Ισραήλ - Παλαιστίνη: Τι αποκαλύπτει η "μάχη της ελιάς" στη Δυτική Όχθη του Ιορδάνη

Του Κώστα Ράπτη

Συμπληρώθηκε μήνας αφότου στη Λωρίδα της Γάζας κηρύχθηκε κατάπαυση του πυρός: επισφαλής, ασαφής ως προς την "επόμενη μέρα”, αναποτελεσματική ως προς την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας και σημαδεμένη από σχεδόν καθημερινά, μικρότερης κλίμακας αλλά πάντοτε αιματηρά ισραηλινά πλήγματα.

Τον ίδιο μήνα, ωστόσο, κλιμακώθηκαν οι επιθέσεις Εβραίων εποίκων εναντίον των Παλαιστινίων κατοίκων της κατεχόμενης και παρανόμως εποικισμένης Δυτικής Όχθης του Ιορδάνη, όπου ως γνωστόν ούτε κυβερνά η Χαμάς, ούτε κρατούνταν όμηροι Ισραηλινοί πολίτες.

Πρόκειται, ωστόσο, για την εποχή της συγκομιδής της ελιάς – δραστηριότητα πατροπαράδοτη και βασική για τη συντήρηση των Παλαιστινίων, η οποία κάθε χρόνο διαταράσσεται από τη βία των εποίκων. Αν όμως κάτι διαφέρει φέτος σε σύγκριση με προηγούμενες χρονιές, δεν είναι απλώς ο πολλαπλασιασμός των σχετικών επεισοδίων, αλλά το γεγονός ότι οι δράστες δεν διστάζουν να τα βάλουν ακόμη και με στρατιώτες του Ισραήλ – αυτούς ακριβώς που εγγυώνται την παρουσία τους σε ξένη γη.

Τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης, λίγο πριν τη μουσουλμανική προσευχή, δεκάδες έποικοι εισέβαλαν στο τέμενος Χατζά Χαμιντά που βρίσκεται ανάμεσα στις κωμοπόλεις Ντέιρ Ιστίγια και Καφρ Χαρίς στο βορειοδυτικό τμήμα της επαρχίας Σαλφίτ στη Δυτική Όχθη. Σύμφωνα με παλαιστινιακά μέσα ενημέρωσης, οι επιτιθέμενοι έριξαν ένα εύφλεκτο υγρό στην είσοδο του τζαμιού πριν το πυρπολήσουν, έκαψαν αντίγραφα του Κορανίου και ψέκασαν στους τοίχους συνθήματα όπως "Δεν φοβόμαστε”, "Θα πάρουμε ξανά εκδίκηση” και "Συνεχίστε να καταδικάζετε”. Το τελευταίο απευθυνόταν στους συμπατριώτες τους που παίρνουν αποστάσεις από την έξαρση της βίας στη Δυτική Όχθη.

Πολίτες και τοπικές ομάδες πολιτικής άμυνας παρενέβησαν για να περιορίσουν την πυρκαγιά, περιορίζοντας τις ζημιές σε έναν από τους τοίχους του τζαμιού. Λίγο αργότερα, ισραηλινές δυνάμεις έφτασαν στο σημείο, διεξήγαγαν επιτόπιες έρευνες και στη συνέχεια αποχώρησαν, σύμφωνα με το πρακτορείο WAFA.

Δεν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό. Την Τρίτη δεκάδες μασκοφόροι έποικοι επιτέθηκαν στα χωριά Μπέιτ Λιντ και Ντέιρ Σαράφ στην επαρχία Τουλκάρμ. Η βία επεκτάθηκε και σε γεωργικές εκτάσεις, όπου οι έποικοι έβαλαν φωτιά σε μεταλλικά υπόστεγα και σκηνές που ανήκαν σε μια μικρή κοινότητα Βεδουίνων και πέταξαν πέτρες σε κατοίκους, τραυματίζοντας τουλάχιστον τέσσερις από αυτούς.

Στη συνέχεια, οι έποικοι διέφυγαν σε μια κοντινή βιομηχανική ζώνη και επιτέθηκαν σε Ισραηλινούς στρατιώτες που απάντησαν στη βία. Τέσσερις έποικοι συνελήφθησαν, τρεις εκ των οποίων αφέθηκαν ελεύθεροι μέχρι την επομένη, σύμφωνα με την ισραηλινή αστυνομία.

Σε μια σπάνια δημόσια επίπληξη την Τετάρτη, ο Ισραηλινός πρόεδρος Ισαάκ Χέρτζογκ καταδίκασε τη "σοκαριστική και σοβαρή” επίθεση από "μια χούφτα βίαιων και επικίνδυνων ατόμων” στη Δυτική Όχθη, καλώντας τις αρμόδιες αρχές να "ενεργήσουν αποφασιστικά για την εξάλειψη του φαινομένου”. "Τέτοια βία κατά πολιτών και στρατιωτών του στρατού ξεπερνά μια κόκκινη γραμμή και την καταδικάζω έντονα”, έγραψε στο X.

Ο αρχηγός του επιτελείου του ισραηλινού στρατού, αντιστράτηγος Εγιάλ Ζαμίρ, και ο αρχηγός της Κεντρικής Διοίκησης του στρατού, υποστράτηγος Άβι Μπλουθ, εξέδωσαν ξεχωριστές δηλώσεις καταδικάζοντας τη βία των εποίκων.

"Πρόσφατα γίναμε μάρτυρες μιας απότομης και σημαντικής αύξησης στον αριθμό των εθνικιστικών βίαιων περιστατικών στον τομέα της ταξιαρχίας και σε όλη την Ιουδαία και τη Σαμάρεια. Πρόκειται για ένα σοβαρό, εξελισσόμενο και επικίνδυνο φαινόμενο που περιλαμβάνει βλάβη σε αμέτοχους Παλαιστινίους και κατά καιρούς ακόμη και στις ίδιες τις δυνάμεις ασφαλείας” δήλωσε, χρησιμοποιώντας ως είθισται το βιβλικό όνομα της περιοχής, ο διοικητής της περιφερειακής ταξιαρχίας του στρατού στη βόρεια Δυτική Όχθη, Αριέλ Γκόνεν.

"Μια περιθωριακή ομάδα εγκληματιών και αναρχικών παίρνει το νόμο στα χέρια της. Αυτές οι πράξεις είναι αδικαιολόγητες και απαράδεκτες. Αυτή η βία υπονομεύει τη σταθερότητα της ασφάλειας της περιοχής”, πρόσθεσε ο Γκόνεν, καλώντας τον στρατό να αποτρέψει "πράξεις βίας και εθνικιστικό έγκλημα”.

Επίσης την Πέμπτη, δεκάδες ένοπλοι έποικοι εισέβαλαν στην κοινότητα των Βεδουίνων Χίρμπετ αλ-Σίντρα, βορειοανατολικά της Ιερουσαλήμ, και απέκλεισαν τον κεντρικό δρόμο της κοινότητας με μπουλντόζα, σύμφωνα με το WAFA. Νωρίτερα την ίδια ημέρα, έποικοι επιτέθηκαν σε Παλαιστινίους ελαιοσυλλέκτες στην πόλη Άκραμπα, νότια της Ναμπλούς, αναγκάζοντάς τους να εγκαταλείψουν τη γη τους.

Σε ένα άλλο περιστατικό την Τετάρτη το βράδυ, έποικοι βανδάλισαν τον εξοπλισμό κτηνοτροφίας και όργωσαν μια μεγάλη έκταση παλαιστινιακής γεωργικής γης στη βόρεια κοιλάδα του Ιορδάνη, ανέφερε η WAFA. Οι έποικοι έκλεψαν επίσης σιδερένιους φράχτες και έκοψαν τα ελαστικά ενός βυτιοφόρου νερού στην περιοχή αλ-Ντέιρ.

Στα τέλη του περασμένου μήνα, μια επίθεση εποίκων τράβηξε τη διεθνή προσοχή μετά από βίντεο που γυρίστηκε από τον Αμερικανό δημοσιογράφο Τζάσπερ Ναθάνιελ και αναρτήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και έδειξε έναν μασκοφόρο έποικο να χτυπά την Παλαιστίνια Αφάφ Αμπού Αλία, ενώ μάζευε ελιές στο Τουρμούς Άγια κοντά στη Ραμάλα. Ο έποικος τη χτύπησε στο κεφάλι με ένα ρόπαλο ενώ ήταν στο έδαφος, με αποτέλεσμα τη νοσηλεία της.

Η καταμέτρηση των σχετικών περιστατικών, μας θυμίζει το Al-Monitor, διαφέρει αναλόγως της πηγής.

Σύμφωνα με το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ (OCHA), τον Οκτώβριο του 2025 σημειώθηκε ο υψηλότερος μηνιαίος αριθμός επιθέσεων Ισραηλινών εποίκων από τότε που το γραφείο άρχισε να καταγράφει τέτοια περιστατικά το 2006. Στην εβδομαδιαία ενημέρωσή του, το OCHA ανέφερε ότι μόνο τον Οκτώβριο κατέγραψε 264 επιθέσεις στη Δυτική Όχθη, που προκάλεσαν θύματα, υλικές ζημιές ή και τα δύο – κατά μέσο όρο οκτώ επιθέσεις την ημέρα. Υπολογίζεται ότι βανδαλίστηκαν πάνω από 4.200 δέντρα και δενδρύλλια σε 77 χωριά.

Επίσης το OCHA ανέφερε ότι μεταξύ 28 Οκτωβρίου και 3 Νοεμβρίου, έξι Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν σε όλη τη Δυτική Όχθη. Πέντε, συμπεριλαμβανομένων δύο παιδιών, σκοτώθηκαν από ισραηλινές στρατιωτικές δυνάμεις και ένας από έποικο.

Η "Επιτροπή Αποικισμού και Αντίστασης στο Τείχος” της Παλαιστινιακής Αρχής ανέφερε στις 4 Νοεμβρίου ότι συνολικά 2.350 επιθέσεις πραγματοποιήθηκαν τόσο από τις ισραηλινές δυνάμεις (1.584 επιθέσεις) όσο και από τους εποίκους (766 επιθέσεις) στη Δυτική Όχθη κατά τη διάρκεια του Οκτωβρίου.

Στοιχεία που δημοσίευσαν ισραηλινές πηγές ασφαλείας αυτόν τον μήνα κατέγραψαν 704 επιθέσεις εποίκων μεταξύ Ιανουαρίου και Οκτωβρίου 2025, σε σύγκριση με 675 περιστατικά κατά τη διάρκεια ολόκληρου του 2024.

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Παλαιστινιακών Σπουδών, Ισραηλινοί έποικοι εξαπέλυσαν 7.154 επιθέσεις στη Δυτική Όχθη και την ανατολική Ιερουσαλήμ μεταξύ 7 Οκτωβρίου 2023 και 7 Οκτωβρίου 2025.

Σύμφωνα με την ισραηλινή ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων Yesh Din, η οποία παρακολουθεί τις αρχές επιβολής του νόμου σχετικά με τη βία των εποίκων, μόνο το 6,3% των ερευνών για τέτοιες επιθέσεις μεταξύ 2005 και 2024 έχουν οδηγήσει σε απαγγελία κατηγοριών και μόνο το 3% σε καταδίκες. Το μοτίβο της ατιμωρησίας είναι προφανές.

Οι επιθέσεις έρχονται εν μέσω συνεχιζόμενων σχεδίων επέκτασης των οικισμών και προσάρτησης της Δυτικής Όχθης, όπου ζουν περίπου τρία εκατομμύρια Παλαιστίνιοι.

Τον Αύγουστο, ο ακροδεξιός Ισραηλινός Υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση είχε προωθήσει το αμφιλεγόμενο έργο οικισμού E1, το οποίο ουσιαστικά θα διχοτομούσε την κατεχόμενη Δυτική Όχθη και θα την αποκόπτει από την ανατολική Ιερουσαλήμ. Το σχέδιο προβλέπει την κατασκευή περίπου 3.400 οικιστικών μονάδων ανατολικά της Ιερουσαλήμ.

Μόλις τον περασμένο μήνα, η ισραηλινή Κνεσέτ ψήφισε να δώσει προκαταρκτική έγκριση σε ένα νομοσχέδιο που θα εφάρμοζε την ισραηλινή κυριαρχία στη Δυτική Όχθη. Το νομοσχέδιο δεν είχε την υποστήριξη του κυβερνώντος κόμματος Λικούντ του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, και ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζ. Ντ. Βανς υποβάθμισε την ψηφοφορία, η οποία έλαβε χώρα ενώ βρισκόταν στο Ισραήλ, αποκαλώντας την "πολιτικό τέχνασμα”.