Από τον Κώστα Ράπτη

raptis@kefalaio.gr

Προπαντός, όχι "ατυχήματα"! Αυτό είναι το μήνυμα που κυριαρχεί στις κυριότερες δυτικές πρωτεύουσες καθώς πλησιάζει η κρίσιμη ημέρα της 23ης Ιουνίου, κατά την οποία οι Βρετανοί πολίτες θα προσέλθουν στις κάλπες για το δημοψήφισμα που θα κρίνει την παραμονή ή μη της χώρας τους στην Ε.Ε.

Όσο και αν η συναίνεση που επιτεύχθηκε μεταξύ των πιστωτών της Ελλάδας κατά την Εαρινή Σύνοδο του ΔΝΤ στην Ουάσινγκτον δεν ήταν παρά μερική και υπό αίρεση, καθοριστική παράμετρος παραμένει η προειδοποίηση του Ταμείου ότι ένα Brexit θα ισοδυναμούσε με "global chock": συνεπώς, κάθε άλλη εκκρεμότητα, συμπεριλαμβανομένου του ελληνικού προγράμματος, θα πρέπει να πρέπει να υποταχθεί στον μείζονα στόχο της αποτροπής ενός τέτοιου ενδεχομένου.

"Το ελληνικό ρίσκο επικρέμαται"

Η επιμονή όλων των ενδιαφερομένων στην ανάγκη ολοκλήρωσης της αξιολόγησης περί το Πάσχα βρήκε, έτσι, την ερμηνεία της – η οποία, πάντως, δεν είχε και πολλή σχέση με τον σεβασμό του θρησκευτικού εορτολογίου. Απλούστατα, οι τελευταίες έξι εβδομάδες πριν από τη διεξαγωγή του βρετανικού δημοψηφίσματος, περίοδος κατά την οποία θα κορυφωθεί η καμπάνια των στρατοπέδων υπέρ και κατά της παραμονής στην Ε.Ε., είναι ένα χρονικό διάστημα το οποίο θα πρέπει να μείνει "καθαρό" από εξελίξεις που θα εμπνέουν σκεπτικισμό ή αβεβαιότητα για τις προοπτικές του ευρωπαϊκού εγχειρήματος.

Το διατύπωσε αυτό ανοιχτά ο γνωστός αρθρογράφος της "Wall Street Journal" Σάιμον Ντίξον σε κείμενό του υπό τον τίτλο "Το ελληνικό ρίσκο επικρέμαται πάνω από την βρετανική ψηφοφορία περί Ε.Ε.".

Επίσκεψη - παρέμβαση του Ομπάμα

Δεν πρόκειται απλώς για το περίφημο "πέταγμα της πεταλούδας", για το οποίο κάνει λόγο η θεωρία του χάους. Πρόκειται, με διαφορετικό τρόπο και σε διαφορετικό βαθμό, για το διακύβευμα της διατήρησης της ενότητας του δυτικού στρατοπέδου ως υπολογίσιμης οικονομικής και, κυρίως, γεωπολιτικής οντότητας, σε μια συγκυρία ανάδυσης δυνάμει ανταγωνιστών και αναβίωσης ψυχροπολεμικών εντάσεων.

Εξού και ο Αμερικανός πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα, έσπευσε στο Λονδίνο, ώστε να υπενθυμίσει, σε αυτήν ακριβώς τη λεπτή προεκλογική φάση, ότι σε όλη τη μεταπολεμική ιστορία η ευρωπαϊκή ενοποίηση είχε την αμερικανική ενθάρρυνση και στήριξη και αποτελούσε φυσικό συμπλήρωμα της ύπαρξης του ΝΑΤΟ. Η δε "ειδική σχέση" με την Ουάσινγκτον για την οποία επαίρεται το Λονδίνο έχει νόημα και μέλλον μόνον στον βαθμό που η Βρετανία διατηρεί πρωταγωνιστικό ρόλο επί των πανευρωπαϊκών πραγμάτων.

Ο πρώην υπουργός Εργασίας και άλλοτε αρχηγός των Συντηρητικών Ίαν Ντάνκαν Σμιθ κατηγόρησε τον πρωθυπουργό, Ντέιβιντ Κάμερον, ότι "προσέτρεξε γονατιστός" στον Ομπάμα για να εξασφαλίσει την παρέμβασή του εναντίον του Brexit.

Όμως, γεγονός παραμένει ότι η αμερικανική κυβέρνηση σε ανύποπτο χρόνο προειδοποίησε όσους ευρωσκεπτικιστές τρέφουν όνειρα "ειδικού καθεστώτος" ότι, εκτός Ε.Ε., ακόμα και το εμπορικό στάτους της Βρετανίας έναντι της άλλης άκρης του Ατλαντικού θα περιπέσει στην ίδια κατηγορία με αυτήν της Κίνας, της Βραζιλίας ή της Ινδίας.

Τα τρία σενάρια για την οικονομία

Για μια πληγωμένη πρώην αυτοκρατορία (και μόνιμο μέλος πάντοτε του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ) το ερώτημα της θέσης και της επιρροής της στον κόσμο έχει τη σημασία του. Δεν είναι, όμως, αυτό που κατεξοχήν θα κινητοποιήσει τους ψηφοφόρους, οι οποίοι πρόθυμα θα αντάλλασσαν έναν περιθωριακό ρόλο της χώρας τους στη διεθνή σκηνή με την εξασφάλιση της οικονομικής τους ευημερίας και των δημοκρατικών τους παραδόσεων. Είναι, συνεπώς, το ερώτημα του υλικού κόστους μιας ενδεχόμενης εξόδου από την Ε.Ε. που πραγματικά θα κρίνει την έκβαση – και επ' αυτού οι αρμόδιοι έχουν ήδη πιάσει δουλειά...

Η προπροηγούμενη Δευτέρα υπήρξε η σημαντικότερη έως τώρα ημέρα στη βρετανική δημόσια συζήτηση εν όψει του δημοψηφίσματος, καθώς το υπουργείο Οικονομικών δημοσιοποίησε έκθεση 200 σελίδων στην οποία εκτιμώνται οι επιπτώσεις του Brexit στη βρετανική οικονομία με βάση τρία εναλλακτικά σενάρια: την παραμονή στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, κατά το παράδειγμα της Νορβηγίας, τη σύναψη διμερούς συμφωνίας με τις χώρες της Ε.Ε., όπως αυτή που έχουν διαπραγματευτεί η Ελβετία ή ο Καναδάς, ή τη διαμόρφωση των σχέσεων με τους πρώην εταίρους αποκλειστικά στη βάση των κανόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, χωρίς άλλη ειδική διευθέτηση, όπως ισχύει, λ.χ., με τη Ρωσία και τη Βραζιλία.

Οι επιπτώσεις στο ΑΕΠ

Η ανάλυση οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η μέση ετήσια υποχώρηση του ΑΕΠ ανά νοικοκυριό αποτιμάται σε 2.600, 4.300 και 5.200 στερλίνες αντιστοίχως σε καθένα από τα τρία σενάρια, ενώ η απώλεια φορολογικών εσόδων θα ανέρχεται σε 20, 36 και 45 δισ. στερλίνες τον χρόνο, με τις προφανείς επιπτώσεις σε αύξηση φόρων, περικοπή δαπανών και ενίσχυση του δημόσιου δανεισμού. Μόνο το σενάριο των 36 δισ. λιρών αντιστοιχεί στο ένα τρίτο του προϋπολογισμού του συστήματος υγείας της Αγγλίας ή σε αύξηση του μέσου φορολογικού συντελεστή από το 20% στο 28%.

Συνολικά, το υπουργείο Οικονομικών υπολογίζει ότι σε 15 χρόνια το ΑΕΠ της Βρετανίας θα είναι κατά 4,6% έως 7,8% μικρότερο απ' ό,τι αν η χώρα παρέμενε στην Ε.Ε.

*Αναδημοσίευση από το "Κεφάλαιο" της 21ης Απριλίου