Του Άγη Βερούτη

Η εκλογή Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες οδήγησε στην μετεωρική άνοδο του NASDAQ κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες, την επόμενη των εκλογών. Αν υπολογίσουμε ότι ο NASDAQ εμπεριέχει περισσότερες από 3.000 εισηγμένες εταιρείες, αυτή η άνοδος ισοδυναμεί με τη δημιουργία 90 εταιρειών στο μέγεθος της μέσης εισηγμένης του NASDAQ. 

Κάτι τέτοιο μπορεί να ερμηνευτεί ως το τέλος του discount που προκαλούσε η αβεβαιότητα για το ποιος θα εκλέγετο πρόεδρος των ΗΠΑ, όμως δικαιούμαι να υποθέσω ότι η αβεβαιότητα αυτή δεν θα μπορούσε να τιμολογηθεί τόσο ακριβά (3% των κεφαλαιαγορών), όπως δείχνει η αντίστοιχη άνοδος του χρηματιστηρίου σε προηγούμενες εκλογές προέδρου των ΗΠΑ -πλην όσες φορές το διακύβευμα των εκλογών ήταν η οικονομία.  

Στις αρχές της δεκαετίας του ‘90 ο τότε προεδρικός υποψήφιος Bill Clinton στέρησε από τον George Bush τον πρεσβύτερο μια δεύτερη θητεία, με το πραγματικά σοκαριστικό σλόγκαν για την εποχή "It’s the Economy stupid!”

Εκ των υστέρων, μετά από έρευνα των polls (όπως ανέδειξε λεπτομερώς στο χθεσινό άρθρο του ο Σπύρος Δημητρέλης) οι περισσότεροι Αμερικανοί νιώθουν οικονομικά σε χειρότερη μοίρα απ' ότι στην αρχή της προεδρίας του Μπάιντεν.

Κατόπιν της μετεωρικής ανόδου του NASDAQ την επόμενη μέρα των εκλογών, είναι πλέον ξεκάθαρο ότι ο Τραμπ δεν κέρδισε τις εκλογές ούτε ως αντι-γουώκ, ούτε ως υποστηρικτής των αντι-μεταναστευτικών πολιτικών (56% των Αμερικανών πολιτών θέλουν να πάρουν χαρτιά παραμονής οι μετανάστες, όπως γράφει ο Δημητρέλης), ούτε για τις διεθνείς αντι-πολεμικές πολιτικές του (96% των Αμερικανών ψηφοφόρων αδιαφορεί για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ)!

Ο Τραμπ κέρδισε τις εκλογές γι' αυτό που αναμένει ο μέσος Αμερικανός ότι θα κάνει για την οικονομία. Το σλόγκαν του Clinton του 1992 θα ήταν κουτί στην τελευταία αναμέτρηση. 

Ανεξάρτητα αν ο Μπάιντεν είχε να αντιμετωπίσει μια πανδημία τυπώνοντας δολάρια, που μετά υπερθέρμαναν τη ρευστότητα προκαλώντας καλπάζοντα πληθωρισμό, τον όποιον πήγε η Fed να μαζέψει αυξάνοντας τα επιτόκια και προκαλώντας "πόνο" στη μεσαία τάξη της Αμερικής. Η Κάμαλα Χάρις εξαργύρωσε τον πόνο αυτό στην κάλπη. Αντίστοιχα ο Τραμπ αναμένεται να μειώσει τα επιτόκια άμεσα, επιστρέφοντας την πολυπόθητη ρευστότητα στην αμερικανική οικονομία, μέσω μείωσης επιτοκίων, μείωσης των φόρων και επιβολής δασμών σε εισαγόμενα προϊόντα. 

Σίγουρα, σε μια μέγγενη υψηλών επιτοκίων, παραπάνω υποφέρουν όσοι έχουν λιγότερο διαθέσιμο εισόδημα στο τέλος του μήνα, μετά από τις πληθωριστικές αυξήσεις που δεν ακολουθούν τα εισοδήματα.

Άρα και η προτίμηση των ανδρών χωρίς πανεπιστημιακές σπουδές κατά 40% παραπάνω από πτυχιούχες γυναίκες προς τον Τραμπ (όπως παρατηρήθηκε), προκύπτει διότι είναι εκείνοι με τις μεγαλύτερες υποχρεώσεις της καθημερινότητας (οι ΗΠΑ είναι βαθιά συντηρητική κοινωνία με προτεσταντική ηθική όσο και αν το Χόλιγουντ προσπαθεί να μας πείσει για το αντίθετο). 

Τα παραπάνω μπορούν να ερμηνευτούν ως ότι η αμερικανική οικονομία, η ατμομηχανή της παγκόσμιας οικονομίας, θα επιταχύνει στο επόμενο διάστημα. Ή τουλάχιστον έτσι αναμένουν οι διεθνείς αγορές. 

Αν η Ευρώπη καταφέρει να ξεκολλήσει από τις εμμονές της και αξιοποιήσει την ευκαιρία που θα εμφανιστεί με την αναθέρμανση της αμερικανικής οικονομίας, αυτό μπορεί να σημάνει θετικά μηνύματα και για την ΕΕ. Αρκεί βέβαια να αποτρέψει την επιβολή αυξημένων δασμών όπως απειλεί να επιβάλλει ο νεοεκλεγμένος προεδρος των ΗΠΑ στις εισαγωγές από την Ευρώπη και την Κίνα. 

Θα με εξέπληττε αν οι δασμοί αυτοί τελικά θα μπουν στα ευρωπαϊκά προϊόντα, καθώς η Ευρώπη είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ κατά 40% του συνόλου εισαγωγών-εξαγωγών από τις δυο πλευρές. Εφόσον ανάλογοι δασμοί από την ευρωπαϊκή πλευρά θα προκαλούσαν ίσο πόνο και εσωστρέφεια στην αμερικανική οικονομία. 

Σε οποιαδήποτε περίπτωση θα πρέπει να περιμένουμε μετά την ανάληψη των καθηκόντων του νέου προέδρου τον Ιανουάριο του 2025, για να ανακαλύψουμε τί τελικά θα συμβεί. 

Πάντως, με τη Γερουσία, την Βουλή των Αντιπροσώπων Ρεπουμπλικανικές, και το Ανώτατο Δικαστήριο με το μέρος του, η προεδρία του Τραμπ θα είναι αυτοκρατορική (Imperial Presidency).

Θα κάνει ό,τι αποφασίζει χωρίς σημαντικά εμπόδια από το θεσμικό (βαθύ) κράτος της Αμερικής. 

Ας ελπίσουμε ότι αυτό που τελικά θα αποφασίζει θα είναι εις όφελος και της εδώ πλευράς του Ατλαντικού.

Δεν είναι στιγμή για γκρίνιες, για όσα θα αλλάξουν αναπόφευκτα, αλλά για μελέτη και διαπραγμάτευση. Ελπίζω αυτό να γίνει αντιληπτό από την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να μεταφέρουν στο επιτελείο του νέου προέδρου των ΗΠΑ ότι μια επιθετική οικονομική πολιτική απέναντι στον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο των ΗΠΑ, την Ευρώπη, θα προκαλέσει άσκοπα εξίσου πόνο και στις δυο όχθες του Ατλαντικού. 

*Ο Άγης Βερούτης θα είναι υποψήφιος με τον συνδυασμό "Άλμα Μπροστά" του Γιάννη Μπρατάκου, στον τομέα Υπηρεσιών, στις επερχόμενες εκλογές του ΕΒΕΑ στις 30 Νοεμβρίου.

agissilaos@gmail.com