H Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) μειώνει τα επιτόκια στο 0,25% και ανακοινώνει αντισυμβατικά μέτρα για την αναζωπύρωση της οικονομίας. 

Του  

Μπορείτε να την χαρακτηρίσετε η εκστρατεία «σοκ και δέους» του Ben Bernanke. Στις 16 Δεκεμβρίου, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) ανακοίνωσε πως θα επιτεθεί στην ύφεση με ισχυρότερο οπλοστάσιο, με ένα εκ των όπλων της να είναι η μείωση των επιτοκίων των ομοσπονδιακών κεφαλαίων στο ιστορικό χαμηλό του 0,25%. Η Κεντρική Τράπεζα υπολογίζει πως αυτή η επίδειξη ισχύος θα κατατροπώσει την ύφεση και θα οδηγήσει ξανά τους Αμερικανούς στο δρόμο των χορηγήσεων, της κατανάλωσης και της εργασίας.

Το αναρριχήθηκε μετά την ανακοίνωση, με το βιομηχανικό δείκτη Dow Jones να κλείνει με άνοδο 359,61 μονάδων, ήτοι 4% υψηλότερα στις 8.924 μονάδες. Οι μετοχές κινούνταν από την αρχή της ημέρας σε υψηλότερα επίπεδα εν αναμονή των δραστικών μέτρων της Fed. Οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις των οικονομολόγων έκαναν λόγο για μείωση κατά 50 μονάδες βάσης.

Τα δεκαετή ομόλογα αμερικανικού δημοσίου σημείωσαν άνοδο, καθώς υπήρχαν οι προσδοκίες πως η Fed θα αγόραζε περισσότερα. Η απόδοση τους, που υποχωρεί όταν οι τιμές ανεβαίνουν, διολίσθησε στο νέο ιστορικό χαμηλό του 2,3% από 2,5% στις 15 Δεκεμβρίου. 

Κανένας διαφωνούντας

«Ό,τι χρειαστεί, αυτό κάνουμε εμείς» έγραφε σε έκθεση της Wachovia (), ο επικεφαλής οικονομολόγος του οίκου, John Silvia, παραφράζοντας την έκφραση της νομισματικής επιτροπής της Fed (FOMC). Ο Silvia ανέφερε πως η επιτροπή «πήγε σε μέρη που καμία άλλη FOMC δεν έχει τολμήσει». 

Συνήθως, η Fed καθορίζει ένα συγκεκριμένο επιτόκιο σαν στόχο για τα ομοσπονδιακά κεφάλαια, που μέχρι χθες ήταν το 1%, προτού το μειώσει στο 0,25%. Δηλαδή, οποιοδήποτε επιτόκιο έως και το 0,25% είναι αποδεκτό. Αυτό και μόνο αποτελεί ιστορική αλλαγή. 

Ενδεικτικό του μεγέθους και της σοβαρότητας της είναι πως κανένα από τα μέλη της επιτροπής δεν προέβαλλε αντίρρηση στις αποφάσεις της FOMC. Ακόμα και οι πλέον αντιδραστικοί, λόγω των αυξημένων ανησυχιών τους για τον πληθωρισμό, όπως ο πρόεδρος της Fed της Φιλαδέλφεια, Charles Plosser και ο πρόεδρος της Fed του Ντάλλας, Richard Fisher υπερψήφισαν των προτάσεων. 

Στέλνοντας ένα μήνυμα στις αγορές

Η γλώσσα που χρησιμοποίησε η Fed στο κείμενο που είθισται να συνοδεύει και να εξηγεί την απόφαση της ήταν ασυνήθιστα ισχυρή. Η Κεντρική Τράπεζα δεν άφησε να εννοηθεί πως η ύφεση και ο είναι εξίσου σοβαρά θέματα, καθώς ξεκαθάρισε πως κατεξοχήν δημόσιος κίνδυνος είναι η επιβράδυνση της οικονομίας. 

Συγκεκριμένα, η ανακοίνωση της Fed ανέφερε, μεταξύ άλλων, πως "οι συνθήκες στην αγορά εργασίας έχουν επιδεινωθεί και τα διαθέσιμα στοιχεία υποδηλώνουν πως η καταναλωτική δαπάνη, οι επιχειρηματικές επενδύσεις και η βιομηχανική παραγωγή έχει υποχωρήσει. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές παραμένουν αρκετά τεταμένες και οι συνθήκες στις παραμένουν στενές. Συνολικά, «το outlook για την οικονομική δραστηριότητα έχει εξασθενήσει περαιτέρω». Όσο για τον πληθωρισμό, η Fed ανέφερε πως οι «πληθωριστικές πιέσεις έχουν εκμηδενισθεί σημαντικά» και θα «πρέπει να μετριασθούν στη διάρκεια των ερχόμενων τριμήνων».

Στην προσπάθεια της η Fed να εντυπωσιάσει τις αγορές με την στάση της, η νομισματική αρχή κατέστη σαφές πως δεν θα χαλαρώσει την πολιτική της απέναντι στο εύκολο χρήμα, έως ότου να είναι σίγουροι πως έχουν επιτευχθεί οι στόχοι της εταιρείας. Στην ανακοίνωση της, η Fed ανέφερε πως «αναμένει οι ασθενείς οικονομικές συνθήκες να επιτρέπουν την παραμονή των επιτοκίων σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα για ορισμένο χρονικό διάστημα».  

Με το βλέμμα στα πάγια

Με δεδομένη πλέον την έλλειψη χώρου για περαιτέρω μείωση των επιτοκίων, η Fed στρέφεται ολοένα και περισσότερο προς την αγορά χρεογράφων σε μία απόπειρα να μειώσει το χρέος της για να οδηγήσει χαμηλότερα το επίπεδο των επιτοκίων. Στοχεύει σε ομόλογα αμερικανικού δημοσίου, ομολογίες της Fannie Mae () και της Freddie Mac () και χρεόγραφα προερχόμενα από την τιτλοποίηση χαρτοφυλακίων ενυπόθηκων δανείων (MBS). Τους τελευταίους μήνες, τα πάγια της Fed έχουν εκτιναχθεί στα 2,2 τρισ. δολάρια από 800 δισ. δολάρια. 

Στο πλαίσιο τηλεδιάσκεψης με δημοσιογράφους μετά την ανακοίνωση της απόφασης της Fed στις 21:15 ώρα Ελλάδος, υψηλόβαθμος αξιωματούχος δήλωσε πως η Fed προσπάθησε να διαχωρίσει τις προσπάθειες της Fed με την πολιτική της Τράπεζας της Ιαπωνίας (BoJ) για τη στήριξη της στη διάρκεια της «μακράς δεκαετίας του 1990». Ο Αμερικανός αξιωματούχος ανέφερε πως η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας επικεντρωνόταν στην πλευρά του παθητικού του ισολογισμού της, δίνοντας βάση στη νομισματική επέκταση και στα αποθεματικά της τράπεζας, στην προσπάθεια της να διοχετεύσει στο τραπεζικό σύστημα τα αναγκαία κεφάλαια για την αναζωπύρωση των χορηγήσεων. 

Εν αντιθέσει, η Fed έχει στραμμένη την προσοχή της στα στοιχεία του ενεργητικού του ισολογισμού της, αγοράζοντας πάγια όπως ομόλογα και MBS, με στόχο τη βελτίωση της υγείας στο και κυρίως της στεγαστικής αγοράς. Την ίδια ημέρα που η Fed έκανε την κίνηση της, το υπουργείο Εμπορίας των ΗΠΑ ανακοίνωσε πως οι ενάρξεις ανέγερσης κατοικιών υποχώρησαν 19% το Νοέμβριο, πτώση που είναι η μεγαλύτερη από το Μάρτιο του 1984. 

Νέο πρόγραμμα στα "σκαριά"

Τα όρια διάκρισης μεταξύ της ιαπωνικής και της αμερικανικής νομισματικής αρχής είναι λεπτά διότι –όπως γνωρίζει και κάθε φοιτητικής λογιστικής- το παθητικό είναι ο καθρέπτης των στοιχείων του ενεργητικού. Ωστόσο, υπό την καθοδήγηση του Bernanke, η Fed ευελπιστεί πως θα πετύχει το στόχο της για αναζωπύρωση των χορηγήσεων.

Η Fed δεν επιτρέπεται να συνάψει δάνεια ή να δεχθεί εγγυήσεις που ενδέχεται να την εκθέσουν σε σημαντικές απώλειες. Σε αυτό το σημείο έρχεται το υπουργείο Οικονομίας ως συνεργάτης. Από τις αρχές του επόμενου έτους, η Fed θα δανείσει έως και 200 δισ. δολάρια για να «διευκολύνει την πιστωτική επέκταση των νοικοκυριών και των μικρών επιχειρήσεων». Σε περίπτωση απωλειών, το υπουργείο θα απορροφήσει τα πρώτα 20 δισ. δολάρια. 

Ο είναι συντάκτης Οικονομίας για το BusinessWeek.