Η νεωτερικότητα προκύπτει από την πάλη ανάμεσα στη μνήμη και τη λήθη και οι Νοτιοκορεάτες –ασχέτως πολιτικών πεποιθήσεων– έχουμε διδαχθεί από την κοινή μας ιστορία.

Αυτή η ιστορία περιλαμβάνει και την εξέγερση της Γκουάνγκτζου, μια 10ήμερη μαζική διαμαρτυρία που έλαβε χώρα λίγο μετά τη δολοφονία του προέδρου Παρκ Τζουνγκ Χιέ το 1979, ο οποίος κυβέρνησε τη Νότια Κορέα για 18 χρόνια ως δικτάτορας.

Εκμεταλλευόμενος το γεγονός αυτό, ο στρατηγός Τσουν Ντου-χουάν έκανε πραξικόπημα και άρχισε να θέτει τις βάσεις για μια νέα δικτατορία. Τον Μάιο του 1980 κήρυξε στρατιωτικό νόμο και οι πολίτες της Γκουάνγκτζου ξεσηκώθηκαν ενάντια στη συνέχιση του στρατιωτικού καθεστώτος.

Ο στρατός απάντησε με βία: σκότωσε πολίτες ανεξαρτήτως από το εάν συμμετείχαν στην εξέγερση. Παρ’ όλα αυτά, η Γκουάνγκτζου αποτέλεσε σταθμό στον αγώνα για την κορεατική δημοκρατία.

"Γνωρίζουμε ότι δεν μπορούμε να νικήσουμε έναν τόσο ισχυρό στρατό. Αλλά, αν σταματήσουμε την αντίσταση, θα πάει χαμένο όλο το αίμα που έχυσαν οι συμπολίτες μας. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να μας θυμούνται οι μελλοντικές γενιές". Αυτή ήταν η απάντηση της πολιτοφυλακής στην ερώτηση κυβερνητικού αξιωματούχου για το εάν οι διαδηλωτές σκόπευαν να παραδοθούν.

Τα επόμενα 44 χρόνια η Νότια Κορέα έδωσε μάχη προκειμένου να επουλώσει τις πληγές της δικτατορίας και να μετατραπεί σε σύγχρονο, δημοκρατικό κράτος. Ωστόσο στις 3 Δεκεμβρίου 2024 η χώρα συγκλονίστηκε από την κήρυξη στρατιωτικού νόμου από τον πρόεδρο Γιουν Σουκ-γέολ. Οι Κορεάτες βίωσαν το σοκ της οπισθοδρόμησης και οι παλιές πληγές άνοιξαν.

Ο κ. Γιουν επέβαλε στρατιωτικό νόμο μέσα στη νύχτα. Ένας ηγέτης του κόμματος της αντιπολίτευσης μετέδωσε live την είδηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μέσω του κινητού του τηλεφώνου, ενώ έσπευδε στο κεντρικό κτίριο της Εθνοσυνέλευσης, όπου είχαν συγκεντρωθεί οι βουλευτές. Χιλιάδες πολίτες άκουσαν τις εκκλήσεις των βουλευτών για να αναλάβουν δράση και δεν έχασαν χρόνο. Στο μεταξύ, αστυνομία και άλλες δυνάμεις ασφαλείας περικύκλωσαν το κτίριο και έσπασαν μερικά παράθυρα για να εισέλθουν διά της βίας. Αψηφώντας τον κίνδυνο των συλλήψεων, τα μέλη της Εθνοσυνέλευσης πήδηξαν φράχτες για να μπουν στο κτίριο, ενώ οι εξεγερμένοι μπλόκαραν τα τεθωρακισμένα με τα σώματά τους.

Το ψήφισμα για την άρση του στρατιωτικού νόμου πέρασε. Παρότι ο κ. Γιουν και οι υποστηρικτές του ασκούσαν –και ασκούν ακόμη– εξουσία, πήραν το μήνυμα ότι μεγάλη μερίδα των Κορεατών αντιλαμβάνεται την αξία της δημοκρατίας και είναι σε επαγρύπνηση.

Ο κ. Γιουν "αιτιολόγησε" τον στρατιωτικό νόμο ως τρόπο εξάλειψης των απειλών από τους Βορειοκορεάτες και των φιλοβορειοκορεατικών "αντικρατικών δυνάμεων" – με τον όρο αυτόν υπονοούσε τα μέλη του κόμματος της αντιπολίτευσης που είχαν εκλεγεί στις πρόσφατες κάλπες. Αντί να παραδεχτεί ότι ο κόσμος είχε αγανακτήσει με το κόμμα του λόγω της κατάχρησης εξουσίας και της διαφθοράς, απείλησε να χρησιμοποιήσει τον στρατό εναντίον των πολιτών, όπως οι Νοτιοκορεάτες δικτάτορες στο παρελθόν.

Η απόπειρα του κ. Γιουν να επιβάλει στρατιωτικό νόμο προσομοίαζε με την έναρξη της εξέγερσης της Γκουάνγκτζου. Μα πώς συνέβαινε κάτι –δεκαετίες μετά– που παρέπεμπε στην Γκουάνγκτζου; Και γιατί η κορεατική δημοκρατία υπήρξε πάντοτε τόσο επισφαλής;

Στην Κορέα ο όρος "εκδημοκρατισμός" συνοδεύεται συνήθως από τη φράση "πολιτική διακυβέρνηση" – μια χώρα που διοικείται από πολίτες, όχι από τον στρατό. Θεωρούμε ότι ο στρατός τίθεται υπό τον έλεγχο μιας δημοκρατικής κυβέρνησης που εκλέγεται από τον λαό. Η κυβέρνηση του κ. Γιουν, ωστόσο, επιδίωξε να "αμολήσει πάλι το θηρίο".

Έκτοτε ο κ. Γιουν παραπέμφθηκε σε δίκη και οι δημοκρατικές και αντιδημοκρατικές δυνάμεις παραμένουν σε μια διελκυστίνδα πολέμου. Εναπόκειται στη νέα ηγεσία να καταπραΰνει το τεταμένο πολιτικό κλίμα μετά την εξέγερση.

Η εξέγερση της Γκουάνγκτζου έχει αφήσει έντονο το στίγμα της στη συλλογική μνήμη της Κορέας. Στην απόφασή του για την παραπομπή του κ. Γιουν, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Κορέας δήλωσε ότι η Εθνοσυνέλευση ακύρωσε τάχιστα τον στρατιωτικό νόμο "χάρη στην αντίσταση των πολιτών και εξαιτίας της ολιγωρίας του στρατού και της αστυνομίας".

Όπως το 1980, έτσι και σήμερα οι Κορεάτες εξεγείρονται όταν δέχεται επίθεση η ελευθερία τους. Αυτήν τη φορά, όμως, η Ιστορία είναι με το μέρος μας και δεν έχουμε την επιλογή να ξεχάσουμε. Σε αντίθεση με αυτό που θέλουν να προβάλουν τα ΜΜΕ της Γκουάνγκτζου, η επιβολή του στρατιωτικού νόμου από τον κ. Γιουν δεν έγινε με καμία μυστικότητα· αντιθέτως, μεταδόθηκε live σε εθνικό και διεθνές επίπεδο μέσω των YouTubers και των αμέτρητων accounts στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το σημαντικότερο είναι ότι οι Κορεάτες, συμπεριλαμβανομένου του στρατού και της αστυνομίας, έχουν διδαχθεί από το σκοτεινό παρελθόν μας και γνωρίζουν από πρώτο χέρι πώς είναι να ζεις σε μια ελεύθερη, δημοκρατική κοινωνία. Ως εκ τούτου, ενέργειες όπως του κ. Γιουν τις θεωρούμε αναχρονιστικές.

Κατά την άρση του στρατιωτικού νόμου και την παραπομπή του κ. Γιουν, πλήθος κόσμου σε ολόκληρη τη χώρα κατέλαβε πλατείες, διαδηλώνοντας υπέρ της δημοκρατίας και της παραπομπής του προέδρου. Άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικίας κατέβηκαν στους δρόμους, ωστόσο οι πλέον ένθερμοι διαδηλωτές ήταν η γενιά των γυναικών από 20 έως 30 ετών. Τραγουδούσαν, χόρευαν και ύψωναν στικ φωτός, όπως κάνουν συνήθως στις συναυλίες της K-pop σκηνής. Αυτές οι ειρηνικές, ψυχαγωγικές συναθροίσεις δεν μοιάζουν με την εξέγερση της Γκουάνγκτζου.

Μολονότι το φάντασμα του ζοφερού φασισμού απειλούσε να "καταπιεί" τους διαδηλωτές, οι νέοι ανύψωσαν το φως τους για να απωθήσουν το σκοτάδι. Στάθηκαν ο ένας δίπλα στον άλλον στις πλατείες με τα φωτεινά τους στικ υψωμένα και τραγούδησαν το "Into the New World" των Girls’ Generation.

Ίσως πλέον να έχουμε αποκτήσει την αναγκαία πολιτική και πολιτισμική δύναμη ώστε να μην επιστρέψει η κοινωνία μας στη ζοφερή δίνη του παρελθόντος.

Αυτό με κάνει και ελπίζω.

*Ο Hwang Sok-yong είναι Νοτιοκορεάτης συγγραφέας. Μεταξύ άλλων, έχει γράψει τo μυθιστόρημα "Mater 2-10", υποψήφιο για το βραβείο Booker, καθώς και τα "The Prisoner" και "At Dusk". Έχει συνεργαστεί στη συγγραφή του βιβλίου "Gwangju Uprising: The Rebellion for Democracy in South Korea".

©2025 The New York Times Company and Hwang Sok-yong