Των Νίκου Σιακαντάρη και Δημήτρη Μωραλόγλου

Μια δυσάρεστη έκπληξη περίμενε πολλούς φορολογούμενους οι οποίοι περίμεναν φέτος να πληρώσουν μειωμένη – ή μηδενική – προκαταβολή φόρου εξαιτίας της μείωσης των φετινών τους εσόδων λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19.

Μετά από μεγάλη αναμονή, στις 7 Αυγούστου η ΑΑΔΕ με την Απόφαση Α.1186/2020 κατέστησε γνωστό ότι η μείωση της προκαταβολής θα εφαρμοστεί αυτοματοποιημένα, λαμβάνοντας υπόψιν την ποσοστιαία μείωση του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων κατά τα έτη 2019 και 2020 σύμφωνα με την παρακάτω κλίμακα:

Προκειμένου να διαπιστωθεί η μείωση του κύκλου εργασιών, με την ίδια Απόφαση γνωστοποιήθηκε ότι θα ληφθούν υπόψιν τα ποσά που έχουν καταχωρήσει οι επιχειρήσεις στον κωδικό 312 ("κύκλος εργασιών για σκοπούς ΦΠΑ) των δηλώσεων ΦΠΑ που αφορούν το πρώτο εξάμηνο κάθε έτος.

Η ατυχής επιλογή του κωδικού 312 

Όντως, στις δηλώσεις ΦΠΑ που υποβάλουν οι επιχειρήσεις σε μηνιαία ή τριμηνιαία βάση (αναλόγως του είδους των βιβλίων που τηρούν) οφείλουν να συμπληρώσουν στον κωδικό 312 το σύνολο των εσόδων της επιχείρησης της αντίστοιχης περιόδου. 

Εκ πρώτης λοιπόν, καλώς η ΑΑΔΕ αναζητά τον τζίρο κάθε εξαμήνου στον παραπάνω κωδικό, δεδομένου ωστόσο ότι αυτός είναι καθαρά πληροφοριακός, δεν επηρεάζει τον ΦΠΑ προς καταβολή και η συμπλήρωσή του δεν ελέγχεται από το taxisnet ως προς την ορθότητά του κατά την υποβολή της δήλωσης, έχουν παρατηρηθεί ήδη πολλές περιπτώσεις επιχειρήσεων που, ενώ ο τζίρος τους έχει μειωθεί σημαντικά και αποδεικνύεται πέραν αμφιβολίας από τους υπόλοιπους κωδικούς της δήλωσης, η μείωση δεν προκύπτει από την εσφαλμένη συμπλήρωση του κωδικού 312 με αποτέλεσμα να μην λαμβάνουν την δικαιούμενη μείωση προκαταβολής για… τεχνικούς λόγους.

Επιπλέον, η παραπάνω Απόφαση της ΑΑΔΕ η οποία δημοσιεύτηκε στις 7 Αυγούστου αναφέρει ρητά ότι για τον υπολογισμό της μείωσης λαμβάνονται υπόψιν δηλώσεις (αρχικές και τροποποιητικές) που έχουν υποβληθεί το αργότερο έως την 31η Ιουλίου! Δηλαδή ακόμα και αν η επιχείρηση εντόπιζε το λάθος στις δηλώσεις ΦΠΑ διαβάζοντας την Απόφαση, δεν είχε δικαίωμα να το διορθώσει υποβάλλοντας τροποποιητική δήλωση καθώς αυτή δεν θα λαμβανόταν υπόψιν. Σημειώνουμε ότι οι τροποιητικές αυτές δηλώσεις, ακριβώς επειδή αφορούν πληροφοριακού χαρακτήρα δεδομένα τα οποία δεν επηρεάζουν τον ΦΠΑ που έχει βεβαιωθεί, δεν θα επιβαρύνονταν και με κανενός είδους πρόστιμο ή προσαύξηση.

Η εναλλακτική λύση μείωσης της προκαταβολής

Ήδη από το 2014 το αρ.70 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος προβλέπει ότι σε περίπτωση μείωσης του εισοδήματος ενός φορολογούμενου σε ποσοστό άνω του 25%, μπορεί να υποβληθεί αίτηση για μείωση της προκαταβολής φόρου επόμενης χρήσης στην οποία περιλαμβάνονται στοιχεία για:

- τη μείωση του εισοδήματός του τρέχοντος έτους σε σύγκριση με το προηγούμενο
- τις ουσιώδεις μεταβολές που τυχόν επήλθαν στους παράγοντες διαμόρφωσης του μικτού κέρδους του και 
- κάθε άλλο στοιχείο που πιθανολογείται ότι θα μειώσει περαιτέρω τα φορολογητέα κέρδη της επιχείρησης κατά το τρέχον έτος σε σχέση με το προηγούμενο.

Η αρμόδια ΔΟΥ έχει προθεσμία τριών μηνών από την υποβολή της αίτησης να ανακοινώσει στον φορολογούμενο αν αποδέχεται τους ισχυρισμούς του και, εφόσον διαπιστώσει ότι το εισόδημά του μειώθηκε πραγματικά, να προβεί στην έκπτωση ανάλογου, με τη μείωση που επήλθε, ποσού φόρου από τις επόμενες δόσεις που οφείλονται. Είναι ωστόσο προφανές ότι εφόσον από τις δηλώσεις ΦΠΑ αποδεικνύεται η μείωση τζίρου σε σχέση με το προηγούμενο έτος και όσο η κρίση από την εξάπλωση του Covid-19 συνεχίζει να υφίσταται, οι παραπάνω αιτήσεις αναμένεται να γίνουν αποδεκτές κατά συντριπτική πλειοψηφία.

Ηδη πολλοί φορολογούμενοι που αποκλείστηκαν από την αυτόματη μείωση της προκαταβολής εξετάζουν το ενδεχόμενο να υποβάλλουν αίτηση προς την αρμόδια ΔΟΥ σύμφωνα με τα παραπάνω οι οποίες ωστόσο θα επιβαρύνουν αφενός τους ίδιους με πρόσθετες διαδικασίες, αφετέρου τις τοπικές ΔΟΥ οι οποίες θα πρέπει να κρίνουν τα αυταπόδεικτα και να προβούν χειρόγραφα σε επαναπροσδιορισμό της οφειλόμενης προκαταβολής.

Συμπερασματικά, η ΑΑΔΕ είναι αναγκαίο να ρυθμίσει κεντρικά το τεχνικό πρόβλημα που δημιουργήθηκε με προτεινόμενο τρόπο να επιτρέψει την υποβολή τροποποιητικών δηλώσεων ΦΠΑ για την διόρθωση του κωδικού 312 και εν συνεχεία τον προσδιορισμό του ποσοστού μείωσης προκαταβολής που δικαιούται κάθε επιχείρηση.

* Ο κ. Νίκος Σιακαντάρης είναι Managing Partner, Andersen Tax Greece

** Ο κ. Δημήτρης Μωραλόγλου είναι Tax Associate, Andersen Tax Greece