Της Μάρθας Παπασωτηρίου

Με την Απόφαση 2231/2023, το ΣτΕ απεφάνθη ότι, εάν έχει ολοκληρωθεί η υποβολή της δήλωσης φόρου εισοδήματος περαίωσης / αυτοελέγχου και προκύψουν στοιχεία για το υπόλοιπο ή/και κινήσεις τραπεζικών λογαριασμών, από τα οποία προκύπτει απόκρυψη φορολογητέας ύλης, τα στοιχεία αυτά συνιστούν συμπληρωματικά στοιχεία και δικαιολογούν την έκδοση συμπληρωματικού φύλλου ελέγχου/ πράξης διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου εισοδήματος.

Το ιστορικό της απόφασης

Ο ελεγχόμενος φορολογούμενος (ελεύθερος επαγγελματίας), το 2010, υπέβαλε δήλωση φορολογίας εισοδήματος και στη συνέχεια προέβη σε περαίωση, με τις τότε ισχύουσες διατάξεις. 

Κατόπιν εντολής επανελέγχου της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, διενεργήθηκε από τη ΔΟΥ επανέλεγχος της δήλωσης για το οικονομικό έτος 2010, καθώς το Σ.Δ.Ο.Ε είχε ήδη ξεκινήσει τη διενέργεια ελέγχου στον φορολογούμενο, για την εξακρίβωση της ορθής εφαρμογής των διατάξεων του Κ.Β.Σ.

Από τον έλεγχο αυτόν, δημιουργήθηκαν υπόνοιες σχετικά με την τέλεση αδικημάτων φοροδιαφυγής. Έτσι, το ΣΔΟΕ αιτήθηκε την άρση του τραπεζικού απορρήτου. 

Από τον έλεγχο των τραπεζικών του λογαριασμών, διαπιστώθηκαν συναλλαγές, οι οποίες δεν είχαν απεικονιστεί στα βιβλία του φορολογουμένου. 

Βάσει των διαπιστώσεων του ελέγχου, τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα της Δ.Ο.Υ έκριναν ότι οι παραπάνω διαπιστωθείσες παραβάσεις ασκούν επίδραση στο κύρος των βιβλίων και στοιχείων της ατομικής του επιχείρησης. 

Χαρακτήρισαν τα βιβλία της επιχείρησης του φορολογουμένου ως ανακριβή και επαναπροσδιόρισαν τα καθαρά κέρδη του από ελευθέριο επάγγελμα με εξωλογιστικό τρόπο.

Στη συνέχεια, εκδόθηκε πράξη διορθωτικού προσδιορισμού φόρου εισοδήματος του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. του οικονομικού έτους 2010.

Ενδικοφανής και δικαστική προσφυγή

Ο φορολογούμενος άσκησε ενδικοφανή προσφυγή η οποία απορρίφθηκε και στη συνέχεια προσφυγή ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών.

Με απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών, έγινε δεκτή η προσφυγή του φορολογούμενου και ακυρώθηκε η απόφαση του Προϊσταμένου της Δ.Ε.Δ. της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Οικονομικών.

Το ερώτημα προς το ΣτΕ

Το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών προχώρησε περαιτέρω στην υποβολή προδικαστικού ερωτήματος ενώπιον του ΣτΕ, καθώς το ζήτημα ήταν γενικότερου ενδιαφέροντος και αφορούσε σε ευρύτερο κύκλο προσώπων.  Το ερώτημα ήταν ως εξής: "Εάν η εξέταση των δεδομένων των τραπεζικών λογαριασμών των φορολογούμενων αποτελεί συμπληρωματικό στοιχείο, που επιτρέπει τον επανέλεγχο από την αρμόδια αρχή της ακρίβειας φορολογικών δηλώσεων που έχουν περαιωθεί ως ειλικρινείς, δυνάμει των διατάξεων των οικείων διατάξεων και την έκδοση συμπληρωματικής πράξης προσδιορισμού φόρου".

Τι αποφάνθηκε το Ανώτατο Δικαστήριο

Το ΣτΕ, εξετάζοντας την υπόθεση, έκρινε ότι αποτελούν συμπληρωματικά στοιχεία οι κινήσεις και τα υπόλοιπα λογαριασμών, από τα οποία προκύπτει απόκρυψη φορολογητέας ύλης και τα οποία περιέρχονται με πληροφοριακό δελτίο σε γνώση της αρμόδιας για τη βεβαίωση του φόρου εισοδήματος φορολογικής αρχής, μετά την υποβολή της δήλωσης φόρου εισοδήματος περαίωσης/αυτοελέγχου με βάση τις διατάξεις των άρθρων 13-17 του ν. 3296/2004

Περαιτέρω, σύμφωνα με το ΣτΕ, η ανωτέρω ερμηνεία δεν προσκρούει στις αρχές της ασφάλειας δικαίου και της σταθερότητας της κατάστασης των διοικουμένων. Ο νόμος προβλέπει ρητά ότι τα δεδομένα των τραπεζικών καταθέσεων αποτελούν κατ’ εξοχήν στοιχείο, από το οποίο δύναται να προσδιορισθεί αποκρυφθέν εισόδημα (μεγάλου ύψους) και σε κάθε περίπτωση οι φορολογικές αρχές πρέπει να έχουν όλα τα απαραίτητα εργαλεία προκειμένου να προβούν στην αποτελεσματική καταστολή της φοροδιαφυγής.

* Η Μάρθα Παπασωτηρίου είναι Partner/Head of Tax, Lawyer, στην Andersen Tax Greece