Του Liam Denning

Το τελευταίο Master Plan της Tesla είναι, όπως σημείωσα εδώ, πολύ ασαφές για να είναι ένα πραγματικό σχέδιο. Οι λεπτομέρειες ήρθαν αμέσως μετά με τη μορφή ενός proxy statement. Πρόκειται σε μεγάλο βαθμό για ένα εκτεταμένο επιχείρημα για ένα νέο, αξίας περίπου ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων, σχέδιο αποδοχών για τον διευθύνοντα σύμβουλο Έλον Μασκ. Χρησιμεύει τόσο για να εξωραΐσει το τελευταίο εγχείρημα της Tesla όσο και για να υπενθυμίσει σε όλους, έστω και ακούσια, την κούφια διακυβέρνηση της εταιρείας.

Τα τελευταία δύο χρόνια, η βασική επιχείρηση ηλεκτρικών οχημάτων της Tesla έχει περάσει από την ανάπτυξη στην πτώση, εν μέσω αποτυχιών όπως αυτή του Cybertruck και η πολιτικοποίηση της μάρκας, της οποίας ο Μασκ είναι ιδιοκτήτης. Στο διάστημα αυτό, ωστόσο, το διοικητικό συμβούλιο φάνηκε να ασχολείται κυρίως με την αποκατάσταση ενός πακέτου αποδοχών πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων για τον Μασκ, το οποίο συμφωνήθηκε το 2018 αλλά ακυρώθηκε από δικαστήριο του Ντελαγουέαρ λόγω συγκρούσεων συμφερόντων και άλλων ζητημάτων.

Το διοικητικό συμβούλιο πίεσε τους μετόχους να επανεκτιμήσουν το πακέτο - το οποίο το δικαστήριο του Ντελαγουέαρ έκρινε ουσιαστικά ως αλυσιτελές - και να μεταφέρουν την έδρα της Tesla στο Τέξας. Έκτοτε χορήγησε στον Μασκ μια "προσωρινή" απονομή περιορισμένων μετοχών, αξίας σήμερα περίπου 32 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που θα κατοχυρωθούν εάν η προσφυγή της εταιρείας στο Ντέλαγουερ αποτύχει και ο ίδιος παραμείνει στην εταιρεία για άλλα δύο χρόνια. Τώρα προτείνει ένα νέο σύνολο πληρωμών μετοχών πολλαπλών δόσεων που μιμούνται το πακέτο του Μασκ του 2018, αλλά με πολύ υψηλότερα όρια, δεδομένου ότι η Tesla έχει ήδη αποτιμηθεί σε πάνω από 1 τρισεκατομμύριο δολάρια. 

Οι νέοι στόχοι αναθέτουν στον Μασκ να αυξήσει την κεφαλαιοποίηση της Tesla στα 8,5 τρισεκατομμύρια δολάρια - περίπου διπλάσια από εκείνη της πολυτιμότερης εταιρείας στον κόσμο σήμερα, της Nvidia – με ορίζοντα δεκαετίας, μαζί με διάφορους άλλους στόχους. Αυτοί περιλαμβάνουν την αύξηση του προσαρμοσμένου Ebitda στα 400 δισεκατομμύρια δολάρια, ή 26 φορές τα νούμερα του τελευταίου 12μήνου, και την παράδοση καθορισμένων αριθμών προϊόντων, όπως ένα εκατομμύριο ρομπότ και λειτουργικά robotaxis.

Ανεξάρτητα από τα μελλοντικά επιτεύγματα, όλο το πακέτο, σήμερα, βοηθά την Tesla σε ένα κρίσιμο σημείο: Ενισχύει τη στροφή της από τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα προς την αυτόνομη οδήγηση, την τεχνητή νοημοσύνη και τη ρομποτική. Οι τελευταίες έχουν συνολικές διαθέσιμες αγορές (ΤΑΜ) που, σε αυτό το σημείο, περιορίζονται μόνο από τη φαντασία. Υπενθυμίζουμε ότι, παρ' όλες τις εκπλήξεις, η τιμή της μετοχής της Tesla σήμερα είναι μόνο 29% υψηλότερη από το σημείο όπου βρισκόταν πριν από τρία χρόνια, λιγότερα από τα μισά κέρδη του δείκτη S&P 500. Αλλά ακόμη και αυτή η άνευρη επίδοση οφείλεται στην απόλυτη πίστη: ο δείκτης προσδοκιών των μελλοντικών κερδών της Tesla έχει τριπλασιαστεί. Το master plan διαμορφώνει το πακέτο αμοιβών και το πακέτο αμοιβών προσδίδει στο master plan ένα συγκεκριμένο αφηγηματικό έρμα.

Υπάρχει ένα εύλογο επιχείρημα ότι η τεράστια αύξηση της κεφαλαιοποίησης της Tesla από το 2018 σημαίνει ότι είναι άδικο που ο Μασκ έχασε τα δεκάδες δισεκατομμύρια που είχαν εγκριθεί τότε. Είναι, εξίσου, υπερβολικό να λέμε ότι δεν έχει αποζημιωθεί για τις προσπάθειές του, δεδομένου ότι κατέχει το 12,4% της εταιρείας, και αυτό αφού έχει ήδη πουλήσει μετοχές αξίας 39 δισεκατομμυρίων δολαρίων περίπου την περίοδο που αγόρασε την Twitter. Το έγγραφο δείχνει ότι, στα τέλη Αυγούστου, ο Μασκ κατείχε μετοχές της Tesla αξίας 79 δισεκατομμυρίων δολαρίων ως εγγύηση για προσωπικά δάνεια, γεγονός που (α) μάλλον έρχεται σε αντίθεση με αυτή την ανάρτηση που έκανε στο X τον Ιούλιο και (β) υποδηλώνει ότι δεν ψάχνει ακριβώς να βρει χρήματα στο τέλος του μήνα.

Πάνω απ' όλα, όμως, το επιχείρημα περί δικαιοσύνης συγκαλύπτει το γεγονός ότι το πακέτο του 2018 απορρίφθηκε λόγω αποτυχίας του διοικητικού συμβουλίου. Και ενώ αυτό το τελευταίο πακέτο αμοιβών θα περάσει αναμφίβολα τις διαδικασίες αν προσβληθεί στο Τέξας, διαφημίζει επίσης τις συνεχιζόμενες ελλείψεις του διοικητικού συμβουλίου.

Αυτό είναι το πιο χαρακτηριστικό απόσπασμα σε ολόκληρο το έγγραφο:
Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, ο κ. Μασκ επανέλαβε ότι, αν παρέμενε στην Tesla, ήταν κρίσιμο να έχει τουλάχιστον 25% των δικαιωμάτων ψήφου στην Tesla και να λάβει διαβεβαιώσεις ότι θα αποζημιωνόταν για τις προηγούμενες υπηρεσίες του σύμφωνα με το CEO Performance Award 2018. Ο κ. Μασκ έθεσε επίσης το ενδεχόμενο να επιδιώξει άλλα συμφέροντα που θα του παρείχαν μεγαλύτερη επιρροή εάν δεν λάμβανε τέτοιες διαβεβαιώσεις.

Άρα έχουμε μια καλή τιμή μετοχής συνδεδεμένη με την πίστη στην ιδιοφυΐα ενός ανθρώπου - θα ήταν κρίμα αν έφευγε. Κατά μια άποψη, αυτό είναι απολύτως σωστό: η Tesla τιμολογείται σε πάνω από 1 τρισεκατομμύριο δολάρια λόγω της πίστης στον Μασκ, όχι λόγω μιας αντικειμενικής αξιολόγησης των μειούμενων κερδών της. Ωστόσο, άλλα κομμάτια του εγγράφου υπογραμμίζουν το πιθανό κόστος και τον παραλογισμό αυτής της αποτελεσματικής "κατάστασης ομηρίας".

Το πιο κραυγαλέο είναι ότι ο Μασκ έχει ήδη επιδιώξει άλλα συμφέροντα, κυρίως με την ίδρυση της ιδιωτικής αυτοκρατορίας τεχνητής νοημοσύνης του, της xAI. Παράλληλα, υπάρχει ένα άλλο ψήφισμα στην ατζέντα που ζητά έγκριση για την Tesla να επενδύσει κάποιο απροσδιόριστο ποσό στην xAI. Αυτό έχει τεθεί από έναν μεμονωμένο επενδυτή που δηλώνει συμμετοχή που αντιστοιχεί "τουλάχιστον" σε περίπου 0,000000002% των μετοχών της Tesla και το διοικητικό συμβούλιο δεν κάνει καμία σύσταση προς οποιαδήποτε κατεύθυνση. Ο Μασκ, ωστόσο, πίεσε δημόσια για αυτή την εξαιρετικά αμφίβολη ένεση μετρητών σε μια προσωπική επιχείρηση, τα ομόλογα της οποίας διαπραγματεύονται σήμερα με απόδοση 12,7%.

Ίσως η πιο κωμική πτυχή, ωστόσο, αφορά την ενδεχόμενη αντικατάσταση του Μασκ. Η Tesla είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο εδώ και 15 χρόνια και ενώ το έγγραφο υποστηρίζει ότι το διοικητικό συμβούλιο εξετάζει τακτικά τον προγραμματισμό διαδοχής, η μακροχρόνια έξοδος ανώτερων στελεχών και το νέο πακέτο ύψους τρισεκατομμυρίων δολαρίων για να παραμείνει ο Μασκ, μάλλον υποδηλώνουν ότι αυτές οι αξιολογήσεις είναι ελλιπείς. Το μπόνους εδώ είναι ότι ένας από τους όρους του νέου πακέτου αποδοχών του Μασκ είναι ότι, προκειμένου να είναι σε θέση να ψηφίσει για τις μετοχές που απονέμονται στις δύο τελευταίες δόσεις, πρέπει να αναπτύξει ένα δικό του "πλαίσιο" διαδοχής. Θα συνεχιστούν άραγε οι αξιολογήσεις του διοικητικού συμβουλίου; Φυσικά, μέχρι τότε, η Tesla θα αξίζει τουλάχιστον 7,5 τρισεκατομμύρια δολάρια, οπότε, υποθέτω, ποιος νοιάζεται.