Του Γρηγόρη Κωνσταντέλλου

Εντείνεται καθημερινά η μάχη που δίνει η Τοπική Αυτοδιοίκηση της χώρας, με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και το ΤΕΕ για να διασφαλίσει τα αυτονόητα, το πολεοδομικό κεκτημένο και τη διατήρηση της φυσιογνωμίας των πόλεων, απέναντι στην υπερδόμηση και το υπερκέρδος των κατασκευαστών, όπως αυτό προκύπτει από τους ευνοϊκούς όρους του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, που προβλέπουν σε νέες οικοδομές με υψηλή ενεργειακή κλάση (Α+) και μικρή μείωση της κάλυψης, πρόσθετα μέτρα ύψους και επιπλέον συντελεστή δόμησης. 

Μετά από σχετικές προσφυγές του Δήμου Αλίμου αλλά και κατοίκων της πόλης στο Ε’ τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας, με τις 293/2024 και 310/2024 ομόφωνες αποφάσεις του, το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε, πως η πρόσθετη σε ύψος αλλά και εμβαδόν δόμηση που προβλέπει ο ΝΟΚ, αντικρούει στο άρθρο 24 του Συντάγματος και παρέπεμψε την υπόθεση στην Ολομέλεια του ΣτΕ.

Μετά τις ιστορικές αυτές αποφάσεις, η ΚΕΔΕ αλλά και τέσσερις δήμοι της Αττικής, μεταξύ των οποίων και ο Δήμος Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης, προχώρησαν ως όφειλαν στη λήψη αποφάσεων για τη μερική αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών, που κάνουν χρήση των ευνοϊκών όρων του ΝΟΚ, μέχρι την έκδοση της οριστικής απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ.

Μέχρι αυτό το σημείο, θα έλεγε κανείς πως όλα έγιναν όπως έπρεπε. Τα δικαστήρια έπραξαν ως όφειλαν, διαφυλάττοντας τις επιταγές του Συντάγματος και οι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πειθάρχησαν στις αποφάσεις του ανώτατου δικαστηρίου και συμμορφώθηκαν με τον πνεύμα τους. 

Δυστυχώς όμως, στη χώρα μας, αυτή η απλή και αυτονόητη διαδικασία, τελικά αποδείχθηκε πως δεν είναι ούτε απλή, ούτε όμως και αυτονόητη. Από την πρώτη στιγμή που η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος αντιλήφθηκε πως οι προθέσεις των φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ήταν και είναι να βάλουν φρένο στην κατασκευή των τεράστιων κτηρίων που καταστρέφουν το περιβαλλοντικό ισοζύγιο των πόλεων, ξεκίνησε μία πρωτοφανής μεθόδευση.

Στις 19 Μαρτίου, μόλις μία μέρα πριν τη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης που έλαβε την ομόφωνη απόφαση για τη μερική αναστολή έκδοσης των αδειών που κάνουν χρήση των ευνοϊκών όρων του ΝΟΚ, το ΥΠΕΝ εξέδωσε απαράδεκτη ανακοίνωση μέσω της οποίας προσπάθησε να ακυρώσει κάθε αρμοδιότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και μάλιστα συνέστησε με αυστηρό τόνο στους Δημάρχους της χώρας, να μην εκφράζουν την προσωπική τους άποψη, αλλά να "είναι χρήσιμοι αρωγοί της πολιτείας". 

Την Παρασκευή 12 Απριλίου, αφού είχε προηγηθεί η ομόφωνη απόφαση του Δ.Σ. της ΚΕΔΕ αλλά και των Δήμων Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης, Αλίμου, Παπάγου - Χολαργού και Κηφισίας, το κράτος επέδειξε πρωτοφανή αντανακλαστικά και συντονισμό, καθώς απεστάλη στον Δήμο μας η απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, με την οποία το Υπουργείο εντελώς αναιτιολόγητα και χωρίς κανένα απολύτως νομικό επιχείρημα, απέρριψε το αίτημά μας για τη μερική αναστολή έκδοσης αδειών οικοδομής, σύμφωνα με την υπ. αριθμ. 149/2024 ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, για τη μερική αναστολή έκδοσης των αδειών αυτών, ενώ λίγη ώρα αργότερα, ο Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, ενεργώντας αναρμοδίως, έξω και πέρα από το πλαίσιο των καθηκόντων του, εξέδωσε απόφαση με την οποία, χωρίς να παραθέτει το παραμικρό νομικό επιχείρημα "ακυρώνει" την προβλεπόμενη από το άρθρο 32 του Νόμου 3584/2007 εσωτερική διαταγή – (εντέλλεσθε) του Δημάρχου Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης, με την οποία αναστέλλεται η έκδοση, από την Υπηρεσία Δόμησης του Δήμου, αδειών που κάνουν χρήση των αντισυνταγματικών διατάξεων του ΝΟΚ.

Αναφέρουμε πως "συμπτωματικά" την ίδια μέρα ο Δήμος Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης έλαβε από τον Πρόεδρο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος εξώδικο, το οποίο καλούσε τη Δημοτική Αρχή να μην προχωρήσει στην αναστολή έκδοσης αδειών που κάνουν χρήση των ευνοϊκών διατάξεων του ΝΟΚ.

Με μεθοδευμένες κινήσεις βιώνουμε μία πρωτοφανή προσπάθεια ποδηγέτησης της αυτονομίας και της αυτοτέλειας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η οποία σύμφωνα με το άρθρο 102 του Συντάγματος είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για τη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων, ενώ σύμφωνα με την άποψη του Υπουργείου Περιβάλλοντος, η Τοπική Αυτοδιοίκηση οφείλει να είναι "χρήσιμος αρωγός της πολιτείας". 

Οι ενέργειες και η εμμονή του Υπουργείου Περιβάλλοντος να υποστηρίξει μία καταστροφική για το περιβάλλον αλλά και αντισυνταγματική πολιτική απόφασή του, οδηγεί σε αναστάτωση και συνθήκες ανασφάλειας δικαίου το σύνολο των εμπλεκόμενων φορέων, του δήμους της χώρας, τους ιδιοκτήτες ακινήτων, αλλά ακόμα και τους κατασκευαστές, καθώς με δεδομένες τις αποφάσεις του ΣτΕ και ελλείψει κάποιας σοβαρής νομοθετικής πρωτοβουλίας, κινδυνεύουν να βρεθούν νομικά έκθετοι και οι άδειες που εκδίδονται σήμερα να κριθούν παρανόμως εκδοθείσες.

Σημειώνουμε, πως θεωρούμε θετική κάθε πρωτοβουλία που είναι στην κατεύθυνση της προστασίας του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και για τον λόγο αυτό, καμία απόφαση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν στρέφεται κατά του άρθρου 25 του ΝΟΚ που αφορά τα κίνητρα για τη δημιουργία κτηρίων ελάχιστης ενεργειακής κατανάλωσης. 

Επιπροσθέτως, σε πρόσφατη ανακοίνωσή του, ο Πρόεδρος του ΤΕΕ "κατηγορεί" τους δημάρχους ότι θέλουν να καταργηθούν τα κίνητρα του ΝΟΚ, για να μη χάσουν τα υφιστάμενα κτήρια την αξία τους. Η κατά λάθος "ομολογία" του κ. Προέδρου ότι η υπερδόμηση που δημιουργούν τα κίνητρα του ΝΟΚ θα υποβαθμίσει την αξία των περιοχών όπου εφαρμόζονται, είναι ίσως το μόνο σημείο των ανακοινώσεών του που μας βρίσκει απολύτως σύμφωνους!

Ως εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε τον αγώνα για τη διάσωση των πόλεών μας, μέχρι την τελική θετική έκβασή του. Είμαστε αποφασισμένοι να εξαντλήσουμε κάθε νομικό μέσο, για να αποτρέψουμε την καταστροφή των πόλεων μας στο βωμό του υπερκέρδους μικρής μερίδας κατασκευαστών. 

*Δήμαρχος Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης, Α’ Αντιπρόεδρος Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας.