Εναλλακτική φορολόγηση εισοδήματος φυσικών προσώπων κατόπιν μεταφοράς φορολογικής κατοικίας

Της Μάρθας Παπασωτηρίου

Εκδόθηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση αναφορικά με τις κατηγορίες επενδύσεων, τη διαδικασία και δικαιολογητικά αιτήματος διαπίστωσης ολοκλήρωσης της επένδυσης, τον χρόνο διακράτησης και την παρακολούθηση αυτής, σύμφωνα με τις διατάξεις άρθρου 5Α του ν. 4172/2013, περί εναλλακτικής φορολόγησης εισοδήματος, που προκύπτει στην αλλοδαπή, φυσικών προσώπων, τα οποία μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα.

Παραθέτουμε κατωτέρω τα σημαντικότερα σημεία της απόφασης, καθώς και τις διαφοροποιήσεις σχετικά με ό,τι ίσχυε μέχρι σήμερα.

Κατηγορίες Επενδύσεων

Προϋπόθεση για την υπαγωγή στις διατάξεις του άρθρου 5Α του ν. 4172/2013, φορολογούμενου που μεταφέρει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα είναι να αποδεικνύει ότι o ίδιος, ή συγγενικό του πρόσωπο, πραγματοποιεί τρεις κατ' ανώτατο όριο διακριτές επενδύσεις με ίδια κεφάλαια τουλάχιστον 500.000 ευρώ, μη αποκλειόμενων λοιπών πηγών χρηματοδότησης για το υπερβάλλον ποσό, σε μια ή περισσότερες από τις παρακάτω κατηγορίες:

α. Επένδυση σε ακίνητη περιουσία
β. Επένδυση μέσω συμμετοχής σε νομικό πρόσωπο, με τίτλους μη εισηγμένους σε ρυθμιζόμενη αγορά
γ. Εισφορά κεφαλαίου για συμμετοχή σε Οργανισμό Εναλλακτικών Επενδύσεων
δ. Αγορά τίτλων που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε ρυθμιζόμενες αγορές.

Για την υπαγωγή στις διατάξεις του άρθρου 5Α του ν. 4172/2013, οι επενδύσεις πρέπει να πραγματοποιούνται από τις 12 Δεκεμβρίου 2019 και εφεξής.

Διαδικασία διαπίστωσης ολοκλήρωσης της επένδυσης

Η ΔΟΥ Κατοίκων Εξωτερικού, μετά την κατάθεση της αίτησης, συνοδευόμενης από το αποδεικτικό για τη μεταφορά του ελάχιστου ποσού της επένδυσης, εγκρίνει την υπαγωγή στις διατάξεις του άρθρου 5Α του ν. 4172/2013, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου. Η επένδυση πρέπει να έχει ολοκληρωθεί εντός τριών ετών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης μεταφοράς της φορολογικής κατοικίας με υπαγωγή στις διατάξεις του άρθρου 5Α του ν. 4172/2013.

Αρμόδια Υπηρεσία για τη διαπίστωση ολοκλήρωσης της επένδυσης είναι η Διεύθυνση Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΔΑΞΕ), του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων.

Η επένδυση θεωρείται ότι έχει ολοκληρωθεί, εφόσον:

•    Έχει υλοποιηθεί το σύνολο του φυσικού αντικειμένου
•    Έχει εξοφληθεί το σύνολο των δαπανών της και 
•    Έχει ολοκληρωθεί η καταχώρηση αυτής αρμοδίως, εφόσον υφίσταται σχετική υποχρέωση. 

Για τη διαπίστωση ολοκλήρωσης της επένδυσης, ο φορολογούμενος, που έχει υπαχθεί στις διατάξεις του άρθρου 5Α του ν. 4172/2013, υποβάλει αίτημα διαπίστωσης της ολοκλήρωσης το αργότερο εντός έξι μηνών μετά την ολοκλήρωση αυτής. Εάν η επένδυση έχει ήδη ολοκληρωθεί κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης υπαγωγής του φορολογούμενου, η αίτηση υπαγωγής του συνοδεύεται από αίτημα διαπίστωσης ολοκλήρωσης με τα δικαιολογητικά, που προβλέπονται σε κάθε περίπτωση επιλέξιμης επένδυσης.

Το αίτημα διαπίστωσης ολοκλήρωσης της επένδυσης υποβάλλεται στη ΔΟΥ Κατοίκων Εξωτερικού, η οποία ελέγχει την πληρότητα αυτού σε σχέση με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, επιβεβαιώνει και συμπληρώνει τα στοιχεία του αιτήματος με τυχόν σχετικά στοιχεία, που είναι διαθέσιμα στη φορολογική αρχή (ενδεικτικά Α.Φ.Μ. φορολογούμενου/επενδυτή) και διαβιβάζει το αίτημα στη Διεύθυνση Άμεσων Ξένων Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων για τη διαπίστωση ολοκλήρωσης ή μη της επένδυσης. Η Διεύθυνση Άμεσων Ξένων Επενδύσεων, εντός έξι μηνών από την παραλαβή του αιτήματος, διαπιστώνει την ολοκλήρωση ή μη της επένδυσης.

Ο φορολογούμενος μπορεί να προβεί άπαξ σε μεταβολή της επένδυσης σε τρεις το πολύ διακριτές επενδύσεις, μέσα σε τρία χρόνια από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης μεταφοράς της φορολογικής κατοικίας και μέχρι τη διαπίστωση της ολοκλήρωσης της επένδυσης. 

Φορολογούμενοι, που έχουν υπαχθεί στις διατάξεις του άρθρου 5Α του ν. 4172/2013, και μέχρι την έκδοση της ΚΥΑ δεν έχει διαπιστωθεί η ολοκλήρωση της επένδυσης, οφείλουν να υποβάλλουν το αίτημα διαπίστωσης ολοκλήρωσης της επένδυσης βάσει των διατάξεων του άρθρου 5Α του ν.4172/2013 και της ΚΥΑ.

Εάν έχει ήδη παρέλθει η προθεσμία έξι μηνών από την ολοκλήρωση της επένδυσης και δεν έχει υποβληθεί αίτημα διαπίστωσης της ολοκλήρωσης της επένδυσης, αυτό υποβάλλεται εντός τριών μηνών από την έκδοση της ΚΥΑ.

Τα δικαιολογητικά

Η ΚΥΑ, για την ολοκλήρωση της επένδυσης, προβλέπει τα απαραίτητα δικαιολογητικά τα οποία εξακολουθούν να είναι τα ίδια με αυτά που ίσχυαν μέχρι τώρα:

i.Παράρτημα Τεκμηρίωσης της Επένδυσης από το οποίο να προκύπτει η επένδυση
ii.Έκθεση ορκωτού ελεγκτή - λογιστή εγγεγραμμένου στο Δημόσιο Μητρώο του ν. 4449/2017 (ΚΕΦ. Γ'), στην οποία διαπιστώνεται η πληρότητα του Παραρτήματος Τεκμηρίωσης και των δικαιολογητικών και πιστοποιείται με αιτιολόγηση βάσει αυτών και διενεργηθέντος ελέγχου η τήρηση των όρων και προϋποθέσεων της περ. β της παρ. 1 του άρθρου 5A του ν. 4172/2013 και της παρούσας απόφασης.

Χρόνος διακράτησης της επένδυσης και παρακολούθηση αυτής

Η επένδυση διακρατείται για όλη την περίοδο υπαγωγής του φορολογούμενου στις διατάξεις του άρθρου 5Α του ν. 4172/2013, η οποία δύναται να διαρκέσει μέχρι δεκαπέντε (15) φορολογικά έτη, με πρώτο το φορολογικό έτος εντός του οποίου υποβάλλεται η αίτηση υπαγωγής στις διατάξεις αυτές.

Για την παρακολούθηση της διακράτησης της επένδυσης στην Ελλάδα, μετά τη διαπίστωση ολοκλήρωσης αυτής και για όσα έτη διαρκεί η υπαγωγή στις διατάξεις του αρ. 5Α του ν. 4172/2013, ο φορολογούμενος οφείλει μέχρι την 31η Μαΐου κάθε έτους και οποτεδήποτε άλλοτε ζητηθεί, να υποβάλλει στη ΔΟΥ Κατοίκων Εξωτερικού αίτηση- υπεύθυνη δήλωση για τη συνεχή διακράτηση της επένδυσης, όπως αυτή έχει διαπιστωθεί ότι ολοκληρώθηκε.

Διακοπή ή Μεταβολή στην επένδυση μετά τη διαπίστωση ολοκλήρωσης αυτής

Σε περίπτωση διακοπής (ρευστοποίησης), μερικής ή ολικής, στη διακράτηση της επένδυσης για την οποία έχει υπαχθεί στις διατάξεις του άρθρου 5Α του ν. 4172/2013, ο φορολογούμενος, καθώς και ο επενδυτής, εφόσον δεν είναι το ίδιο πρόσωπο, οφείλουν να ενημερώσουν τη ΔΟΥ Κατοίκων Εξωτερικού εντός ενός μήνα από την ημέρα διακοπής (ρευστοποίησης), υποβάλλοντας αίτημα γνωστοποίησης διακοπής στη διακράτηση της επένδυσης.

Σε περίπτωση, που διαπιστωθεί ότι ο επενδυτής δεν διακρατεί επένδυση για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των συνεχόμενων έξι μηνών, μετά τη διαπίστωση ολοκλήρωσης της επένδυσης, αίρεται η υπαγωγή του φορολογούμενου στις διατάξεις του άρθρου 5Α του ν. 4172/2013 και από το οικείο φορολογικό έτος και εφεξής φορολογείται με τις γενικές διατάξεις.

Η πρόσφατα εκδοθείσα ΚΥΑ είναι πιο απλουστευμένη σε σχέση με την προηγούμενη ως προς τη διαδικασία υπαγωγής. Επισημαίνουμε ότι, για όσες περιπτώσεις δεν έχει εκδοθεί απόφαση για την ολοκλήρωση της επένδυσης, θα πρέπει να ακολουθηθεί η διαδικασία για διαπίστωσης ολοκλήρωσης αυτής, εντός 3 μηνών από την έκδοση της απόφασης, δηλαδή μέχρι τον Αύγουστο 2023. 

* Η Μάρθα Παπασωτηρίου είναι Partner/Head of Tax, Lawyer, στην Andersen Tax Greece