Του Σπύρου Δημητρέλη

Έρχονται εποχές στην ιστορία που η ουδετερότητα είναι όχι απλώς μια πολυτέλεια. Είναι μια ψευδαίσθηση. Δυστυχώς έλαχε και στις σημερινές γενιές, αυτές που βρίσκονται σε παραγωγική ηλικία, διότι οι παλιότερες που αποχαιρετούν σταδιακά ετούτον τον μάταιο κόσμο έχουν κάποια τραυματικά βιώματα, να ζήσουν την ανασφάλεια για το αύριο. Όποιος δεν το αντιλαμβάνεται αυτό είτε δεν ενημερώνεται, είτε δεν θέλει να δει τι γίνεται πλέον στην ευρύτερη γειτονιά μας.

Από την εποχή της εξασφαλισμένης ειρήνης στην Ευρώπη λόγω του μεταπολεμικού ευρωπαϊκού οικοδομήματος και οικονομικού θαύματος, περνάμε σταδιακά στην ανάγκη για την αποτροπή ενός μεγάλου ευρωπαϊκού πολέμου. Όποιος θέλει και μπορεί να διαβάσει την επικαιρότητα, δεν μπορεί παρά να προβληματίζεται από ειδήσεις όπως οι δηλώσεις του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν περί πιθανότητας αποστολής γαλλικού στρατού στην Ουκρανία για την υπεράσπιση της χώρας και της Ευρώπης από την επεκτατικότητα και τον αναθεωρητισμό της Μόσχας. Μόλις χθες ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σάρλ Μισέλ προειδοποίησε τους Ευρωπαίους πολίτες και ηγέτες ότι αν θέλουν ειρήνη θα πρέπει να προετοιμάζονται για πόλεμο με τη Ρωσία. Μόλις λίγες ημέρες νωρίτερα ξέσπασε θόρυβος στη Γερμανία και την Ευρώπη όταν η υπουργός Παιδείας της ισχυρότερης οικονομικά χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης είπε ότι οι μαθητές στα γερμανικά σχολεία θα πρέπει να αρχίσουν να εκπαιδεύονται για τον ενδεχόμενο ενός πολέμου. 

Το αν η Ρωσία επιτιθέμενη θα εισβάλει και σε άλλες χώρες, πλην της Ουκρανίας που έχει ήδη εισβάλει, όπως για παράδειγμα στην Πολωνία ή σε χώρες της βαλτικής είναι πλέον ένα σενάριο που δεν αποτελεί επιστημονική φαντασία. Εξαιρετικά απίθανο μεν, αλλά όχι ανύπαρκτο. Οι ιθύνοντες της Ευρώπης προσπαθούν να αφυπνίσουν τους πάντες. Κάνεις σώφρον δεν μπορεί να το αποκλείσει με απόλυτη βεβαιότητα. Για αυτό που υπάρχει, όμως, βεβαιότητα είναι ο σταδιακός αλλά απολύτως ορατός πλέον διαχωρισμός στον κόσμο μας. Προκύπτει αβίαστα από το ποιος συνεχάρη τον Πούτιν για την "εκλογική νίκη" του. Οι λέξεις "εκλογική νίκη" δεν μπήκαν τυχαία εντός εισαγωγικών. Ακόμη και αν στο τριήμερο των εκλογικών διαδικασιών στη Ρωσία δεν υπήρξε καμία απολύτως παραβίαση ή νοθεία, αυτό δεν σημαίνει πως οι εκλογές στη χώρα του Πούτιν είναι δημοκρατικές ή ότι η Ρωσία είναι μια δημοκρατία ή ότι ο πρώην πράκτορας της KGB νομιμοποιείται να ασκεί την εξουσία όπως την ασκεί. Το επίπεδο της δημοκρατίας σε μια χώρα βαθμολογείται από δεκάδες άλλα πολύ σοβαρά ζητήματα, όπως είναι, για παράδειγμα, η ελευθερία του Τύπου, οι πολιτικές και ατομικές ελευθερίες, η ελευθερία πολιτικής δράσης, η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και γενικότερα οι μηχανισμοί περιορισμού της πιθανότητας αυθαιρεσιών από την εκάστοτε εξουσία. Αυτό που οι συνταγματολόγοι αποκαλούν "θεσμικά αντίβαρα" της εξουσίας. Με βάση αυτά τα κριτήρια, η Ρωσία του Πούτιν μόνο δημοκρατία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ακόμη και αν πράγματι πήρε το ποσοστό ντροπή του 88% που ανακοίνωσε. Εξαφάνιση πραγματικών πολιτικών αντιπάλων, καταπίεση πολιτών και αντιδράσεων στην πολιτική του, καταπάτηση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την κρατική εξουσία. Άλλωστε, μέσα στη λαϊκή σοφία του ο σύγχρονος Έλληνας έχει διαπιστώσει: "Πες μου τον φίλο σου, να σου πω ποιος είσαι". Και πιο παλιά το έχει πει ο Έλληνας: "Όμοιος ομοίω αεί πελάζει". Και ποιοι είναι οι φίλοι λοιπόν του δημοκράτη Πούτιν που πλέον θέλει να πάρει το ρεκόρ διακυβέρνησης της Ρωσίας (τότε Σοβιετικής Ένωσης) από τον Στάλιν. Στα 29 χρόνια τερματίστηκε από τον φυσικό θάνατό του η περίοδος Στάλιν, στα 30 χρόνια εξουσίας θα έχει φτάσει ο Πούτιν εφόσον ολοκληρώσει και τη νέα εξαετή θητεία του. Ας δούμε μερικούς από αυτούς που έσπευσαν να τον συγχαρούν. Από τους πρώτους ο Κιμ Γιόνγκ Ουν της Βόρειας Κορέας (η οικογένεια του κυβερνά τη Βόρεια Κορέα τα τελευταία 76 χρόνια). Ο Λουκασένκο της Λευκορωσίας (κυβερνά 30 χρόνια και συνεχίζει). Ο Ερντογάν της Τουρκίας (κυβερνά 19 χρόνια και συνεχίζει). Ο ηγέτης της Κούβας, του Ιράν και πολλών αραβικών χωρών…

Κανόνας στα ολοκληρωτικά και αυταρχικά καθεστώτα ο αναθεωρητισμός, η επιθετικότητα και η αμφισβήτηση διεθνών κανόνων. Από την χιτλερική γερμανική εισβολή σε όλους τους γείτονες της Γερμανίας, μέχρι το πραξικόπημα Ιωαννίδη στην Κύπρο και τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Κάτι σαν νομοτέλεια το εμπόριο εθνικισμού για πάσης φύσεως δικτάτορες, δικτατορίσκους και αιωνίως "εκλεγόμενους" ηγέτες.

Η Ευρώπη έχει αρχίσει να αφυπνίζεται. Μια εκλογή Τράμπ μπορεί να σημάνει ότι θα βρεθεί μόνη της απέναντι στον εισβολέα. Η ελληνική κυβέρνηση πολύ σωστά έχει ξεκαθαρίσει τη θέση της χώρας. Με την Ευρώπη, με το φως, με τον πολιτισμό, με τον άνθρωπο. Πόσω μάλλον όταν απέναντί της έχει έναν τόσο επιθετικό γείτονα. Και επειδή πλέον οι ενδείξεις είναι έντονες ότι πάμε σε δύσκολους καιρούς, το ερώτημα που πρέπει να αναρωτηθούμε όλοι μας και ο καθένας από εμάς είναι: Με ποιόν είμαστε;