Του Σπύρου Δημητρέλη

Οι προειδοποιήσεις έρχονται από πολύ σημαντικά χείλη. Και πληθαίνουν. Πριν από μερικούς μήνες ο διευθύνων σύμβουλος της JP Morgan Τζέιμι Ντάιαμον προειδοποιούσε για κινδύνους στην παγκόσμια οικονομία από τρεις αβεβαιότητες. Τον επίμονο πληθωρισμό, τους πολέμους και τη βία, αλλά και το πρόγραμμα ποσοτικής σύσφιξης της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας που αφαιρεί ρευστότητα από την οικονομία. Ο ίδιος μόλις χθες είπε ότι οι κίνδυνοι αντί να περιορίζονται αυξάνονται, προσθέτοντας στην εξίσωση της αβεβαιότητας ότι οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι αντί να περιορίζονται μεγαλώνουν. 

Την Παρασκευή η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ έκανε έναν πολύ ενδιαφέροντα παραλληλισμό. Είπε ότι οι τρέχουσες οικονομικές εξελίξεις προσομοιάζουν με όσα διαδραματίστηκαν κατά τις δεκαετίες του 1920 και 1930. Δηλαδή η παγκόσμια οικονομία είχε εισέλθει σε μια φάση αναζήτησης νέων ισορροπιών, η προσαρμογή στις οποίες ήταν καταστροφική. Τόνισε, ωστόσο, ότι τότε δεν είχαν οι ιθύνοντες τα εργαλεία και τη γνώση που έχουν σήμερα. Ήταν προσκολλημένοι στον κανόνα του χρυσού, κάτι που έκανε την οικονομική κατάσταση δραματική.

Οι παραπάνω προειδοποιήσεις δεν πρέπει να μας τρομάζουν. Πρέπει, όμως, να μας προβληματίζουν. Μας θυμίζουν αυτό που έχει γράψει ο μεγάλος οικονομολόγος Γκάλμπρεϊθ ότι όταν οι οικονομολόγοι επιχειρούν προβλέψεις μάλλον προσπαθούν να πάρουν τη δουλειά των αστρολόγων. Οι προβλέψεις λοιπόν είναι πάρα πολύ παρακινδυνευμένες. Είτε προς την πλευρά της επερχόμενης καταστροφής, είτε προς την πλευρά ενός αφελούς καθησυχασμού. Ζούμε δυστυχώς σε ενδιαφέροντες καιρούς.

Για μας, τους Έλληνες, υπάρχει ένας παραπάνω λόγος για να μην εφησυχάζουμε. Η ελληνική οικονομία παραδοσιακά δεν βρίσκεται μεταξύ των ισχυρών και θωρακισμένων. Ακόμη και σήμερα που ζούμε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και το χρέος μας είναι ρυθμισμένο, θα πρέπει να είμαστε σε επαγρύπνηση. 

Βρισκόμαστε σε εποχή παχιών αγελάδων στην ελληνική οικονομία. Η οικονομία παράγει δημοσιονομικά πλεονάσματα. Αυτά δεν πρέπει να σπαταλώνται. Θα πρέπει να είναι τα ασφάλιστρά μας για μελλοντικούς κινδύνους. Η Ιρλανδία αποφασισμένη να μην περάσει ποτέ ξανά τις περιπέτειες των δικών της μνημονίων, δημιουργεί δημοσιονομικό μαξιλάρι για πιθανές μελλοντικές κακές εποχές. Πρέπει να αποτελεί για εμάς παράδειγμα. Ειδικά ενώ γνωρίζουμε σήμερα που μπορούν να οδηγήσουν οι απερισκεψίες. 

Στον τίτλο θα είδατε και το ΠΑΣΟΚ. Πιθανόν να αναρωτιέστε που συνδέεται με όλα τα παραπάνω. Και όμως έχει σχέση. Αυτήν τη στιγμή ουσιαστική αντιπολίτευση για να ελέγχει την ποιότητα του κυβερνητικού έργου δεν υπάρχει. Ο ΣΥΡΙΖΑ διαλύεται ως περιφερόμενος θίασος. Το ΠΑΣΟΚ, όμως, φαίνεται να ανακάμπτει. Πρόκειται για ένα κόμμα που η ιστορία του πορεύεται μαζί με τις αμαρτίες της μεταπολίτευσης. Υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες να είναι σύντομα κανονική αντιπολίτευση που θα διεκδικεί τη διακυβέρνηση της χώρας. 

Από την ποιότητα της αντιπολίτευσης που θα κάνει θα εξαρτηθεί σε κάποιον βαθμό και η ποιότητα του κυβερνητικού έργου. Ένα κατρακύλισμα στον λαϊκισμό από το ΠΑΣΟΚ μπορεί να συμπαρασύρει και την κυβέρνηση προς αυτόν. Και τελικά και τη χώρα. Οι πολίτες έχουν ένστικτο. Προχθές έδωσαν πολύ μεγάλη τηλεθέαση στο ντιμπέιτ των υποψήφιων αρχηγών του. Κάτι βλέπουν. Και αυτό που διακρίνουν στον ορίζοντα αφορά τη χώρα και το αύριο.