Του Daniel Moss
Είναι σχεδόν αρκετό για να κάνει τον οποιοδήποτε να νοσταλγήσει τους πρώτους μήνες της πανδημίας. Υπήρχε σαφήνεια επί του οικονομικού σκοπού: δραματικές περικοπές στα επιτόκια και μεγάλες δημοσιονομικές δεσμεύσεις. Οι προοπτικές ήταν τόσο τραγικές που υπήρχαν λίγες εύλογες εναλλακτικές λύσεις. Οι συνθήκες είναι πολύ πιο ευνοϊκές σήμερα και, κατά ειρωνικό τρόπο, αυτό κάνει τις επιλογές πιο δύσκολες και πιο σύνθετες.
Η ανάκαμψη της οικονομίας μοιάζει να έχει πατήσει "φρένο". Η ανάπτυξη είναι σταθερή, ωστόσο ο ρυθμός επέκτασης έχει επιβραδυνθεί. Η εικόνα των θέσεων εργασίας είναι καλύτερη, αν και κάθε άλλο παρά ιδανική. Ο πληθωρισμός δεν είναι πλέον τόσο χαμηλός ώστε να πληροί τις προϋποθέσεις για να ανήκει στον κατάλογο των "απειλούμενων με εξαφάνιση" ειδών. Αν μη τι άλλο, ωστόσο, είναι κάπως υπερβολικά ψηλά για να νιώθει κανείς άνετα. Η λέξη "μεταβατικός" - κάποτε η αγαπημένη της Federal Reserve για να περιγράψει την άνοδο των τιμών - δεν σημαίνει ότι ο πληθωρισμός θα χαθεί από το προσκήνιο αύριο.
Οι κεντρικές τράπεζες έχουν αρχίσει να περικόπτουν διευκολυντικά μέτρα ή σκέφτονται να το κάνουν, ωστόσο αρχίζουν να περιπλέκουν τα μηνύματά τους. Ο κίνδυνος λανθασμένου βήματος είναι σημαντικός.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο περιόρισε την πρόβλεψή του για την παγκόσμια ανάπτυξη το 2021 την Τρίτη, προειδοποιώντας ότι η δυναμική έχει χαθεί. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν θα αυξηθεί φέτος κατά 5,9%, σε σχέση με την πρόβλεψη της τάξης του 6% που έγινε τον Ιούλιο. Η μικρή μείωση μάλλον επισκιάζει ακόμη πιο ανησυχητικές τάσεις. Η μετάλλαξη Δέλτα του κορονοϊού, οι "τεντωμένες" αλυσίδες εφοδιασμού, ο επιταχυνόμενος πληθωρισμός και το αυξανόμενο κόστος για τρόφιμα και καύσιμα υπονομεύουν την εμπιστοσύνη.
Αυτή η άνιση εικόνα καθιστά δύσκολο να προβλέψουμε από πού εκκινούν και προς τα πού θέλουν να βαδίσουν οι κεντρικές τράπεζες.
Διαφορετικοί αξιωματούχοι, μερικές φορές από την ίδια χώρα ή περιφέρεια, προσφέρουν διαφορετικές διαδρομές εξόδου από το εξαιρετικά εύκολο χρήμα. Δύο υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της κεντρικής τράπεζας του Ηνωμένου Βασιλείου (Bank of England) δημιούργησαν ντόρο το περασμένο σαββατοκύριακο, όταν έστειλαν "σήματα" ότι θα υπάρξει ταχύτερη της αναμενόμενης πορεία σύσφιγξης της νομισματικής πολιτικής.
Μερικές φορές οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν μπορούν καν να συμφωνήσουν στο τι ακριβώς έχει μόλις συμβεί, ακόμη και μετά από αυξήσεις-σοκ στα επιτόκια, όπως συνέβη στην Πολωνία την περασμένη εβδομάδα. Αυτό είναι ανησυχητικό.
Ένα από τα μεγάλα αφηγήματα των τελευταίων δύο δεκαετιών ήταν η αξία που δόθηκε στο guidance για τις μελλοντικές κινήσεις των κεντρικών τραπεζών, δηλαδή την τέχνη οι αξιωματούχοι να υποδεικνύουν αρκετά εκ των προτέρων τι πρόκειται να πράξουν στο μέλλον και να κάνουν στη συνέχεια ό,τι μπορούν για να μην παρεκκλίνουν από αυτό, τουλάχιστον όχι συχνά. Η ιδέα είναι ότι περισσότερη διαφάνεια σημαίνει λιγότερες πιθανότητες αναταραχής στην αγορά.
Μια εκρηκτική πανδημία δεν περνούσε από το μυαλό των κεντρικών τραπεζιτών όταν το forward guidance καθιερωνόταν ως κοινή πρακτική. Παρ' όλα αυτά, είναι τρομακτικό όταν είναι κανείς συνηθισμένος στη συνέπεια και αυτό που συμβαίνει είναι το αντίθετο. Αυτό είναι που κάνει την περίπτωση της Πολωνίας τόσο ενδιαφέρουσα - και τρομακτική.
Η αύξηση 40 μονάδων του επιτοκίου αναφοράς στο 0,5% όχι μόνο εξέπληξε τους οικονομολόγους, αλλά και φάνηκε να έρχεται σε αντίθεση με τις παρατηρήσεις όχι κάποιου χαμηλόβαθμου αξιωματούχου, αλλά του ίδιου του διοικητή της κεντρικής τράπεζας, Adam Glapinski, ο οποίος έλεγε μέχρι λίγες ημέρες νωρίτερα ότι μια τέτοια κίνηση ήταν πολύ μακριά. Μιλώντας μετά τις ανακοινώσεις, ο Glapinski είπε: "Έπρεπε να συσφίξουμε, αλλά όχι πολύ για να μην πνίξουμε τον ασθενή". Το ερώτημα τίθεται εδώ μόνο του: από ποια ασθένεια πάσχει ο ασθενής; Εάν ο πληθωρισμός είναι πραγματικά μεγάλο ζήτημα, τότε 40 μονάδες βάσης δεν πρόκειται να επιτύχουν τίποτα.
Στο πεδίο της διαφάνειας, είναι δύσκολο να κατηγορήσει κανείς την κεντρική τράπεζα της Νότιας Κορέας (Bank of Korea), η οποία αύξησε τα επιτόκια τον Αύγουστο - όπως είχε προεξοφληθεί ευρέως - και κατέστησε σαφές την Τρίτη ότι θα πρέπει να αναμένεται και νέα σύσφιγξη τον Νοέμβριο.
Η κεντρική τράπεζα της Νέας Ζηλανδίας (Reserve Bank of New Zealand), την περασμένη εβδομάδα, δεσμεύθηκε να αυξήσει το κόστος δανεισμού και έδειξε ότι θα ακολουθήσουν και άλλες κινήσεις στην ίδια κατεύθυνση στο μέλλον.
Έχει γίνει δημοφιλές, αν και είναι παραπλανητικό, να χαρακτηρίζουμε τις σημερινές παγκόσμιες προκλήσεις "στασιμοπληθωρισμό", μια αναφορά σε μια μισητή οικονομική κατάσταση η οποία αφθονούσε ως φαινόμενο ανά τον κόσμο τη δεκαετία του 1970.
Ο υπερβολικός πληθωρισμός ήταν ένα πραγματικό πρόβλημα εκείνη τη δεκαετία. Μέχρι το 1980, ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ είχε πλησιάσει το 15%. Αλλεπάλληλοι κύκλοι ύφεσης άνοιγαν και έκλειναν. Ο Πολ Βόλκερ, ο οποίος διορίστηκε πρόεδρος της Fed το 1979 και πιστώθηκε ότι νίκησε τον πληθωρισμό μέσω πραγματικά δραματικών αυξήσεων των επιτοκίων - το βασικό επιτόκιο της Fed έφτασε το 20% - πιθανότατα θα γελούσε με μερικές από τις συγκρίσεις (έφυγε από τη ζωή το 2019).
Παρόλα αυτά, οι ανησυχίες δεν είναι εντελώς αναίτιες. Η Morgan Stanley υποδεικνύει ως καλύτερο πεδίο σύγκρισης την περίοδο 2004-2005, όταν ο όρος ήταν και πάλι στη μόδα.
Οι τιμές σκαρφάλωναν, οι κεντρικές τράπεζες σύσφιγγαν την νομισματική πολιτική τους και η ανάπτυξη φαινόταν να βρίσκεται εκτός "σημείου βρασμού". "Αυτοί οι φόβοι πέρασαν τελικώς, καθώς η ανάπτυξη επανήλθε και ο πληθωρισμός μετριάστηκε, ωστόσο πιστεύουμε ότι το 2005 μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο σημείο αναφοράς για έναν φόβο ο οποίος αφορά μια κατάσταση που είναι πολύ μακριά από την αντίστοιχη της δεκαετίας του 1970", έγραψε ο Andrew Sheets, στέλεχος στρατηγικής, σε σημείωμά του την Κυριακή.
Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε δύσκολο σημείο. Βρισκόμαστε στο μέσον της διαδρομής μεταξύ τρομερά άσχημων ημερών και καλύτερων καιρών. Δεν πειράζει αν λείπει και λίγη προνοητικότητα, την οποία ίσως είναι υπερβολικό να απαιτεί κανείς σε αυτή τη φάση.
Είμαι έτοιμος να αρκεστώ ακόμη και σε μια πραγματικά χρήσιμη ύστερη γνώση.
Υποστήριξε τις τρέχουσες προοπτικές της Fed ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν "σε υψηλότερα επίπεδα και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα".
"Η συνδρομή των κερδών ανά μονάδα στον ετήσιο πληθωρισμό μετριάστηκε στο πρώτο εξάμηνο του 2023".
Τι αναφέρουν αναλυτές για τις κινήσεις της Τουρκίας.
Καθώς οι χρηματαγορές βλέπουν "υψηλά επιτόκια για καιρό".
Σε νέα ισχυρή αύξηση των επιτοκίων της προχώρησε η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας.
"Ο πληθωρισμός είναι ακόμα εξαιρετικά υψηλός και οι προβλέψεις δείχνουν αργή μόνο υποχώρηση".
Απέρριψε το ενδεχόμενο να ξεκινήσει η μείωση του κόστους δανεισμού από την ερχόμενη άνοιξη.
Ο Πάουελ δεν απέρριψε το ενδεχόμενο περαιτέρω αύξησης του κόστους δανεισμού εντός 2023.
"Παύση" στις αυξήσεις από την Fed αλλά αναμένει αυξημένα επιτόκια για περισσότερο καιρό.
Οι υπηρεσίες ακολουθούν τη μεταποίηση στις "χαμηλές πτήσεις".
Η ΕΚΤ θα διατηρήσει τα επιτόκιά της στο 4% για μεγάλο χρονικό διάστημα, τόνισε Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό.
