Απόδοση Αναστασία Κυριανίδη - Νικολαΐδη

Γιατί η αμερικανική κυβέρνηση δεν παρενέβη το 2008 για να σώσει τη Lehman Brothers, όπως έκανε με τον ασφαλιστικό όμιλο AIG; Πόσο οχυρωμένη είναι σήμερα η παγκόσμια οικονομία απέναντι σε ενδεχόμενη νέα κρίση; Ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Tim Geithner, πρόσωπο-κλειδί την περίοδο κλιμάκωσης της χρηματοπιστωτικής κρίσης που άλλαξε τη μορφή της σύγχρονης οικονομίας, επιχειρεί να δώσει απαντήσεις.

- Εάν υπήρχαν ισχυρότεροι μηχανισμοί έκτακτης ανάγκης, θα είχατε σώσει τη Lehman Brothers;

Ας το σκεφτούμε με τον εξής τρόπο: Ποια είναι η ιδανική λύση; Ο κόσμος είναι γεμάτος αβεβαιότητα. Δεν μπορείς να είσαι σίγουρος ποιος είναι φερέγγυος. Το βέβαιο είναι πως δεν θες να παρεμβαίνεις και να προστατεύεις τους πάντες. Θα πρέπει να διαλογίζεσαι στην προσπάθεια να διαχωρίσεις ποιος είναι αρκετά ισχυρός για να επιβιώσει και ποιος είναι τόσο σημαντικός για τη λειτουργία της οικονομίας που θα ήταν καταστροφικό να επιτρέψεις να καταρρεύσει. Πρέπει να σχεδιάσεις έναν κύκλο, μια αντιπυρική ζώνη γύρω τους και να διασφαλίσεις ότι μπορείς να την προστατέψεις. Αλλά θα υπάρχουν και κάποιοι που θα μείνουν εκτός αυτής της ζώνης. Και αυτό είναι απαραίτητο, ίσως ακόμη και επιθυμητό, όσο οδυνηρό κι αν ακούγεται.

- Παρ’ολ’αυτά, σπεύσατε να διασώσετε την AIG.

Πράγματι. Στην περίπτωση της AIG, υπήρχε μια σειρά από δραστηριότητες σε όλο τον κόσμο που παρήγαν και που πιθανότατα θα συνέχιζαν να παράγουν στο άμεσο μέλλον, οπότε τα έσοδα ήταν πάρα πολλά και μπορούσαμε να δανείζουμε νόμιμα έναντι αυτών. Εκείνη τη στιγμή κρίναμε –εφόσον ο κόσμος ήταν τόσο εύθραυστος– πως, όπου είχαμε την εξουσία να δράσουμε, θα κάναμε λάθος εάν μέναμε στο περιθώριο. Η επιταγή δεν άλλαξε το πεδίο της δικαιοδοσίας μας. Σκεφτήκαμε ότι σε αυτή την περίπτωση μπορούσαμε να τη χρησιμοποιήσουμε και ότι έπρεπε να το κάνουμε.

- Και κληθήκατε να καταθέσετε ως μάρτυρας στην υπόθεση που άνοιξε ο πρώην CEO της AIG Hank Greenberg για τους όρους της διάσωσης.

Αν τότε μου έλεγε κάποιος ότι έξι χρόνια μετά την κρίση, θα βρισκόμουν σε μια δικαστική αίθουσα να ανακρίνομαι, όχι για μία, αλλά για δύο υποθέσεις στις οποίες χρειάστηκε να ληφθούν σκληρές αποφάσεις για οργανισμούς που βρίσκονταν στο επίκεντρο της κρίσης, θα το θεωρούσα απίθανο. Εννοώ, δηλαδή, πως δεν μπορώ να δεχτώ εύκολα πως ήμασταν υπερβολικά σκληροί μαζί τους. Ένα σπουδαίο πράγμα στη χώρα μας είναι ότι όταν οι κυβερνήσεις προχωρούν σε ενέργειες όπως αυτή, μπορείς να ελέγξεις τα οφέλη και τη νομιμότητά τους δια της δικαστικής οδού.

- Είμαστε πιο προετοιμασμένοι σήμερα για νέα, ενδεχόμενη κρίση από ό,τι ήμασταν για την τελευταία;

Είμαστε σε καλύτερη θέση από πολλές απόψεις, αλλά σε χειρότερη από μερικές άλλες. Είμαστε καλύτεροι με την έννοια ότι το χρηματοπιστωτικό σύστημα που υπάρχει σήμερα, μετά από αυτές τις μεταρρυθμίσεις, μετά την κρίση, είναι ένα πολύ πιο σταθερό σύστημα. Γίνεται μια πολύ πιο συντηρητική διαχείριση του συστήματος. Κάναμε το πιο σημαντικό πράγμα που μπορούσε να γίνει: αναγκάσαμε τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς να λειτουργούν με μικρότερο ρίσκο. Είμαστε ωστόσο σε χειρότερη θέση ως προς το ότι το Κογκρέσο απέσυρε κάποιους από τους μηχανισμούς έκτακτης ανάγκης που εν μέσω κρίσης έπαιξαν κρίσιμο ρόλο στο να αποτραπεί η δεύτερη Μεγάλη Ύφεση. Σε μία οικονομική κρίση, τα μέτρα που πρέπει να λάβεις για να προστατεύσεις τον κόσμο από τη μαζική ανεργία είναι βαθύτατα αντιδημοφιλή. Μοιάζουν σαν να βοηθάς τον εμπρηστή. Αλλά αν το παρακάνεις, σαν να πήγαινες να εξαφανίσεις τους πυροσβεστικούς σταθμούς, κάνεις τον κόσμο πιο ευάλωτο.

- Δεν ακούμε πλέον πολύ για τα ελλείμματα και το χρέος των ΗΠΑ. Πώς εξηγείται αυτό;

Τα βραχυπρόθεσμα ελλείμματα συρρικνώθηκαν από το 10% του ΑΕΠ σε περίπου 3% μέσα σε πέντε χρόνια. Ίσως ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι οι αλλαγές στο τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι χρησιμοποιούν και παρέχουν τις υπηρεσίες υγείας επιβράδυναν δραματικά την αύξηση του κόστους. Αλλά εμείς αποτυπώσαμε τις βελτιώσεις αυτές στο βραχυπρόθεσμο έλλειμμα με το τίμημα των αρκετά επιζήμιων περικοπών σε βασικές δημόσιες επενδύσεις, το οποίο και έπρεπε να καταλάβουμε πώς θα επιδιορθώσουμε.
 
- Τι είναι αυτό που σας απασχολεί περισσότερο σήμερα;

Ζούμε σε έναν ακατάστατο, σκοτεινό, θλιβερό κόσμο. Υπάρχουν πολλά εκεί έξω που θα μπορούσαν να βλάψουν τα συμφέροντά μας. Αλλά αυτό που πραγματικά με ανησυχεί είναι οι προκλήσεις των πολιτικών, οι οποίες στέκονται εμπόδιο στον δρόμο της διακυβέρνησης. Η μόνη απειλή για εμάς που έχει πραγματικά σημασία με την πάροδο του χρόνου –και που θα έπρεπε να τρομάζει τους πάντες– είναι η ικανότητα του πολιτικού μας συστήματος να βρίσκει τη θέληση να παρεμβαίνει.

- Μου είχατε πει κάποτε ότι δεν θα γράφατε βιβλίο. Τι σας οδήγησε στο «Stress Test»;
 

Ήθελα να δώσω στον κόσμο την ευκαιρία να έρθει στη θέση μας και να δει μέσα από τα δικά μας μάτια το φοβερό χάος των επιλογών. Μπορεί να μην τους πείσει ότι ήμασταν τέλειοι και κάναμε τα πάντα σωστά. Μπορεί οι ίδιοι να έκαναν διαφορετικές επιλογές. Αλλά θα αποκτήσουν μια καλύτερη βάση για τον τρόπο που βλέπουν αυτά τα πράγματα.

* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 29ης Μαΐου