Του Νικήτα Σίμου

Λίγες ώρες μετά την τελευταία άκαρπη συνομιλία μεταξύ του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του Ρώσου ομολόγου του Βλαντιμίρ Πούτιν, οι ένοπλες δυνάμεις της Μόσχας απέδειξαν συγκεκριμένα, ότι η ειρήνη είναι ακόμα μακριά, χτυπώντας αποφασιστικά με δρόνους και πυραύλους τα ουκρανικά εδάφη και ιδιαίτερα την πρωτεύουσα Κίεβο.

Η κλιμάκωση, επιπλέον, έρχεται σε μια στιγμή που ήδη χαρακτηρίζεται από ένταση για την ουκρανική κυβέρνηση, αφού οι Ηνωμένες Πολιτείες ακύρωσαν μια ήδη εγκεκριμένη παράδοση οπλισμού  την προηγούμενη εβδομάδα, συμπεριλαμβανομένων πυρομαχικών για αντιαεροπορικά συστήματα (Patriot). Δεν είναι τυχαίο, ότι οι προμήθειες όπλων στο Κίεβο, που ανεστάλησαν αυτή την εβδομάδα, είχαν εγκριθεί από την κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν.

Ο Λευκός Οίκος έχει  ουσιαστικά, όχι μόνο σταματήσει την βοήθεια προς το Κίεβο, αλλά δεν έχει καν συμπεριλάβει σχετική πρόβλεψη στον προϋπολογισμό, για συνέχιση της βοήθειας το επόμενο έτος.

Κενές συνομιλίες

"Δεν είμαι καθόλου χαρούμενος", δήλωσε ο Τραμπ αναφερόμενος στο τηλεφώνημα του με τον Πούτιν, προσθέτοντας, ότι δεν υπήρξε "καμία πρόοδος" όσον αφορά το αίτημά του για κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία.  

Σύμφωνα με τον σύμβουλο του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσακόφ, κατά τη διάρκεια της συνομιλίας που διάρκεσε περίπου μία ώρα, ο Πούτιν επανέλαβε, ότι η Μόσχα θεωρεί απαραίτητο να αντιμετωπίσει τα "βαθύτερα αίτια" του πολέμου, το οποίο στη ρωσική διπλωματική ορολογία σημαίνει, μια αποστρατιωτικοποιημένη Ουκρανία και σε κάθε περίπτωση εκτός του ευρω-ατλαντικού αμυντικού συστήματος. 

Κατά τη διάρκεια της ημέρας, ο Τραμπ μίλησε επίσης με τον Ουκρανό ομόλογό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, επαναλαμβάνοντας, ωστόσο, μια υποστήριξη που τώρα φαίνεται όλο και λιγότερο συγκεκριμένη.

Η άποψη του Ζελένσκι για τη συνέντευξη με τον μεγιστάνα, από την άλλη πλευρά, είναι θετική.

"Είχαμε έναν σε βάθος διάλογο σχετικά με τις δυνατότητες της ουκρανικής αμυντικής βιομηχανίας και της κοινής παραγωγής. Είμαστε έτοιμοι για άμεσα έργα με τις Ηνωμένες Πολιτείες και πιστεύουμε, ότι αυτό είναι υψίστης σημασίας για την ασφάλεια, ειδικά όσον αφορά τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τις σχετικές τεχνολογίες", έγραψε σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ωστόσο, όπως επισημαίνει το αμερικανικό περιοδικό Newsweek, πέρα από το αδιέξοδο στο ουκρανικό θέμα, η συνομιλία Τραμπ-Πούτιν επιβεβαιώνει το αυξανόμενο κοινό ενδιαφέρον για την ανάκαμψη των διμερών σχέσεων, οι οποίες έχουν δοκιμαστεί σοβαρά τα τελευταία χρόνια.

Ο Πούτιν δεν βιάζεται

Το Κρεμλίνο φαίνεται να θέλει να επωφεληθεί από το γεγονός, ότι η Ουάσιγκτον επιλέγει μια μάλλον ήπια γραμμή με τη Μόσχα.

Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι, σύμφωνα με φήμες στον τύπο, ο ειδικός απεσταλμένος του Λευκού Οίκου Steve Witkoff εργάζεται ήδη για την άρση των κυρώσεων στον ενεργειακό τομέα κατά της Ρωσίας.

Ακόμη, σύμφωνα με το Politico, υπάρχει επικοινωνία για επανεκκίνηση του Nord Stream με την υποστήριξη Αμερικανών επενδυτών. Και ένας αξιωματούχος της ΕΕ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, ότι  ο Trump και ο Putin "θέλουν να διαιρέσουν την ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας και να δημιουργήσουν ξεχωριστές σφαίρες επιρροής".

Αντιμέτωπος με αυτά τα μηνύματα και τα πιστωτικά ανοίγματα από την αμερικανική πλευρά, ο Πούτιν δεν φαίνεται να βιάζεται να τερματίσει τη σύγκρουση, ειδικά με όρους οι οποίοι δεν θα ήταν αρκετά ευνοϊκοί για τη Μόσχα.

Όπως έχει ήδη γίνει φανερό από την τελευταία σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη, η Ευρώπη είναι εκείνη η οποία θα πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για την υπεράσπιση της Ουκρανίας, γνωρίζοντας ότι από την πλευρά των ΗΠΑ δεν υπάρχει η ανάλογη βούληση.

Δεν είναι τυχαία η ανακοίνωση του Ελιζέ, ότι ο Γάλλος πρόεδρος, Εμμανουέλ Μακρόν, και ο Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, θα προεδρεύσουν από κοινού σε μια νέα σύνοδο κορυφής των "προθύμων" στο Λονδίνο στις 10 Ιουλίου, όπου ενδεχομένως θα επανεξεταστούν οι προοπτικές μόνιμης στρατιωτικής παρουσίας ευρωπαϊκών δυνάμεων στο ουκρανικό έδαφος, υπό το φως και της πρόσφατης συνομιλίας Μακρόν – Πούτιν.

Η αναστολή της στρατιωτικής βοήθειας προς το Κίεβο από τον Τραμπ, είναι ένα ακόμη δείγμα αναξιοπιστίας. Παρατηρούμε όμως, από την άλλη πλευρά, ότι αναμένεται μια δραστηριοποίηση με την δυνητική συμμετοχή των ΗΠΑ για την εγχώρια παραγωγή ουκρανικών όπλων, όπως τουλάχιστον ανακοίνωσε ο Ουκρανός πρόεδρος.

Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο ίδιος ο Ζελένσκι, το Κίεβο παράγει τουλάχιστον το 40% των όπλων που χρησιμοποιεί στη σύγκρουση, ενώ σημειώνεται παράλληλα μια προσπάθεια εμπλοκής των Ευρωπαίων συμμάχων, για κοινή παραγωγή εξοπλισμών και μεγαλύτερες προμήθειες από τα ευρωπαϊκά κράτη.

Ως εκ τούτου, φαίνεται να υπάρχει μια προσπάθεια επανατοποθέτησης της Ουκρανίας, η οποία προσβλέπει πλέον στην Ευρώπη, όχι μόνο ως προς την ιδιαίτερα φιλόδοξη προοπτική οικονομικής ένταξής της στην ΕΕ, αλλά και στη στρατιωτική σφαίρα, ενώ προηγουμένως βασιζόταν κατά κύριο λόγο στις Ηνωμένες Πολιτείες, τις εγγυήσεις ασφαλείας  από τις οποίες και επιζητούσε.

Το όλο σχέδιο στήριξης της Ουκρανίας από τους Ευρωπαίους, είναι ιδιαίτερα σύνθετο, καθώς η έκταση της βοήθειας προς το Κίεβο, θα συνεκτιμηθεί αναπόφευκτα με το ύψος δαπανών, το οποίο αναλαμβάνουν οι Ευρωπαίοι προκειμένης της αύξησης των επενδύσεων στην άμυνα, σε 5% επί του ΑΕΠ των χωρών τους.

Επιπλέον, είναι ανοικτό και το θέμα της ανασυγκρότησης της Ουκρανίας, η οποία θα μπορούσε να απαιτήσει $ 295 δισεκ. στην περίοδο 2025-2035, για τις περιοχές εκτός ρωσικού ελέγχου,  καθώς οι υποδομές της χώρας βρίσκονται σε οριακό πλέον επίπεδο.

Εξίσου όμως κρίσιμο, είναι και το στοιχείο της μεγάλης μείωσης του ουκρανικού πληθυσμού – μετοικεσία, απώλειες – από περίπου 42 εκατομ. το 2015, σε 38 εκατομ. το 2024, ενώ η κόπωση είναι μεγάλη και το ηθικό χαμηλό. Αν κάποιος αναλογιζόταν, ότι έναντι αυτών η Ρωσία διαθέτει 145 εκατομ. πληθυσμό και πολύ μεγαλύτερο στρατό, ίσως η ένδειξη είναι ότι ο χρόνος λειτουργεί υπέρ του Πούτιν, ο οποίος καθώς φαίνεται διαθέτει τους πόρους  και τα μέσα, να εξαντλήσει τους αντιπάλους του σε ένα διαρκή πόλεμο φθοράς. 

* Ο Νικήτας Σίμος είναι Οικονομολόγος, Γεωπολιτικός Αναλυτής