Του Μανόλη Καψή

Έχει δικαίωμα ένας πολιτικός που θεωρεί ότι συκοφαντείται να καταθέσει αγωγή σε βάρος των δημοσιογράφων; Η απάντηση δεν είναι εύκολη και στην υπόθεση των αγωγών που κατέθεσε ο Αλέξης Τσίπρας σε βάρος των δημοσιογράφων Γιώργου Παπαχρήστου (Τα Νέα) και Γιάννη Κουρτάκη (Παραπολιτικά) -για την περίφημη βίλα στο Σούνιο- είναι ακόμα πιο δύσκολη.

Εκ πρώτης όψεως κάθε άνθρωπος που θεωρεί ότι αδικείται έχει δικαίωμα να προσφύγει στη Δικαιοσύνη. Συνεπώς και ο πολιτικός. Είναι όμως έτσι;

Ας ξεκινήσουμε με τα γεγονότα. Η βίλα του Αλέξη Τσίπρα είναι γεγονός και η ενοικίασή της επίσης. Με το  παραδόξως ευτελές τίμημα των 500 ευρώ τον μήνα. Το παραδέχθηκε -έστω και με καθυστέρηση- και ο ίδιος ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι πολιτικό θέμα; Προφανώς, αφού κάθε οικονομική δοσοληψία πολιτικού, πόσο μάλλον πολιτικού αρχηγού, συνιστά αντικείμενο δημοσιογραφικού ενδιαφέροντος. Όταν μάλιστα στην περίπτωση του Αλέξη Τσίπρα, η διαμονή στην Κυψέλη είχε γίνει στοιχείο της πολιτικής του ταυτότητας, προφανώς και η "μετακόμιση" στο grand bourgeois προάστιο του Σουνίου -που επιχειρήθηκε να μείνει κρυφή- έχει πολιτικό και δημοσιογραφικό ενδιαφέρον. Και κάθε είδους σχολιασμός είναι απολύτως νόμιμος και ενδεδειγμένος. Πού είναι λοιπόν η συκοφαντία;

Η συκοφαντία, σύμφωνα με τον Αλέξη Τσίπρα και τον συνήγορό του Γιάννη Ματζουράνη, έγκειται στο γεγονός ότι η αποκάλυψη της μετακόμισης του Αλέξη Τσίπρα συνοδεύθηκε από άλλες αποκαλύψεις περί ιδιοκτησίας της κατοικίας και παράπλευρων κατασκευών που δεν επιβεβαιώθηκαν. Επ' αυτού, πάντως, ο Ευάγγελος Βενιζέλος γνωμοδότησε ότι "δημοσιογραφικές έρευνες ή ερωτήσεις για το πραγματικό κόστος της ανακαίνισης και το συνηθισμένο για τα δεδομένα της αγοράς ύψος του μισθώματος μιας κατοικίας δεν είναι θέματα που υπερβαίνουν το όριο του εύλογου δημοσιογραφικού ενδιαφέροντος. Αφορούν τα αντικειμενικά στοιχεία μιας μισθωτικής σύμβασης, όχι τον ηθικό πυρήνα της προσωπικότητας ενός δημοσίου προσώπου".

Ενώ ο Πάσχος Μανδραβέλης, από τη στήλη του στην "Καθημερινή", μας θύμισε παλαιότερη αρθρογραφία του συνταγματολόγου Σταύρου Τσακυράκη, που επικαλούνταν τη νομολογία των αμερικανικών δικαστηρίων ακόμα και για ψευδείς ειδήσεις:

"Αν και οι ψευδείς αναφορές δεν έχουν εγγενή αξία, ο χώρος για να αναπνεύσει η ελευθερία της έκφρασης, ώστε να ανθήσει, απαιτεί να ανεχόμαστε περιοδικώς ψευδείς αναφορές, τουλάχιστον για να μην υπάρξει ένα αφόρητο αποτέλεσμα 'παγώματος' του λόγου, ο οποίος έχει συνταγματική αξία" ("Καθημερινή", 13.9.2020).

Τα προβλήματα δεν σταματούν όμως εδώ. Βασική προϋπόθεση για να σταθεί στην κριτική η κατάθεση μιας αγωγής σε βάρος δημοσιογράφων για τη δημοσιογραφική τους έρευνα -και να μην κατηγορηθεί ο ενάγων ότι στοχεύει στη φίμωση της ελευθερίας του λόγου- είναι η δυνατότητα του θιγόμενου να απαντήσει. Ένας πολίτης μπορεί να μην έχει άλλο τρόπο απάντησης, παρά μόνο την προσφυγή στα δικαστήρια.

Ο πολιτικός όμως;  Μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι δεν έχει πρόσβαση στα ΜΜΕ ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξης Τσίπρας, για να απαντήσει σε αυτά που εκείνος θεωρεί ψευδή ή ακόμα και συκοφαντικά; Προφανώς όχι. Πόσο μάλιστα στην Ελλάδα, που υπάρχει και νομική υποχρέωση των ραδιοτηλεοπτικών ΜΜΕ να αναπαράγουν τις δηλώσεις και τις ανακοινώσεις των πολιτικών αρχηγών.

Οι απαντήσεις του Αλέξη Τσίπρα δημοσιεύθηκαν αναλυτικά και παντού. Γιατί λοιπόν κατέθεσε τις αγωγές; Η προφανής υποψία είναι ότι η κίνηση του αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ δεν στοχεύει στην ανακατασκευή και διόρθωση των ενδεχομένως λάθος στοιχείων, αλλά -σε περίπτωση που καταδικαστούν- στην τιμωρία των δημοσιογράφων. Δύο δημοσιογράφων που έχουν διακριθεί για τη σκληρή τους κριτική στο πρόσωπο του αρχηγού της ριζοσπαστικής Αριστεράς.

Ακόμα χειρότερα. Με την αγωγή του ο κ. Τσίπρας διεκδικεί 1 εκατ. ευρώ από καθέναν από τους δύο δημοσιογράφους. Ποιο είναι το νόημα του εξοντωτικού χρηματικού ποσού που διεκδικεί ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ, σε περίπτωση που οι δυο δημοσιογράφοι καταδικαστούν;

Όχι στη τιμωρία, αλλά στον παραδειγματισμό. Στον παραδειγματισμό αλλά και στον εκφοβισμό όλων των δημοσιογράφων που θα θελήσουν να ασχοληθούν στο μέλλον με τις οικονομικές δοσοληψίες του Αλέξη Τσίπρα. Θα απογοητευθεί…