Του Γιώργου Δαλιάνη με τη συνεργασία της Νάνσυ Καλλιανιώτη και του Γιάννη Αρτσίτα*

Ποιους αφορά η επέκταση του ελέγχου

Ο έλεγχος δύναται να καλύψει:

- Συγγενικά πρόσωπα (σύζυγο, τέκνα, γονείς). Σε αυτές τις περιπτώσεις ένα συχνό φαινόμενο είναι η διερεύνηση των δοσοληψιών μεταξύ των συγγενικών προσώπων, ιδιαίτερα για την ανεύρεση τυχόν μη δηλωθεισών δωρεών/γονικών παροχών που υπόκεινται σε φόρο. Επίσης, διερευνώνται και κινήσεις που μπορεί να συνιστούν τεχνητή διευθέτηση, όπως η τριγωνική δωρεά (π.χ. μεταξύ αδελφών με ενδιάμεσο πρόσωπο γονέα) που κατά κατάχρηση της νομοθεσίας έτυχε φοροαπαλλαγής (βλ. "Δοσοληψίες μεταξύ συγγενών και φορολογικοί έλεγχοι"). Επειδή μεταξύ γονέων και τέκνων υπάρχει το αφορόλογητο των 800.000€ (για δωρεές που πραγματοποιούνται από 1.10.2021), απαντάται το φαινόμενο να δωρίζει ένας αδελφός στους γονείς και αυτοί με τη σειρά τους στον έτερο αδελφό.

- Όταν πρόκειται για φυσικά ή νομικά πρόσωπα που συναλλάσσονται με τον ελεγχόμενο, εφόσον δεν μπορούν να τεκμηριωθούν οι συναλλαγές και στην περίπτωση αυτή μπορεί να φορολογηθούν ως ποσά αγνώστου προελεύσεως (προσαύξηση περιουσίας) κατά το άρθρο 21 παρ. 4 ΚΦΕ.

- Εταιρείες ιδίων συμφερόντων στο εξωτερικό, ιδιαίτερα όταν αυτές έχουν έδρα σε χώρες με προνομιακό φορολογικό καθεστώς (Ελεγχόμενες Αλλοδαπές Εταιρείες). Σε αυτές τις περιπτώσεις, η επέκταση του ελέγχου γίνεται έμμεσα, μέσα από τις συναλλαγές και τη ροή χρημάτων, ώστε να εντοπιστεί αν πρόκειται για τεχνητή διευθέτηση με στόχο τη φοροαποφυγή. Δηλαδή, εάν η αλλοδαπή εταιρεία δεν έχει πραγματική υπόσταση (πραγματική έδρα, προσωπικό, δραστηριότητα), αλλά έχει συσταθεί με μοναδικό σκοπό την μεταφορά φορολογητέας ύλης από την Ελλάδα στην αλλοδαπή (χώρα προνομιακού φορολογικού καθεστώτος), ο έλεγχος μπορεί να μεταφέρει αυτή την ύλη ως φορολογητέα στην Ελλάδα (άρθρο 66 ΚΦΕ) (βλ. "Οι φορολογικοί παράδεισοι (off-shore, Κύπρος, Βουλγαρία) σε ασφυκτικό κλοιό").

Κοινοί τραπεζικοί λογαριασμοί

Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στους κοινούς τραπεζικούς λογαριασμούς που τηρούνται μεταξύ του ελεγχόμενου και συγγενικών ή συνεργαζόμενων προσώπων. Οι λογαριασμοί αυτοί μπορεί να είναι απολύτως νόμιμοι, αποτελούν όμως και ένα σημαντικό εργαλείο διερεύνησης, καθώς μέσω αυτών:

- Ανιχνεύονται καταθέσεις, αναλήψεις και εμβάσματα.

- Ελέγχεται η πραγματική ροή χρημάτων και η συμβατότητά της με τα δηλωθέντα εισοδήματα.

- Αποκαλύπτονται περιπτώσεις μεταφοράς φορολογητέας ύλης σε συγγενείς για να αποφευχθεί η φορολόγηση.

Στο πλαίσιο αυτό, η ΔΕΔ Αθηνών 348/2019 αποτελεί κρίσιμη κατεύθυνση, καθώς έκρινε ότι η ελεγκτική αρχή μπορεί να επεκτείνει τον έλεγχο όχι μόνο στο φυσικό πρόσωπο αλλά και σε συγγενικά πρόσωπα και σε νομικά πρόσωπα με τα οποία αυτό συνδέεται, όταν υπάρχουν ενδείξεις ότι μέσω αυτών πραγματοποιούνται συναλλαγές που υποκρύπτουν την πραγματική φορολογητέα ύλη.

Το σκεπτικό της ΔΕΔ στηρίζεται στην ανάγκη πλήρους και ουσιαστικής διερεύνησης της πραγματικής ροής χρημάτων, ώστε να μη μείνουν εκτός ελέγχου συναλλαγές που τυπικά εμφανίζονται σε τρίτους αλλά στην πραγματικότητα αφορούν τον ελεγχόμενο.

Συνεπώς, ο φορολογικός έλεγχος έχει πλέον ευρύτατο πεδίο. Επεκτείνεται σε συγγενείς, σε εταιρείες και σε κάθε πρόσωπο που συναλλάσσεται με τον ελεγχόμενο. Μέσω των κοινών λογαριασμών και των διασταυρώσεων, οι αρχές μπορούν να διαπιστώσουν την πραγματική οικονομική εικόνα. Μπορεί να επεκταθεί εμμέσως και σε εταιρείες του εξωτερικού, ιδίως όταν πρόκειται για χώρες με προνομιακό καθεστώς. Με άλλα λόγια, ο έλεγχος δεν περιορίζεται μόνο στο φυσικό πρόσωπο, αλλά καλύπτει ολόκληρο το οικονομικό του περιβάλλον, προκειμένου να διαπιστωθεί η αληθής φοροδοτική ικανότητα.

* O Γιώργος Δαλιάνης είναι Διευθύνων Σύμβουλος της Artion Α.Ε. & ιδρυτής του Ομίλου Artion, Οικονομολόγος Φοροτεχνικός.

H Νάνσυ Καλλιανιώτη είναι Μέτοχος Δ.Σ. της Artion A.E. και Διευθύνουσα Σύμβουλος της Artion Μυκόνου Α.Ε.

O Γιάννης Αρτσίτας είναι Partner και Διευθυντής Φορολογίας Φυσικών Προσώπων της Artion A.E.

Το ανωτέρω κείμενο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τις εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στην ARTION Α.Ε. (Πουρνάρα 9 Μαρούσι|+30 210 6009062| www.artion.gr).