Του Μανόλη Καψή

Το θέμα προσφέρεται για πολλή ειρωνεία. Ο Θανάσης Πλεύρης για παράδειγμα, απειλεί τους παράνομους μετανάστες ότι θα τους κόψει το γλυκό και τη μαρέγκα. Σιγά μην φοβηθούν. Εδώ διασχίζουν τη Μεσόγειο και ρισκάρουν τη ζωή τους στις θάλασσες, έχουν βιώσει τα μύρια όσα στα χέρια των διακινητών, σιγά μην τους αποτρέψει η αλλαγή του μενού που υπόσχεται ο υπουργός Μεταναστευτικής πολιτικής. Δίκιο έχουν να τρολαρουν τον υπουργό. Ο πρωθυπουργός, από την πλευρά του, απειλεί ότι θα στείλει τις φρεγάτες να κόψουν τον βήχα και τις ροές στη θάλασσα. Και τι θα κάνουν οι φρεγάτες, σχολιάζουν οι άλλοι. Μήπως θα βυθίσουν τις βάρκες μεσοπέλαγα; Όντως δε μοιάζει και πολύ αποτελεσματικό το μέτρο. Δίκιο έχουν και ειρωνεύονται τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Εκτός από τις ειρωνείες, το μεταναστευτικό προσφέρεται και για πολλές "παρόλες". Η κυβέρνηση πιάστηκε ανέτοιμη, λέει για παράδειγμα η αντιπολίτευση, που όμως διστάζει να προκαλέσει τους Κρητικούς και αμφιβάλλει αν πρέπει ή όχι να στηθούν στη μεγαλόνησο κλειστές δομές. Προφανώς δηλαδή έπρεπε να προβλέψει η Αθήνα, ότι ο αυτοανακηρυχθείς στρατάρχης θα τα "πάρει χοντρά" από την Τουρκία και θα έπρεπε να έχει λάβει ήδη τα μέτρα της. Δηλαδή να κάνει τι; Μήπως να στείλει τις φρεγάτες προληπτικά; Αυτές που ακόμα και τώρα που έχουν αρχίσει οι καραβιές με τους μετανάστες δεν θα κάνουν αποτελεσματική δουλειά; Μήπως να είχε ήδη δημιουργήσει κλειστές δομές, αυτές που ακόμα και τώρα δεν θέλουν οι Κρητικοί;

Να τους στείλουμε πίσω, προτείνουν οι άλλοι. Ευκολάκι. Μόνη δυσκολία είναι ότι οι μετανάστες δεν δηλώνουν καν χώρα προέλευσης -ούτε την ηλικία τους δεν αποκαλύπτουν και συχνά παριστάνουν τους ανήλικους- και δεν ξέρεις πού να τους στείλεις. Άσε δε που οι χώρες απ΄ όπου ξεκίνησαν το μακρύ τους ταξίδι, συνήθως δεν τους δέχονται πίσω.

Το πρόβλημα είναι και πολυπαραγοντικό. Εσύ θωρακίζεις τα σύνορά σου, λέμε τώρα… μόνο που η αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης από τις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής ξεπερνάει τις δυνατότητες μιας χώρας, απαιτεί τη σύμπραξη ολόκληρης της Ευρώπης, όπως έγινε και με τον Ερντογάν, και η κινητοποίηση των Βρυξελλών δεν είναι μια απλή δουλειά. Η Ένωση είναι δυσκίνητη και πολλές φορές οι βόρειοι δεν δείχνουν άμεσα την αλληλεγγύη τους στους Νότιους. Το πρόβλημα, βλέπετε, δεν τους αφορά. Τα δημοσιεύματα του ξένου Τύπου κάνουν λόγο ακόμα και για δάχτυλο της Ρωσίας στην παράνομη μετανάστευση από τη Βόρεια Αφρική, είναι λέει άλλη μια φόρμουλα που έχει βρει ο Πούτιν για να υπονομεύσει τη σταθερότητα της Ευρώπης.

Προφανώς το θέμα έχει και εσωτερικές περιπλοκές. Αυτονόητη μοιάζει μια μεγάλη κλειστή δομή στην Κρήτη, όπως έγινε άλλωστε και σε άλλα νησιά, αυτό δεν σημαίνει ότι το αυτονόητο το συμμερίζονται και οι ίδιοι οι Κρητικοί. Που διεκδικούν συχνά -και υπερασπίζονται- έναν παλαιοκομματικό, πελατειακό εξαιρετισμό. Κάθε μέτρο που ανακοινώνεται επίσης δεν αρκεί να είναι σωστό, δηλαδή να είναι αποτελεσματικό. Πρέπει να ακούγεται και σωστό, δηλαδή να είναι αποτελεσματικό και πολιτικά. Σε μια φάση που ο Σαμαράς κινείται λέει για το δικό του, δεξιό κόμμα και το μεταναστευτικό ανέκαθεν υπήρξε βούτυρο στο ψωμί των διάφορων κομματιδίων στα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας.

Και από κοντά έχουμε και τους αλληλέγγυους και τους ανθρωπιστές, που συνήθως από τον καναπέ του κλιματιζόμενου διαμερίσματός τους, ζητούν από την Αθήνα να δείξει τον ανθρωπισμό της, να σεβαστεί το διεθνές Δίκαιο και κατηγορούν την "ακροδεξιά κυβέρνηση Μητσοτάκη" ότι παίζει με τις ζωές των δυστυχισμένων για να κερδίσει μερικές ψήφους.

Ας συμφωνήσουμε λοιπόν στα βασικά, πριν χαθούμε στη μετάφραση. Ναι, η μετανάστευση δεν θα σταματήσει επειδή ο Πλεύρης θα τους κόψει το επιδόρπιο και πάντα θα υπάρχουν πληθυσμοί που θα θέλουν να γλυτώσουν από τις σκληρές και απάνθρωπες συνθήκες που βιώνουν στις χώρες τους, για να έρθουν στην πλούσια Ευρώπη της ελευθερίας και των δικαιωμάτων. Η ιστορία της ανθρωπότητας είναι μια ιστορία μετακίνησης πληθυσμών. Σύμφωνοι.

Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι η Ευρώπη μπορεί να αντέξει άλλα κύματα μεταναστών, όσο και αν ορισμένοι ακόμα συμπάσχουν/ουμε  με το δράμα των ανθρώπων που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα. Και δεν αντέχει άλλα κύματα μεταναστών, γιατί πολλοί από τους ανθρώπους που φθάνουν στις ακτές μας -κυρίως άνδρες- δυσκολεύονται ή δεν θέλουν να αποδεχθούν τους κανόνες και τους νόμους που ισχύουν στην Ευρώπη. Δυσκολεύονται δηλαδή να ενσωματωθούν. Επίσης οι οικονομικές συνθήκες δεν επιτρέπουν σε πάρα πολλούς από τους αφιχθέντες, να  βρουν δουλειά και στέγη και να οργανώσουν έτσι τη ζωή τους, με αποτέλεσμα την αύξηση της εγκληματικότητας.

Ακόμα χειρότερα, η δυσκολία ενσωμάτωσης, έχει προκαλέσει ένα κύμα αντίδρασης στις δυτικές κοινωνίες, που τροφοδοτεί ακραία πολιτικά κινήματα, που απειλούν τη φιλελεύθερη δημοκρατία. Απειλούν δηλαδή την κοινωνική συνοχή της Ευρώπης και αποσταθεροποιούν το πολιτικό της σύστημα.

Ας ξαναγυρίσουμε στον Θανάση Πλεύρη. Οι απειλές του μπορεί να ακούγονται "πολιτικάντικες" και αναποτελεσματικές, όπως και οι ανακοινώσεις για τις φρεγάτες, μπορεί να προσφέρονται για ειρωνείες από τους πολιτικούς του αντιπάλους, όμως είναι ένα τρόπος να σταλεί ένα μήνυμα αποφασιστικότητας για τη φρούρηση των συνόρων, που είναι προϋπόθεση για την επιβίωση του "δικού μας τρόπου ζωής". Τα νέα κυκλοφορούν, οι μετανάστες επικοινωνούν μεταξύ τους με τα κινητά τηλέφωνα, μαθαίνουν τι γίνεται και τι λέγεται σε κάθε χώρα μέσα από τα δικά τους δίκτυα και μπορεί να μην υπάρχουν μαγικές λύσεις, όμως η διατύπωση αποφασιστικής στάσης από πλευράς της κυβέρνησης -ακόμα και με ορισμένες φραστικές υπερβολές- μπορεί να συμβάλει στον  περιορισμό του φαινομένου.

Καλού κακού φυσικά, ας φτιάξουμε ακόμα μερικές κλειστές δομές. Θα μας χρειαστούν φοβάμαι.