Από τη συντακτική ομάδα

Ο Έλληνας Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για να θέσει στους πολίτες του ένα ερώτημα που δεν θα καταλάβουν και για το οποίο δεν υπάρχει ικανοποιητική απάντηση. Α, και κάτι ακόμη: από το αποτέλεσμα εξαρτάται το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι Έλληνες, που τώρα υποφέρουν από το οικονομικό μπλακάουτ, θα κληθούν να απαντήσουν εάν συμφωνούν με τους πολύπλοκους όρους για την ανανέωση της στήριξης που ζητούν οι κύριοι πιστωτές της χώρας: η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Από τεχνικής άποψης, αυτή η πρόταση έχει λήξει, αλλά είναι αντιληπτό ότι εάν οι ψηφοφόροι πουν "ναι", μπορεί ακόμη να σχεδιαστεί μια παρόμοια συμφωνία. Εάν πουν "όχι", όπως τους προτρέπει ο Τσίπρας, η πιο πιθανή συνέπεια είναι μια πλήρους κλίμακα χρεοκοπία και έξοδος από την Ευρωζώνη.

Τα πράγματα δεν θα έπρεπε να έχουν φτάσει ποτέ ως εκεί. Οι όροι που απαιτούν οι πιστωτές –εάν λάβουμε υπόψιν την ανάλυση του ΔΝΤ- παραείναι αυστηροί. Η πιο καλή ευκαιρία της Ελλάδας για οικονομική ανάκαμψη και πιο καλή ευκαιρία των πιστωτών να πάρουν πίσω το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων τους, περιλαμβάνει λιγότερη δημοσιονομική λιτότητα και νέα ελάφρυνση του χρέους. Εάν οι ηγέτες της Ευρώπης δεν ήταν τόσο άκαμπτοι, και αν ο Τσίπρας και η ομάδα του δεν ήταν τόσο εξοργιστικοί στη διαπραγμάτευση, η κρίση θα μπορούσε να έχει λυθεί με αυτόν τον τρόπο.

Δεν έχει λυθεί, οπότε οι Έλληνες πρέπει να επιλέξουν τη λιγότερο κακή λύση. Θα πρέπει να ψηφίσουν ναι -και αν το κάνουν, η Ευρώπη θα πρέπει να ανταποκριθεί με τη μεγαλοψυχία και το πολιτικό όραμα που στερούνταν οι μέχρι τώρα διαπραγματεύσεις.

Ο Τσίπρας πόνταρε στο ότι οι υπόλοιπες κυβερνήσεις της Ευρώπης θα κάνουν τα πάντα για να κρατήσουν την Ελλάδα στην Ευρωζώνη. Έκανε λάθος. Έχει εξοργίσει τόσο πολύ τους συνομιλητές του που κάποιοι από αυτούς θα κάνουν σχεδόν τα πάντα για να πετάξουν έξω την Ελλάδα -ανεξάρτητα από το τι θα μπορούσε να κοστίσει και στις δυο πλευρές. Αλλά η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει το Ευρωσύστημα, όχι να δείξει πως αυτό μπορεί να αποσυναρμολογηθεί, και το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται η Ελλάδα είναι το παρατεταμένο ξόρκι μιας ακόμη μεγαλύτερης οικονομικής αστάθειας.

Οι συνομιλίες που θα κρατήσουν την Ελλάδα στο ευρώ πρέπει επειγόντως να συνεχιστούν και να έχουν αίσιο τέλος. Όπως έχουν τα πράγματα, αυτό απαιτεί ένα "ναι". Ο Τσίπρας μετέτρεψε το δημοψήφισμα σε ψήφο εμπιστοσύνης στην ηγεσία του. Ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης είπε πως θα εγκαταλείψει εάν οι ψηφοφόροι εγκρίνουν τα μέτρα και ο ίδιος ο Τσίπρας έχει πει ότι δεν θα διεκπεραιώσει τη συμφωνία, εάν οι Έλληνες ψηφοφόροι τη θελήσουν –αλλά αυτό δεν είναι πρόβλημα. Η Ελλάδα χρειάζεται μια ομάδα διαπραγμάτευσης που δεν θα ωθήσει τους Ευρωπαίους να αυτοτραυματιστούν από τα νεύρα τους.

Ωστόσο, είναι ζωτικής σημασίας οι ηγέτες της ΕΕ να είναι έτοιμοι, σε περίπτωση που ψηφιστεί "ναι", να επανορθώσουν για όσα έχει υπομείνει η Ελλάδα. Με λίγα λόγια, θα πρέπει να προετοιμαστούν να δώσουν στην, μετά-Τσίπρα, Ελλάδα τα περισσότερα από αυτά που ζητούσε ο Τσίπρας: ένα πιο ήπιο προφίλ δημοσιονομικής εξυγίανσης, μεγαλύτερη ελευθερία στην υλοποίηση του προγράμματος και ελάφρυνση του χρέους.

Αυτό θα είχε νόημα σε μακροοικονομικό επίπεδο, γιατί θα στήριζε την ανάπτυξη. Θα ήταν επίσης λογικό σε ανθρωπιστικό επίπεδο, επειδή η Ελλάδα έχει υποφέρει ήδη πάρα πολύ. Πάνω απ 'όλα, θα έβγαζε νόημα σε επίπεδο στρατηγικής. Η Ευρώπη πρέπει να προσπαθήσει να συνδέσει εκ νέου την Ελλάδα με την Ένωση ως φίλο και εταίρο, όχι ως φοβισμένο και αγανακτισμένο εχθρό.

Το μήνυμα της ΕΕ θα πρέπει να είναι: η διαμάχη μας ήταν με τον Τσίπρα και την ομάδα του, όχι με τους Έλληνες, Συνευρωπαίους μας.

Αυτό δεν θα αποκαταστήσει σε καμία περίπτωση τη ζημιά που προκάλεσαν ο Τσίπρας και η ΕΕ στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση γενικότερα. Αλλά προσφέρει την καλύτερη ελπίδα για να μην γίνουν χειρότερα τα πράγματα.