Όταν οι ηγέτες του Ευρωσυστήματος συναντηθούν απόψε, θα έχουν στα χέρια τους τη μοίρα του κοινού νομίσματος, αλλά και του μεγαλύτερου ευρωπαϊκού οράματος. Η Ελλάδα και οι πιστωτές της μπορούν επιτέλους να αρχίσουν να διορθώνουν τη ζημιά των τελευταίων μηνών –ή να αρνηθούν να κάνουν κίνηση και να ρισκάρουν να υπονομεύσουν ανεπιστρεπτί το συνολικό ευρωπαϊκό εγχείρημα.

Τα πράγματα είναι δύσκολο να μπουν σε τάξη αφού δεν υπάρχει εμπιστοσύνη μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των υπολοίπων. Ωστόσο, η κατάσταση μπορεί ακόμη να σωθεί. Η κοντόφθαλμη ακαμψία και η ρίψη προσβολών -εκσφενδονίστηκαν πολλές και από τις δύο πλευρές- πρέπει να σταματήσουν. Η συζήτηση θα πρέπει να αφήσει στην άκρη τα επουσιώδη και να εστιάσει στις μεγαλύτερες πολιτικές φιλοδοξίες που διακυβεύονται.

Αυτές οι αρχές πρέπει να είναι πάνω από όλα. 

Πρώτον, οι πιστωτές πρέπει να αναγνωρίσουν ότι η απέχθειά τους για μια απερίσκεπτη κυβέρνηση, όπως αυτή αποτυπώνεται στους χαρακτηρισμούς "λεηλασία", "έγκλημα" και "τρόμος" που χρησιμοποιούν όταν μιλούν για τους εταίρους τους δεν δικαιολογεί να τιμωρήσουν τον ελληνικό λαό ή να διακινδυνεύσουν τις ίδιες τους τις οικονομίες.

Δεύτερον, θα πρέπει να παραδεχτούν ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έχει δίκιο σε ένα βασικό σημείο: το τρέχον πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής της Ελλάδας έσωσε τους πιστωτές της αλλά καταδίκασε τη χώρα σε μακρόχρονη ένδεια. Απέτυχε. Ακόμη και το ΔΝΤ παραδέχτηκε ότι το πρόγραμμα δεν μπορεί να δουλέψει χωρίς περαιτέρω αναδιάρθρωση χρέους.

Τρίτον, οποιοδήποτε μονοπάτι οδηγεί έξω από αυτό το χάλι θα έχει υψηλό κόστος και για τις δύο πλευρές. Η πρόκληση είναι να ελαχιστοποιήσουν τα κόστη, να γίνουν ευρέως κατανοητοί και έπειτα να εξηγήσουν το σκεπτικό στους ψηφοφόρους που μπορεί να είναι σκεπτικοί ή και εχθρικοί.

Για να το πετύχουν αυτό, οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να σκεφτούν ανοιχτά και να ζυγίσουν τις πιθανές συνέπειες ενός άσχημου ευρωπαϊκού διαζυγίου υπό το πρίσμα της οικονομικής μετάδοσης και της γεωπολιτικής ζημιάς. Ίσως θα πρέπει να ανατρέξουν ακόμη και στην ιστορία. Ο Ψυχρός Πόλεμος ξεκίνησε όταν ο Αμερικανός Πρόεδρος Harry S. Truman αντιστάθηκε στη σοβιετική απειλή εναντίον της Ελλάδας. Την περασμένη εβδομάδα ο Τσίπρας επισκέφτηκε τη Ρωσία για να υπογράψει μια συμφωνία για την κατασκευή ενός αγωγού, ο οποίος θεωρείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι παραβιάζει τους κανόνες της.

Με την εφαρμογή αυτών των τριών αρχών, οι πιστωτές της Ελλάδας αναμένεται να αποδεσμεύσουν τα υπόλοιπα κεφάλαια από το τρέχον πρόγραμμα στήριξης για να κρατήσουν ζωντανή την Ελλάδα το καλοκαίρι και να προσφέρουν περαιτέρω ανακούφιση χρέους στο πλαίσιο μια νέας, μακροπρόθεσμης συμφωνίας. Σε αντάλλαγμα, η Ελλάδα πρέπει να αποδεχτεί τους απαιτητικούς όρους δημοσιονομικής προσαρμογής για το υπόλοιπο του έτους, αλλά και τα επόμενα χρόνια. 

Αλλά δεδομένου ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν εμπνέει εμπιστοσύνη, οι πιστωτές θα πρέπει επίσης να προσθέσουν έναν νέο όρο. Για να επιτευχθεί η συμφωνία, ο Τσίπρας πρέπει να συμφωνήσει να διενεργήσει δημοψήφισμα το συντομότερο δυνατό που θα θέτει μια ξεκάθαρη επιλογή στους Έλληνες ψηφοφόρους: αποδεχτείτε πλήρως τους όρους και μείνετε στο ευρωσύστημα ή απορρίψτε τους και αποχωρήστε.

Ο Τσίπρας έπρεπε να το έχει κάνει ήδη με δική του πρωτοβουλία. Δεν έχει εντολή να βγάλει την Ελλάδα από την Ευρωζώνη ή ακόμη και να χρεοκοπήσει τη χώρα, αν και η σαρωτική διαπραγματευτική τακτική του δείχνει ότι σκέφτεται διαφορετικά. Οι περισσότεροι Έλληνες δεν θέλουν τίποτα από τα δύο. Σε κάθε περίπτωση, οι πιστωτές θα χρειαστούν διαβεβαιώσεις πως η χώρα δεσμεύεται να τιμήσει τους όρους του νέου προγράμματος. Ο Τσίπρας και η κυβέρνησή του δεν έχουν πλέον αξιοπιστία. Ο λόγος τους δεν μετράει πια αρκετά.

Στο πλαίσιο αυτού του νέου συμφώνου, η καλύτερη επιλογή θα ήταν μια σαφής δέσμευση για απομείωση του ελληνικού χρέους, αλλά αυτό μπορεί να είναι πολιτικά αδύνατο για τη Γερμανία και ορισμένους άλλους. Αντ’αυτού, μια περαιτέρω παράταση της ωρίμανσης του ελληνικού χρέους και χαμηλότερες πληρωμές τόκων- -υπάρχουν πολλοί τρόπο να "πακεταριστεί"- θα μπορούσε να επαρκεί μαζί με τους δημοσιονομικούς όρους για να καταστήσει τη δημοσιονομική θέση της Ελλάδας, τόσο πολιτικά, όσο και δημοσιονομικά βιώσιμη. Εάν το ΔΝΤ, ένας πιστωτής που ενεργεί κατά βούληση, δεν είναι πρόθυμο να συμφωνήσει, οι κυβερνήσεις της Ευρώπης θα αναλάβουν το μερίδιο του οφειλόμενου προς το Ταμείο χρέους. Τα δάνεια του δεν έπρεπε εξαρχής να έχουν ζητηθεί. Οι γεωπολιτικοί υπολογισμοί για το μέλλον της Ευρώπης δεν είναι εντός της εξουσίας του ή της δυνατότητάς του. 

Η εμπλοκή του ΔΝΤ ήταν μόνο ένα από τα πολλά λάθη. Το όλο έπος είναι ένα με λάθη που έφεραν περισσότερα λάθη. Ήρθε ώρα να σπάσει αυτή η ακολουθία.