Του Άγη Βερούτη

Οι περισσότερες χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου έχουν δυο κοινά χαρακτηριστικά: την ύπαρξη συνταξιοδοτικών συστημάτων που διασφαλίζουν ότι κάποιος άτεκνος θα μπορέσει να επιβιώσει την τρίτη ηλικία όταν θα αδυνατεί να εργαστεί, παρά την απουσία οικογένειας, και την διόγκωση κρατικών μηχανισμών παρασιτικού μεγέθους. Όσο μάλιστα μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων ενός κράτους, τόσο πιο δαιδαλώδης λαβύρινθος είναι οι γραφειοκρατικές του διαδικασίες.

Στην Ελλάδα αυτά τα δυο χαρακτηριστικά, το συνταξιοδοτικό σύστημα και το δυσανάλογα μεγάλο δημόσιο, δημιούργησαν τις πάγιες και συνεχείς ανάγκες δανεισμού του κράτους που οδήγησε στη χρεοκοπία του 2010. 

Έκτοτε η απροθυμία των κυβερνήσεων της κρίσης να θεραπεύσουν αυτούς τους δυο παθογόνους τομείς οδήγησαν στη brain-drain, στη δημογραφική ενδόρρηξη (ενδογενής κατάρρευση - implosion) και την ασφυκτική για τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα κατάσταση της σημερινής οικονομίας.

Η Ελλάδα του σήμερα είναι η χώρα όπου η Εφορία χρησιμοποιεί τεχνολογίες Τεχνητής Νοημοσύνης του 21ου αιώνα για να αποστραγγίζει και την τελευταία σταγόνα ρευστότητας που μπορεί να αντέξει η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, ενώ το δημόσιο προσφέρει υπηρεσίες 20ού αιώνα (και αν) λειτουργώντας με διαδικασίες του 19ου αιώνα.

Όσο και αν είμαστε περήφανοι που το κράτος μας καταφέρνει να εισπράξει παραπάνω χρήματα από όσα χρειάζεται για να λειτουργήσει (λέγε με Πρωτογενές Πλεόνασμα), κανείς μας δεν κάθεται να αναλογιστεί αν αυτό είναι κάτι καλό ή κάτι κακό.

Αν είσαι δανειστής της Ελλάδας, φυσικά το να έχει ο οφειλέτης σου ταμειακό περίσσευμα είναι καλό πράγμα. Σε προστατεύει από το διεθνές οικονομικό και γεωπολιτικό ρίσκο όταν είναι να πάρεις πίσω τα χρήματα που δάνεισες. 

Αν δραστηριοποιείσαι όμως μέσα στην πραγματική οικονομία της χώρας, αυτά τα €5 - €10 δισεκατομμύρια ευρώ που μαζεύει το κράτος παραπάνω από αυτά που χρειάζεται για να λειτουργήσει, είναι χρήματα που δεν θα "γυρίσουν” μέσα στην οικονομία 2-3 φορές το χρόνο. Θα πάνε στα σεντούκια του κράτους και από εκεί πιθανόν να δημιουργήσουν €1 προστιθέμενη αξία για κάθε €3,4 που αφαιρέθηκαν από την οικονομία! Αυτά τα €5-€10 δισ. δεν θα παράγουν προστιθέμενη αξία, θα λείψουν από τους μισθούς, από τις επενδύσεις, από την κατανάλωση. 

Ταυτόχρονα ένα κράτος που νιώθει πλούσιο και χορτάτο, δεν θα λυπηθεί ούτε να αυξήσει μισθούς στο δημόσιο, ούτε να δώσει 13ο και 14ο μισθό σε πρακτικά άεργους γραφειοκράτες που αρνούνται να αξιολογηθεί η δουλειά τους, ούτε να μοιράσει επιδόματα σε διαφαινόμενους αναξιοπαθούντες, ούτε θα αξιοποιήσει τις οικονομίες κλίμακος που προσφέρει η ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας αφήνοντας να μικρύνει το μέγεθος φυσιολογικά με τις συνταξιοδοτήσεις.

Μετά τις μνημειώδεις προσπάθειες ψηφιοποίησης που έμειναν στη μέση καθώς απλά μείωσαν το φόρτο εργασίας των γραφειοκρατών, διερωτάται κάποιος γιατί αφήσαμε στη μέση το μεταρρυθμιστικό οίστρο της περιόδου 2019-2023; Το ερώτημα είναι αληθινό.

Εξ ορισμού της λειτουργίας των γραφειοκρατικών συστημάτων, σκοπός τους είναι η επιβίωσή τους. Το ένστικτο της αυτοσυντήρησης τους μπορεί μόνο να παρομοιαστεί με εκείνο των παρασίτων που πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα ώσπου να σκοτώσουν τον ξενιστή τους. 

Αν κάποιος έχει δει ποτέ την κατάσταση που βρίσκεται ένας ετοιμοθάνατος αδέσποτος σκύλος ο οποίος έχει γεμίσει ψύλλους και τσιμπούρια και έχει κατσιάσει καθώς κανείς δεν φροντίζει να τον καθαρίσει και να τον πλύνει, ξέρει πολύ καλά προς τα πού πορεύεται μια χώρα η οποία αντί να νοικοκυρεύει τα οικονομικά της και να περιορίζει τα εμπόδια στη δημιουργία πλούτου μετά από μια χρεοκοπία, επιδίδεται στην βελτίωση των μηχανισμών που αφαιρούν το αίμα από το σκύλο οι ψύλλοι, και αν τύχει και έρθει κανένα καλό κόκκαλο (τουρισμός) ή καμιά μετάγγιση (Ταμείο Ανάκαμψης - ΕΣΠΑ) ρουφάει και ένα πλεόνασμα, για να είμαστε σίγουροι!

Αυτό μεταφράζεται στο ότι αρχικά στόχος της γραφειοκρατίας είναι η διατήρηση και αύξηση του μεγέθους της, και δευτερευόντως η πάταξη κάθε προσπάθειας που θα αυξάνει την αποδοτικότητα του δημοσίου, είτε αυτή είναι η ψηφιοποίηση των διαδικασιών, είτε η μείωση του αριθμού των υπαλλήλων που δεν είναι πλέον απαραίτητοι λόγω ψηφιοποίησης, είτε η μείωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών και ρυθμίσεων που εμποδίζουν τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας από την πραγματική οικονομία.

Δυστυχώς, ο ψύλλος κοντεύει να γίνει μεγαλύτερος από τον σκύλο. Ίσως και αυτό ήδη να έχει συμβεί, αν υπολογίσουμε τι ποσοστό του ΑΕΠ μας έχει φτάσει να αντιπροσωπεύει το κράτος και τι η παραγωγική οικονομία!

Ακόμα πιο δυστυχώς, η ενασχόληση της σημερινής αντιπολίτευσης, που θα έπρεπε να σπρώχνει την κυβέρνηση προς την κατεύθυνση των μεταρρυθμίσεων, των βελτιώσεων και της βιωσιμότητας της κοινωνίας, αναλώνει τις δυνάμεις της στο να γίνει πλειοδότης συζητήσεων περί του περιεχομένου δυο τρένων που συγκρούστηκαν, αντί να ψάξει το γιατί συγκρούστηκαν, γιατί στην οργή βρίσκονταν πάνω στην ίδια αυτοκτονική γραμμή σε αντίθετη κατεύθυνση;;;

Όποιος ευθύνεται να πληρώσει! Και να πληρώσει ακριβά για το θάνατο 57 νέων παιδιών μας, που συνέτριψε τη συλλογική ψυχή μας και στοιχειώνει τους συλλογικούς εφιάλτες μας δυο χρόνια τώρα! Ο μόνος που μπορεί να αποφανθεί με βεβαιότητα ποιος ευθύνεται είναι η Δικαιοσύνη, οι φυσικοί Δικαστές. Ούτε εμείς ούτε κάποιος άλλος.

Ουσία είναι ότι ένας μηχανισμός του ελληνικού δημοσίου, στελεχωμένος από ακατάλληλους, οι οποίοι (μη) ακολουθώντας τις διαδικασίες του 20ού αιώνα που ήταν σε ισχύ, έστειλαν δυο τρένα σε τροχιά θανάτου 57 νέων ανθρώπων. Από αυτό είμαι συντετριμμένος! 

Αυτοί οι ίδιοι μηχανισμοί έχουν παραλύσει την αρχική μεταρρυθμιστική ορμή του ‘19, αυτοί οι ίδιοι οδήγησαν στο 28% των τελευταίων εκλογών, αυτοί εμποδίζουν οποιαδήποτε προσπάθεια να μειωθεί το μέγεθος του ψύλλου για να επιζήσει ο σκύλος!

Όταν προ δωδεκαετίας, υπουργός ακόμα ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε το απονενοημένο (και αξιοθαύμαστο για τότε) να απολύσει 4.000 απτυχίωτους που είχαν παρεισφρήσει στο δημόσιο με πλαστά πτυχία, δεν θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι δώδεκα χρόνια αργότερα ο ίδιος όντας ο ισχυρότερος και μακροβιότερος πρωθυπουργός της χώρας στον 21ο αιώνα θα είναι αιχμάλωτος αυτών των ίδιων ανθρώπων.

Εγώ πάντως είμαι με το σκύλο!

agissilaos@gmail.com