Του Μανόλη Καψή

Ο διάσημος συγγραφέας και δημοσιογράφος Ιαν Μπουρούμα έδωσε πρόσφατα (βλ. The Project Syndicate) μια πρωτότυπη ερμηνεία για τις ακραίες αντι-ισλαμικές και αντιμεταναστευτικές απόψεις του νικητή των ολλανδικών εκλογών Γκερντ Βίλντερς. Το γεγονός ότι έχει ευρασιατική καταγωγή -η γιαγιά του από τη μητέρα του ήταν μισή Ινδονήσια- μπορεί να εξηγεί την  εθνικιστική του υστερία και το μίσος για οτιδήποτε ξένο με την "καθαρή" ολλανδική κουλτούρα και θρησκεία. Είναι αυτή η ανάγκη των εκτός (των outsiders) να νιώσουν ότι ανήκουν στο κέντρο της κοινωνίας, ότι είναι εντός και δεν διαφέρουν, δεν είναι στο περιθώριο.

Μάλιστα έκανε έναν παραλληλισμό και με την πρόσφατα εκδιωχθείσα, ούλτρα δεξιά πρώην υπουργό Εσωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας Suella Braveman, που αν και παιδί μεταναστών- διπλά outsider μάλιστα, ως Ινδή στην Αφρική και μετά ως Ινδοαφρικανή στην Μεγάλη Βρετανία- διακρίθηκε ως η μεγάλη πολέμιος της μετανάστευσης, κάνοντας λόγο για τους πρόσφυγες που εισβάλουν στη Μεγάλη Βρετανία και απειλούν τον πολιτισμό της.

Δεν ξέρω αν η ερμηνεία ταιριάζει με τον Ρίσι Σούνακ, τον ινδουιστή πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά όλες οι αναλύσεις που διάβασα για την απρεπή στάση του στην υπόθεση της συνάντησης με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, φαίνεται να έχουν να κάνουν με την ανάγκη του να προσελκύσει το λευκό, ηλικιωμένο και συντηρητικό κοινό των Τόρηδων, που λοξοκοιτάνε προς τους Εργατικούς. Ήθελε να το καλοπιάσει και πιθανώς ήθελε να τους δείξει ότι είναι ακόμα πιο British και από εκείνους.

Σε κάθε περίπτωση, όποια κι αν ήταν η σκοπιμότητα της απρέπειας Σούνακ, αυτή η μίνι κρίση προσφέρεται για συμπεράσματα και για την ελληνική πλευρά. Ας το κάνουμε λιανά. Τα Ελγίνεια δεν τα πάρουμε πίσω, ούτε γιατί έχουμε όλο το δίκιο με το μέρος μας, ούτε γιατί έχουμε ατράνταχτα επιχειρήματα και ωραίο Μουσείο, ούτε γιατί εμείς χτίζαμε Παρθενώνες όταν αυτοί έτρωγαν βελανίδια.

Αν πάρουμε πίσω τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, θα τα πάρουμε εφόσον καταφέρουμε να βρούμε μια "έξυπνη λύση" μέσα από διαπραγματεύσεις με το Βρετανικό Μουσείο, που θα παρακάμπτει το νομικό ζήτημα της ιδιοκτησίας των εκθεμάτων και δεν θα εντάσσει το θέμα στο μεγάλο και δυσεπίλυτο θέμα των συλλογών του Μουσείου από τρίτες χώρες. Θέμα που ούτε να ακούσουν δεν θέλουν στο Λονδίνο, αφού αν όλες οι χώρες ζητήσουν πίσω τα δικά τους εκθέματα- όπως κάνουν οι Αιγύπτιοι που ζητούν πίσω τη Στήλη της Ροζέττας ή η Νιγηρία με τα μπρούτζινα από το Μπενίν- το ιστορικό Μουσείο κόσμημα του αγγλικού έθνους θα αδειάσει.

Επίσης αν θέλουμε να πάρουμε πίσω τα Μάρμαρα, οφείλουμε να αποφύγουμε την ακραία πολιτικοποίηση του θέματος και να μην το αφήσουμε βορά στην αντιπαράθεση Συντηρητικών- Εργατικών.

Αφού σε αντίθετη περίπτωση θα δημιουργηθεί ένα στρατόπεδο ακραίων αρνητών του ελληνικού αιτήματος, που πολύ δύσκολα θα παρακαμφθεί. Κι εμείς θα μείνουμε να φωνάζουμε για τα απαράγραπτα δίκαια του ελληνισμού που οφείλουν όλοι να αναγνωρίσουν και θα διερωτώμεθα για τα επόμενα 150 χρόνια, γιατί όλοι αδιαφορούν για το αυτονόητο.

Με άλλα λόγια θέλει προσεκτικούς χειρισμούς, διακριτικότητα, όχι φωνές και μεγάλη δημοσιότητα και προσήλωση στον στόχο. Δεν ξέρω αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης παραβίασε τη συμφωνία με τον Σούνακ να μην θέσει το θέμα δημοσίως πριν από τη συνάντησή τους- δεν το αποκλείω καθόλου- αλλά εκ του αποτελέσματος, η συνέντευξη του πρωθυπουργού στο BBC- ενδεχομένως με το μάτι στο ελληνικό κοινό που αρέσκεται στους "τσαμπουκάδες"- μάλλον δεν βοήθησε.

Αντιθέτως, αυτό που βοήθησε και ήταν πολύ επιτυχημένο- και μπράβο σε όποιον το σκέφτηκε- ήταν το επιχείρημα με το κομμένο κεφάλι της Μόνας Λίζας. Αυτό είναι το είδος του επιχειρήματος που μπορεί να αξιοποιηθεί για να πείσει το Βρετανικό Μουσείο, μαζί και την κοινή γνώμη της Μεγάλης Βρετανίας, για το βάσιμο των ελληνικών επιχειρημάτων. Αυτό που διεκδικούμε είναι η ενότητα των Μαρμάρων του Παρθενώνα, που αποσπάστηκαν βιαίως, και η παρουσίασή τους στον φυσικό τους χώρο. 

Και όταν έρθουν με το καλό στην Αθήνα- αν τελικά τα καταφέρουμε- και εκτεθούν στο Μουσείο της Ακρόπολης, θα έχουμε όσο χρόνο θέλετε να συζητούμε (για αιώνες) το θέμα της ιδιοκτησίας.