Του Σπύρου Δημητρέλη

Ζούμε πραγματικά σε μια πολύ ενδιαφέρουσα χώρα. Δεν παύει να εκπλήσσει καθημερινά. Είναι αυτό που ομολογούν οι συγγραφείς. Ότι στην Ελλάδα η πηγή έμπνευσης είναι αστείρευτη επειδή κάθε ημέρα που ξυπνάς δεν γνωρίζεις τι σε περιμένει. Και βεβαίως τι μπορεί να μάθεις. Είναι η πραγματικότητα που στη χώρα μας, δυστυχώς, πολλές φορές είναι πιο μακριά και από την πιο τρελή φαντασία.

Λόγω προσωπικού ιστορικού ενδιαφέροντος έχω ασχοληθεί αρκετά με μια μεγάλη εθνική μας καταστροφή, ήττα και ταπείνωση. Αυτήν του Κυπριακού ζητήματος. Το τρίτο μεγάλο επεισόδιο ελληνικών μαξιμαλισμών που οδήγησε σε εθνικές περιπέτειες. Ο ατυχής πόλεμος του 1897 το πρώτο, η Μεγάλη Ιδέα με τη μικρασιατική καταστροφή το δεύτερο και το Κυπριακό με την "Ένωση" το τρίτο. Ας ελπίσουμε ότι λαϊκιστικοί, ανεδαφικοί και επικίνδυνοι μαξιμαλισμοί δεν θα οδηγήσουν σε τέταρτο επεισόδιο εθνικής καταστροφής. Αντιθέτως, οι μεγάλες εθνικές επιτυχίες ήταν πάντα αποτέλεσμα σχεδίου και δουλειάς από σοβαρούς και πραγματικούς πατριώτες που γνώριζαν να αναλύουν προσεκτικά την πάντα περίπλοκη διεθνή συγκυρία και με τις κινήσεις τους, διπλωματικές, πολιτικές και ενίοτε στρατιωτικές, να φέρνουν εθνικά κέρδη κάθε είδους. Εδαφικά, οικονομικά, γεωπολιτικά.

Πρόσφατα μάθαμε πολύ ενδιαφέροντα πράγματα για την κυπριακή τραγωδία. Η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, η πρώην ΚΥΠ πολύ ορθά, αν και θα έλεγα καθυστερημένα, έδωσε στη δημοσιότητα τα ημερήσια δελτία αναφορών της προς την τότε (ο θεός να την κάνει) ηγεσία της χώρας. Μετά το επιπόλαιο, ανόητο και καταφανέστατα καταστροφικό για τα εθνικά συμφέροντα πραξικόπημα του αόρατου δικτάτορα Ιωαννίδη κατά του εκλεγμένου προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Μακαρίου, η τότε ΚΥΠ, κάνοντας προφανώς καλά τη δουλειά της, προειδοποιούσε επί τρεις ημέρες ότι οι Τούρκοι ετοιμάζονται για "αποβατική κίνηση" κατά της Κύπρου. Ο εθνικόφρων, ακροδεξιός και κομμουνιστοφάγος Ιωαννίδης πετούσε στο καλάθι των αχρήστων τις αναφορές, ανίκανος να αξιολογήσει τη σημασία τους. Τυφλωμένος από τις ανόητες βεβαιότητές του, δεν έκανε τίποτα τις κρίσιμες ώρες. Μετά έκανε ελάχιστα και πολύ αργά. Είναι απορίας άξιο πως, ενώ βρεθήκαμε τις τελευταίες ημέρες ενώπιον μεγάλων ιστορικών πληροφοριών για μια τεράστια εθνική καταστροφή, διάφοροι "πατριώτες", νοσταλγοί και θαυμαστές επί της ουσίας του ολοκληρωτισμού, σιώπησαν μπροστά τους αμήχανα... Και για όσους ισχυρίζονται ότι φταίει μόνο ο Ιωαννίδης, απλά να θυμίσουμε ότι το νησί απογύμνωσε αμυντικά αποσύροντας τη μεραρχία ένας άλλος "πατριώτης" ακροδεξιός εθνικιστής. Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος.

Η δεύτερη αποκάλυψη ήρθε από το εξαιρετικό ιστορικό ντοκιμαντέρ του Αλέξη Παπαχελά "Σκοτεινή Δεκαετία 1964-74" που προβλήθηκε σε συνέχειες από τον ΣΚΑΪ. Ο Ιωαννίδης τις κρίσιμες ημέρες μετά την τουρκική εισβολή έφτασε, κατά ομολογία στενού του συνεργάτη, στο ακραίο σημείο γελοιότητας να ζητήσει βοήθεια από τον πρέσβη της Σοβιετικής Ένωσης στην Αθήνα. Άκουσον, άκουσον... Ο κομουνιστοφάγος "πατριώτης" πήγε στον σοβιετικό πρέσβη και του πρότεινε τα εξής: Να σταματήσουν στρατιωτικά την τουρκική εισβολή και ως αντάλλαγμα η Ελλάδα να περάσει στη σφαίρα της σοβιετικής επιρροής προσφέροντας, μάλιστα, και στρατιωτικές βάσεις σε 2-3 ελληνικά νησιά!

Ο πρέσβης της Σοβιετικής Ένωσης, σοβαρός άλλωστε, είπε το αυτονόητο στον ανόητο εθνικιστή που έφτασε να γελοιοποιηθεί και να γίνει φιλοκομμουνιστής: "Δεν γίνονται αυτά τα πράγματα. Η Ελλάδα βρίσκεται στη δυτική επιρροή και η χώρα μου δεν είναι διατεθειμένη να αλλάξει αυτήν την κατάσταση". Και είμαι και για κάτι βέβαιος. Όταν αποχώρησε ο Ιωαννίδης, ο σοβιετικός πρέσβης πρέπει να γελούσε μεταφέροντας τις ανόητες προτάσεις του πρώτου στη Μόσχα. Και προφανώς γέλασαν και εκεί...

Όσοι θεωρούν ότι η κυπριακή τραγωδία ήταν αποτέλεσμα ενός και μόνο ανόητου δικτάτορα θα πρέπει να κάνουν λίγη περισσότερη ανάλυση. Κοινή βάση των καταστροφών κάθε είδους, δεν είναι μόνο η ανοησία. Είναι και η ανικανότητα και ο επιτηδευμένος λαϊκισμός κάθε είδους που δηλητηριάζει τις κοινωνίες. Το εμπόριο κούφιων και ανεδαφικών προσδοκιών στους πολίτες. Προσδοκιών που φθάνουν σε σημείο όπου δεν υπάρχει γυρισμός για κανέναν... Ευτυχώς ο Αλέξης Τσίπρας, πρωτίστως για τη χώρα και δευτερευόντως για τον ίδιο, έκανε την περιβόητη "κολοτούμπα" μετά το καταστροφικό και γελοίο δημοψήφισμά του. Είχε και αυτός, πριν την κολοτούμπα, επισκεφθεί τη Μόσχα ζητώντας δανεικά από τον Πούτιν. Γέλασε και ο τελευταίος με τους τύπους που του ζητούσαν βοήθεια... Τα παραπάνω περιστατικά είναι δυστυχώς συναρπαστικά για τους ιστορικούς. Πρέπει, όμως, να είναι εξόχως διδακτικά για όλους. Και κυρίως για τους πραματευτές του πατριωτισμού. Για τη μάχη του ανθρώπου ενάντια στη λήθη που έγραψε και ο Κούντερα...