Του James Stavridis*

Βρισκόμαστε σε ένα επικίνδυνο σημείο καμπής στην κρίση στη Μέση Ανατολή. Ο Richard Haass, πρώην πρόεδρος του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων, μου είπε την Τετάρτη ότι φαίνεται πως βρισκόμαστε σε ένα "σημείο καμπής" στην περιοχή. Ο Thomas L. Friedman των New York Times ήταν πιο δραματικός: Είναι ώρα "Κόκκινου Συναγερμού", έγραψε.

Ακόμη και πριν από την εκστρατεία του Ισραήλ κατά της Χεζμπολάχ και την εκτεταμένη πυραυλική αντεπίθεση του Ιράν, με ρωτούσαν συνεχώς πόσο πιθανό ήταν να ξεσπάσει ένας περιφερειακός πόλεμος στη Μέση Ανατολή. Τώρα, όπως και τότε, η σύντομη απάντηση είναι ότι κανείς δεν γνωρίζει. Ωστόσο, η πιθανότητα για έναν ευρύτερο πόλεμο δεν ήταν ποτέ μεγαλύτερη εδώ και δεκαετίες.

Πώς θα έμοιαζε ένας αληθινός περιφερειακός πόλεμος στη Μέση Ανατολή; Πώς θα εξελισσόταν στον αέρα, στη θάλασσα και στη γη; Και θα εμπλεκόταν αναπόφευκτα οι ΗΠΑ στη σύγκρουση;

Τον τελευταίο χρόνο, μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς στο Ισραήλ, βρισκόμαστε σε έναν ατέρμονο κύκλο βίας και στρατιωτικής κλιμάκωσης μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν (και των αντιπροσώπων του). Η επόμενη κίνηση σε αυτό το "θανάσιμο ντουέτο" πιθανότατα θα είναι μια ισχυρή αντίδραση των Ισραηλινών στην επίθεση που δέχθηκε με πυραύλους από το Ιράν αυτήν την εβδομάδα.

Παρά την έλλειψη μαζικών θυμάτων, πολλοί ανώτεροι Ισραηλινοί ηγέτες και ο πρωθυπουργός  Μπενιαμίν Νετανιάχου υποσχέθηκαν να κάνουν το Ιράν να "πληρώσει γι' αυτό". Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει μακροχρόνιες αεροπορικές επιθέσεις σε μια περίπου 1.000 μιλίων αμφισβητούμενη εναέρια περιοχή, εναντίον των πιο ευάλωτων στοιχείων του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος (το οποίο είναι σκόπιμα διασκορπισμένο σε αυτήν την εκτενή χώρα).

Για να γίνει αυτό, θα απαιτούνταν ένας σύνθετος συνδυασμός από τη φόρτωση των βομβών GBU-57 "bunker buster" σε προσαρμοσμένα αεροσκάφη F-15 Strike Eagle, καθώς και δύσκολες ανεφοδιαστικές διαδικασίες στον αέρα. Οι Ισραηλινοί θα έπρεπε να χτυπήσουν πολλούς στόχους-  21 απ’ αυτούς έχουν γνωστοποιηθεί στη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών Natanz, Fordow, Arak και Parchin. Είναι βέβαιο ότι υπάρχουν και άλλες τοποθεσίες που δεν έχουν γνωστοποιηθεί. Μια τέτοια αεροπορική επιχείρηση θα απαιτούσε δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες αεροσκάφη. Κάποιες από τις πυρηνικές εγκαταστάσεις βρίσκονται πάνω από 90 μέτρα κάτω από τη γη.

Η αεροπορική δύναμη θα χρειάζονταν επίσης μαχητικά αεροσκάφη, όπως τα F-35, και αεροσκάφη ηλεκτρονικού πολέμου. Δεδομένου ότι η άδεια υπερπτήσεων από τις περιφερειακές χώρες δεν θα δινόταν, οι Αμυντικές Δυνάμεις του Ισραήλ ίσως θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν εμπόδια από τρίτες χώρες όπως η Συρία, η Τουρκία, το Ιράκ ή το Αζερμπαϊτζάν. Οι ρωσικής κατασκευής αεράμυνες S-300 και τα μαχητικά MiG-29 και F-14 του Ιράν δεν είναι ιδιαίτερα ισχυρά, αλλά θα μπορούσαν να περιπλέξουν την κατάσταση.

Εάν το Ισραήλ προχωρήσει σε αεροπορικές επιθέσεις, η ιρανική απάντηση θα είναι σημαντική. Η Χεζμπολάχ αναμφίβολα θα λάβει εντολή να εκτοξεύσει όσους περισσότερους πυραύλους εδάφους-εδάφους μπορεί. Ίσως το ένα τρίτο του προπολεμικού οπλοστασίου των 130.000 πυραύλων της έχει ήδη εκτοξευθεί ή καταστραφεί από το Ισραήλ τις τελευταίες εβδομάδες. Αλλά εάν οι μισοί από τους υπόλοιπους πυραύλους εκτοξευτούν σε κύματα προς το Τελ Αβίβ, τη Χάιφα, στρατιωτικές εγκαταστάσεις, τις εγκαταστάσεις της Μοσάντ και πολιτικά κέντρα στην Ιερουσαλήμ, οι ζημιές και τα θύματα θα είναι σημαντικά, παρά τις ισχυρές αεράμυνες του Ισραήλ.

Επιπλέον, μια ισραηλινή επίθεση στο Ιράν θα μπορούσε να ωθήσει τη Χαμάς να εκτελέσει τους υπόλοιπους ομήρους που κρατά από την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Οι τρομοκράτες θα μπορούσαν επίσης να επιχειρήσουν απομονωμένες επιθέσεις εντός του Ισραήλ, όπως η δολοφονία των επτά και ο τραυματισμός περισσότερων από δώδεκα Ισραηλινών πολιτών νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα στην Ιάφα. Οι Χούθι στην Υεμένη θα μπορούσαν επίσης να εντείνουν τις επιθέσεις με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς.

Ωστόσο, η κύρια απειλή είναι η μία ιρανική επίθεση με βαλλιστικούς πυραύλους στο Ισραήλ, πολύ πιο ισχυρή από αυτή της Τρίτης. Μια επίθεση με την πλειοψηφία των 3.000 βαλλιστικών πυραύλων που υπάρχουν στο οπλοστάσιο του Ιράν θα μπορούσε να περάσει από τις ισραηλινές αεράμυνες -. τα νοσοκομεία της χώρας θα γέμιζαν με τραυματίες. Παρόλο που η ικανότητα στόχευσης και η ποιότητα συντήρησης των πυραύλων του Ιράν είναι αμφισβητήσημες, η ποσότητα μπορεί να καλύψει πολλά σφάλματα και ατέλειες.

Ταυτόχρονα, το Ιράν πιθανότατα θα εξαπέλυε επιθέσεις με drones — που θα πραγματοποιούνταν από σιιτικές ιρανικές πολιτοφυλακές στη Συρία ή στο δυτικό Ιράκ — εναντίον μυστικών ισραηλινών πυρηνικών εγκαταστάσεων και της αεροπορίας των Αμυντικών Δυνάμεων του Ισραήλ (IDF). Αυτές οι επιθέσεις πιθανόν να συνοδεύονταν από σημαντικές κυβερνοεπιθέσεις.

Το ιρανικό ναυτικό, αν και δεν αποτελεί ιδιαίτερα ισχυρή δύναμη, θα μπορούσε να επιτεθεί σε δυτικά πλοία και, κυρίως, να προσπαθήσει να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ. Αυτό θα απαιτούσε τη χρήση ναρκών, μικρών ταχύπλοων και υποβρυχίων. Το Ιράν διαθέτει αυτόν τον εξοπλισμό και εκπαιδεύεται τακτικά γι' αυτήν την αποστολή. Οι διακοπές στη ροή του πετρελαίου και του φυσικού αερίου που θα προέκυπταν θα μπορούσαν να πλήξουν την παγκόσμια οικονομία.

Σημαντικές χερσαίες επιχειρήσεις είναι απίθανες, τουλάχιστον αρχικά. Το Ιράν διαθέτει ένα εκατομμύριο στρατιώτες, περίπου τα δύο τρίτα σε ενεργό υπηρεσία. Διαθέτει νεανικό πληθυσμό σχεδόν 90 εκατομμυρίων, από τον οποίο μπορεί να αντλήσει περισσότερες δυνάμεις. Μπορεί, επίσης, να βασιστεί σε αρκετούς συμμάχους πολιτοφύλακες στη Συρία και στον Λίβανο. Αυτοί θα μπορούσαν να εξαπολύσουν χερσαία επίθεση στο Ισραήλ, πιθανότατα μέσω του νότιου Ιράκ και της Συρίας. Δύσκολο να πραγματοποιηθεί, αλλά όχι αδύνατο.

Οι ΗΠΑ θα παρασύρονταν, σχεδόν σίγουρα, σε έναν πλήρη πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Ιράν. Το Ισραήλ θα ζητούσε σημαντική υποστήριξη στις μάχες: κορυφαίες πληροφορίες από αεροσκάφη και δορυφόρους παρακολούθησης, βοήθεια στον κυβερνοπόλεμο, προηγμένα πυρομαχικά και εναέριο ανεφοδιασμό.

Τα αραβικά κράτη θα προσπαθούσαν να διατηρήσουν ουδετερότητα. Η Τουρκία θα ήταν απρόβλεπτη, αλλά πιθανότατα δεν θα επέτρεπε τη διέλευση ή πρόσβαση σε τουρκικές βάσεις σε καμία από τις δύο πλευρές.

Συνοψίζοντας, ένας πραγματικός περιφερειακός πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Ιράν θα μπορούσε να πλήξει σοβαρά την παγκόσμια οικονομία, να προκαλέσει το θάνατο δεκάδων χιλιάδων στρατιωτών και αμάχων, να δημιουργήσει διπλωματικό χάος και να παρασύρει τις ΗΠΑ σε κάτι που προσπαθούν να αποφύγουν.

Το Ισραήλ δικαιολογημένα θέλει να αντεπιτεθεί στο Ιράν. Ωστόσο, το υπερβολικό μίσος προς τους εχθρούς μπορεί να θολώσει την κρίση. Αντί να επιδιώκει έναν περιφερειακό πόλεμο, το Ισραήλ θα πρέπει να επικεντρωθεί στην καταστροφή όσο το δυνατόν περισσότερων στοιχείων της Χεζμπολάχ. Να εργαστεί για την καθιέρωση μιας ειρηνευτικής δύναμης, μιας κατάπαυσης του πυρός και την απελευθέρωση των ομήρων στη Γάζα. Και να συνεχίσει να επιδεικνύει δύναμη που θα αποτρέψει το Ιράν από περαιτέρω κλιμάκωση. Κρίσιμη η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, όντως.

*Ο James Stavridis είναι αρθρογράφος του Bloomberg Opinion, απόστρατος ναύαρχος του πολεμικού ναυτικού των ΗΠΑ, πρώην ανώτατος συμμαχικός διοικητής του ΝΑΤΟ και επίτιμος κοσμήτορας της Σχολής Νομικής και Διπλωματίας Fletcher στο Πανεπιστήμιο Tufts. Είναι επίσης αντιπρόεδρος παγκόσμιων υποθέσεων στον Όμιλο Carlyle. Συμμετέχει στα διοικητικά συμβούλια των American Water Works, Fortinet, PreVeil, NFP, Ankura Consulting Group, Titan Holdings, Michael Baker και Neuberger Berman και έχει υπάρξει σύμβουλος στην Shield Capital, εταιρεία που επενδύει στον τομέα της κυβερνοασφάλειας.