Του Paul J. Davies

Οι εμφανίσεις κατσαρίδων πολλαπλασιάζονται. Δύο περιφερειακές τράπεζες των ΗΠΑ γνωστοποίησαν πιστωτικές απώλειες λόγω απάτης την Πέμπτη, κατά τη διάρκεια μιας εβδομάδας όπου οι επενδυτές ήταν ήδη σε αναμμένα κάρβουνα από τις δίδυμες χρεοκοπίες της Tricolor Holdings και της First Brands Group, καθώς και από ορισμένα σχόλια από ηγέτες του κλάδου σχετικά με τα κακά πρότυπα δανεισμού.

Οι φαινομενικά ιδιαίτερες χρεοκοπίες θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως μεμονωμένα περιστατικά κακής διαχείρισης ή κακής συμπεριφοράς με ελάχιστα κοινά στοιχεία. Όμως, καθώς πληθαίνουν οι κατηγορίες για απάτη μεταξύ των εταιρειών που εκμεταλλεύονται την υπερβολικά πρόθυμη προσφορά χρέους, οι ομοιότητες μπορεί να αυξηθούν. 

Αυτό είναι που έχει τρομάξει τους επενδυτές. Κάθε νέο περιστατικό απειλεί να ενεργοποιήσει ένα ντόμινο ζημιών που θα χτυπήσει άλλα φαινομενικά καλά δάνεια, μέσω περιφερειακών και μη τραπεζικών δανειστών και στην καρδιά του χρηματοπιστωτικού συστήματος, λόγω των διασυνδέσεων χρηματοδότησης με μεγαλύτερες εμπορικές και επενδυτικές τράπεζες.

Επίσης, την Πέμπτη ο Τζος Γουάντερ, συνιδρυτής της εταιρείας διαχείρισης ιδιωτικών περιουσιακών στοιχείων 777 Partners με έδρα το Μαϊάμι, κατηγορήθηκε για απάτη ύψους 500 εκατομμυρίων δολαρίων σε βάρος δανειστών και επενδυτών, την οποία αρνείται. Ο πρώην οικονομικός διευθυντής (CFO) της εταιρείας συνεργάζεται με τους εισαγγελείς μετά την παραδοχή της ενοχής του.    

Τα περιστατικά αυτά είναι μεμονωμένα – ωστόσο, αυξάνονται.

Η εβδομάδα ξεκίνησε με την Jefferies Financial Group να προσπαθεί να ανακόψει την πτώση της τιμής της μετοχής της με μια ανοιχτή επιστολή που περιγράφει λεπτομερώς τη μικρή άμεση έκθεσή της στις απώλειες της First Brands. Αυτό δεν ήταν κακό, αλλά παραμέλησε τις συνέπειες των δικαστικών διαδικασιών, κανονιστικών προστίμων ή του κόστους για τη φήμη της. 

Στη συνέχεια, η JPMorgan Chase & Co. επιβεβαίωσε ότι δέχτηκε πλήγμα 170 εκατ. δολαρίων που σχετίζεται με τη χρεοκοπία της Tricolor, όπου η τράπεζα πιστεύει ότι εμπλέκεται απάτη. Ο διευθύνων σύμβουλος Τζέιμι Ντάιμον έχει υιοθετήσει τα τελευταία χρόνια τον ρόλο του επιφυλακτικού βετεράνου της Wall Street, προειδοποιώντας τακτικά για τα προβλήματα που βλέπει, ακόμη και όταν η τράπεζα εμφανίζει ισχυρά κέρδη και λίγες ασυνήθιστες ζημίες.

Μιλώντας την Τρίτη [σσ. στους επενδυτές] κατά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων, όταν ρωτήθηκε για την Tricolor και την First Brands, δεν μάσησε τα λόγια του. "Όταν βλέπεις μια κατσαρίδα, τότε κατά πάσα πιθανότητα υπάρχουν πολλές άλλες", είπε. "Όλοι θα πρέπει να έχουν προειδοποιηθεί για αυτό το θέμα".

Τα νέα της Πέμπτης από τις περιφερειακές τράπεζες Zions Bancorp NA και Western Alliance Bancorp αφορούσαν τα ίδια επενδυτικά κεφάλαια, τα οποία είχαν μοχλεύσει για να αγοράσουν προβληματικά εμπορικά ενυπόθηκα δάνεια. Όπως και με την Tricolor και την First Brands, οι εμπλεκόμενοι αρνούνται τις κατηγορίες για απάτη. Οι απώλειες που αντιμετωπίζουν οι δύο τράπεζες είναι πολύ μικρότερες από ό,τι στις άλλες περιπτώσεις, αλλά το μέγεθος δεν έχει απαραίτητα σημασία όταν αρχίζουμε πλέον να ανησυχούμε για μια "μόλυνση". Αυτό ήταν αρκετό για να προκαλέσει βουτιά στις τραπεζικές μετοχές ενδοσυνεδριακά και να πιέσει καθοδικά τις τράπεζες της Ευρώπης νωρίς την Παρασκευή, αν και πολλοί τίτλοι τελικά σταθεροποιήθηκαν αφού άνοιξαν και πάλι οι αμερικανικές αγορές. Παρόλα αυτά, ήταν μια δύσκολη εβδομάδα για τις μετοχές των χρηματοπιστωτικών εταιρειών.

Λίγοι άνθρωποι στον επιχειρηματικό και οικονομικό κόσμο ξεκινούν σχεδιάζοντας να διαπράξουν απάτη, συχνά όμως γίνονται λίγο άπληστοι, ή κάτι μικρό πάει στραβά, και χρησιμοποιούν ένα μικρό ψέμα για να γεφυρώσουν ένα κενό. Αυτές οι τρύπες στον ισολογισμό τείνουν στη συνέχεια να μεγαλώνουν και τελικά να μετατρέπονται σε ένα πελώριο χάσμα. Το οικονομικό περιβάλλον αυτή τη στιγμή θα κάνει περισσότερους ανθρώπους επιρρεπείς σε κακές συμπεριφορές. Αυτό το έτος έχει φέρει κύματα μεταβλητότητας και ανήσυχα ράλι σε πολλές αγορές σε ένα σκηνικό εκτεταμένης αβεβαιότητας σχετικά με την εξέλιξη του πληθωρισμού και των επιτοκίων. Δεν μπορεί να προκύψει σαφήνεια όταν κανείς δεν είναι σίγουρος για το ποιος θα είναι ο επόμενος οικονομικός ή πολιτικός αντίπαλος που θα στοχεύσουν οι ΗΠΑ με τους δασμούς τους.

Οι συνθήκες δεν θα ήταν τόσο επικίνδυνες, αν ο κόσμος δεν είχε μόλις περάσει από μια έκρηξη των τιμών των περιουσιακών στοιχείων που βασίστηκε σε μεγάλες ροές δημόσιου χρήματος, το οποίο χρησιμοποιήθηκε για να καταπολεμηθεί το πλήγμα στην οικονομία από την πανδημίας του Covid-19. Η άφθονη προσφορά πιστώσεων άφησε ορισμένους επενδυτές και επιχειρήσεις ευάλωτους σε μικρά λάθη ή μικρούς κραδασμούς. Αλλά πολλοί θα ελπίζουν να ξεφύγουν γρήγορα από αυτές τις καταστάσεις, κυρίως επειδή κατά τη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας, συνηθίσαμε να βλέπουμε τις κεντρικές τράπεζες να διασώζουν τις αγορές με ενέσεις χρήματος για να αντιμετωπίσουν κάθε μεγάλη ταλάντωση. 

Καθώς οι εντάσεις αυξάνονταν την προηγούμενη εβδομάδα, η ιδιωτική πίστη έλαβε μεγάλη αρνητική προσοχή. Ο Ντάιμον, για παράδειγμα, εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με τις δυνατότητες ανάληψης ορισμένων παικτών, προκαλώντας στελέχη μεγάλων funds όπως η Blue Owl Capital Inc. να αφήσουν υπονοούμενα για τις τράπεζες.   

Αυτό που πραγματικά έχει μεγαλύτερη σημασία είναι ο κίνδυνος μετάδοσης. Ο πιθανότερος δίαυλος για κάτι τέτοιο είναι ο δανεισμός σε μη χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ο οποίος έχει ανθήσει τα τελευταία χρόνια, κυρίως επειδή είναι από τους πιο αποδοτικούς τρόπους για τις μεγάλες τράπεζες να δανείζουν κεφάλαια. Αυτό καλύπτει ένα ευρύ φάσμα δανειοληπτών. 

Τα δάνεια προς τους διαχειριστές ιδιωτικών πιστωτικών κεφαλαίων (και τους εισηγμένους ομολόγους τους, γνωστούς ως Business Development Companies) είναι αρκετά μικρά, σύμφωνα με τους αναλυτές της JPMorgan. Αντιστοιχούν σε λιγότερο από 100 δισεκατομμύρια δολάρια από το πάνω από 1 τρισεκατομμύριο δολ. της συνολικής χρηματοδότησης για μη χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στο τέλος του 2024.    

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, σύμφωνα με τον Κίαν Αμπουχοσεϊν, αναλυτή στην JPMorgan. Ο δανεισμός σε μη χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχει σημειώσει εξαιρετικά ταχεία ανάπτυξη, γεγονός που συχνά μπορεί να σημαίνει χαμηλά πρότυπα δανεισμού. Το πιο σημαντικό είναι ότι τα ιδρύματα αυτά έχουν λιγότερη εποπτεία και συνεπώς περισσότερες ευκαιρίες για ρυθμιστικό arbitrage. "Γίναμε μάρτυρες παρόμοιου κινδύνου με την First Republic και τη Silicon Valley Bank, οι οποίες πέρασαν απαρατήρητες λόγω της κακής ρυθμιστικής εποπτείας και του arbitrage [το 2023]", έγραψε ο Αμπουχοσεϊν αυτή την εβδομάδα.

Υπάρχει επίσης έλλειψη διαφάνειας μεταξύ των δανειστών, των επενδυτών και των καταθετών. Αυτό μπορεί να αυξήσει τη σύγχυση και τον φόβο καθώς τα πράγματα αρχίζουν να στραβώνουν - όπως έγραφα πέρυσι τέτοια εποχή - ακόμη και αν οι χειρότερες υπερβολές είναι σχετικά μικρές.

Ορισμένα από αυτά τα προβλήματα είναι νέα και σχετίζονται με τις αλλαγές στη δομή του χρηματοπιστωτικού συστήματος μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Ορισμένα όμως είναι τόσο παλιά όσο και η ίδιες οι αγορές. Ο Ουόλτερ Μπάτζετ, ο βικτοριανός οικονομολόγος, σημείωνε τη δεκαετία του 1870 πώς κάθε κρίση αποκάλυπτε υπερβολική κερδοσκοπία που κανείς δεν είχε υποψιαστεί προηγουμένως. "Οι καλές εποχές, επίσης, των υψηλών τιμών γεννούν σχεδόν πάντα πολλές απάτες", έγραψε. "Υπάρχει μια ευτυχής ευκαιρία για έξυπνη ανειλικρίνεια".

Καμία από αυτές τις περιπτώσεις δεν αποτελεί αποδεδειγμένη απάτη, ακόμη. Αλλά τα σημάδια μιας μόλυνσης είναι πράγματι ανησυχητικά.

Απόδοση - Επιμέλεια: Λυδία Ρουμποπούλου