωρο στην ιστορία του, το Ισραήλ σχημάτισε μια σπάνια κυβέρνηση έκτακτης ανάγκης και ξεκίνησε ολοκληρωτικό πόλεμο κατά της Χαμάς, ισλαμιστική οργάνωση που χαρακτηρίζεται επισήμως τρομοκρατική από ΗΠΑ-Ευρωπαϊκή Ένωση και που ποτέ δεν αναγνώρισε –ούτε θα αναγνωρίσει– δικαίωμα ύπαρξης στο εβραϊκό κράτος. Οι πρόσφατες φρικαλεότητες, πέραν της χρόνιας παραμέλησης του παλαιστινιακού, πηγάζουν από μια διαρκή κουλτούρα βίας και θανάτου, εξαιρετικά δύσκολης στο να τιθασευτεί.

Το ερώτημα "μπορεί να υπάρξει ποτέ ειρήνη Ισραηλινών-Παλαιστινίων;" κυριαρχεί και πάλι στη γεωπολιτική της Μέσης Ανατολής. Η διαχείριση των μακροχρόνιων εντάσεων με τους Παλαιστίνιους είχε γίνει "προαπαιτούμενο" για την εξομάλυνση σχέσεων με τους Σαουδάραβες, δήλωνε ο Νετανιάχου τον Αύγουστο. Η ιδέα ότι εκατομμύρια Παλαιστίνιοι χωρίς κράτος θα μπορούσαν απλώς να μπουν κάτω από το χαλί μοιάζει τώρα πιο αλαζονική από ποτέ.

Η σοκαριστική εισβολή της Χαμάς στο Ισραήλ ήρθε ως υπενθύμιση ότι τέτοια βαθιά ριζωμένα ζητήματα δεν εξαφανίζονται ποτέ. Για τις ΗΠΑ, που από καιρό επιθυμούν να απεμπλακούν από συγκρούσεις μετά από χρόνια πολέμου σε Αφγανιστάν-Ιράκ, είναι ακόμη ένα τέλμα εξωτερικής πολιτικής ενόψει εκλογών. Άλλες γεωπολιτικές αντιπαραθέσεις (Ουκρανία, Συρία και αλλού) έχουν αφήσει εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς, χώρες σε ερείπια και τη διπλωματία ακινητοποιημένη ή αγνοημένη. Με το Ισραήλ ξανά στο πεδίο της μάχης, οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές – ήδη είναι.

Όρια

Μία από τις χειρότερες επιθέσεις στο Ισραήλ ήταν στο κιμπούτς Be'eri, κολεκτίβα κοντά στη Λωρίδα της Γάζας. Η Vivian Silver, αγωνίστρια υπέρ της ειρήνης με τους Παλαιστίνιους, πιάστηκε όμηρος στο σπίτι της. Ο γιος της, Yonatan Ziegen, δεν γνωρίζει αν είναι ακόμα ζωντανή, αναφέρει ωστόσο ότι δεν θα ήθελε να καταστραφεί η Γάζα ως εκδίκηση. "Θα ήταν θλιμμένη, γιατί δεν μπορείς να θεραπεύσεις σκοτωμένα μωρά με περισσότερα νεκρά μωρά. Χρειαζόμαστε ειρήνη. Γι’ αυτήν εργαζόταν όλη της τη ζωή".

Τα όρια, ωστόσο, έχουν αρχίσει να θολώνουν. "Ένα ολόκληρο έθνος είναι υπεύθυνο", είπε ο πρόεδρος του Ισραήλ Ισαάκ Χέρτσογκ στις 13 Οκτωβρίου, αναφερόμενος στους Παλαιστίνιους στη Γάζα, μικροσκοπικό παράκτιο θύλακα υπό την κυριαρχία της Χαμάς από το 2007. "Θα μπορούσαν να είχαν πολεμήσει εναντίον αυτού του μοχθηρού καθεστώτος που κατέλαβε τη Γάζα με πραξικόπημα". Λίγες ώρες νωρίτερα, το Ισραήλ είχε δώσει σαφή προειδοποίηση στους 1,1 εκατομμύριο κατοίκους της βόρειας Γάζας να απομακρυνθούν προς νότο. Τα Ηνωμένα Έθνη προειδοποίησαν για ανθρωπιστική καταστροφή.

Προς υποστήριξη του Ισραήλ, οι ΗΠΑ έστειλαν δύο αεροπλανοφόρα στη Μεσόγειο και τον υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν να διασχίζει ακατάπαυστα τη Μέση Ανατολή. Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν βρέθηκε στις 18 Οκτωβρίου στο Ισραήλ για να μετριάσει την απάντηση του τελευταίου και να προσπαθήσει να αποτρέψει μια ευρύτερη σύγκρουση. Ο Μπλίνκεν τηλεφώνησε ακόμη και στον Κινέζο ομόλογό του, Γουάνγκ Γι, για να παροτρύνει το Πεκίνο να χρησιμοποιήσει την επιρροή του ώστε να αποτρέψει την κλιμάκωση της κρίσης, κίνηση που θεωρείται προσπάθεια περιορισμού του Ιράν. Το Ισραήλ έχει το δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό του και να διασφαλίσει ότι αυτό δεν θα ξανασυμβεί ποτέ, είπε ο Μπλίνκεν, δίπλα στον Νετανιάχου, στις 12 Οκτωβρίου. "Το πώς θα το κάνει όμως έχει σημασία".

Στροφή

Σε Ιράν, Ιράκ, Ιορδανία και Λίβανο, δεκάδες χιλιάδες έχουν βγει στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για την απάντηση του Ισραήλ, με μικρότερες διαδηλώσεις σε Μαρόκο, Ομάν, Κατάρ, Τουρκία και Υεμένη. Το Ιράν έχει προειδοποιήσει για νέο μέτωπο εάν συνεχιστεί ο αποκλεισμός της Γάζας – κλιμάκωση που θα μπορούσε εύκολα να παρασύρει την περιοχή σε μια σύγκρουση καταστροφικών διαστάσεων, συμπεριλαμβάνοντας τις τοπικές στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ και θέτοντας σε κίνδυνο μερικές από τις σημαντικότερες ναυτιλιακές διαδρομές στον κόσμο.

Οι συνθήκες έχουν γίνει ιδιαίτερα δύσκολες για τη Σαουδική Αραβία, όπου ο πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν προσπαθεί να εκσυγχρονίσει το  αρτηριοσκληρωτικό του βασίλειο, ενώ ταυτόχρονα καταπιέζει τους διαφωνούντες. Δεν θέλει τα σχέδιά του πολλών τρισεκατομμυρίων δολαρίων να εκτροχιαστούν από έναν περιφερειακό πόλεμο. Επιδιώκοντας ωστόσο δεσμούς με το Ισραήλ, φαινόταν να παραμερίζει τους Παλαιστίνιους. Εξ ου και η στροφή της Σαουδικής Αραβίας, που κατηγορεί πια το Ισραήλ για "την εκρηκτική κατάσταση".

"Το βέβαιο είναι ότι γινόμαστε μάρτυρες μιας κατάστασης παρόμοιας με εκείνη μετά την 11η Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ", έγραψε ο Σαουδάραβας δημοσιογράφος Tariq Al-Homayed. "Αυτή τη φορά, είναι στο Ισραήλ, όπου ο στρατηγικός κανόνας είναι η τρέλα και όπου δεν υπάρχει θέση για τη φωνή της λογικής", συνέχισε, προειδοποιώντας να μην "αλλάξουμε τους χάρτες και να μην επιστρέψουμε στο σημείο μηδέν". Το δυσοίωνο συμπέρασμα φαντάζει σχεδόν αναπόφευκτο.

Απόδοση - Επιμέλεια: Γιώργος Δ. Παυλόπουλος